Planetarium Franeker uitgeroepen tot werelderfgoed
PARIJS (ANP) - Het planetarium van Eise Eisinga in het Friese Franeker is uitgeroepen tot werelderfgoed. De VN-organisatie UNESCO heeft het model van het zonnestelsel dinsdag op de prestigieuze lijst gezet.
Eise Eisinga (1744-1828) was een ondernemer, die zich in zijn vrije tijd bezighield met sterrenkunde. Tussen 1774 en 1781 bouwde hij in het plafond van zijn woonkamer het zonnestelsel na. Dat deed hij om te bewijzen dat doemscenario's niet klopten. Eisinga liet de zes toen bekende planeten (Mercurius, Venus, de aarde, Mars, Jupiter en Saturnus) en de maan rond de zon draaien. Dat systeem wordt aangedreven door een slingeruurwerk. Het Koninklijk Planetarium Eise Eisinga is het oudste nog werkende planetarium ter wereld.
In een reactie zegt het planetarium dat UNESCO "de uitzonderlijke universele waarde van dit indrukwekkend grote model van ons zonnestelsel" erkent. Het werk aan de aanvraag voor de status van werelderfgoed begon in 2003. Volgens burgemeester Marga Waanders van de gemeente Waadhoeke, waar Franeker onder valt, is de erkenning "een uitnodiging aan alle wereldburgers: ervaar in ons planetarium de machtige werking van het zonnestelsel dat we met elkaar delen."
Uniek
Demissionair staatssecretaris Gunay Uslu, die over erfgoedbeleid gaat, noemt het planetarium "erfgoed op zijn best. Uniek, onvervangbaar en het vertelt een bijzonder verhaal dat ook ver buiten Nederland belangrijk is." Ze voegt eraan toe dat Eisinga het planetarium bouwde "om met wetenschappelijk bewijs angstaanjagende geruchten te ontkrachten. Dat maakt het nog steeds actueel."
Ook van andere kanten wordt het planetarium gefeliciteerd. Astronaut en tv-presentator André Kuipers noemt het planetarium een "magistraal werk" en zegt dat de erkenning "terecht en welverdiend" is.
Werelderfgoedlijst
Op de werelderfgoedlijst staan ongeveer 1200 plekken over de hele wereld. Het planetarium is de dertiende plek in het Koninkrijk der Nederlanden op de lijst. Daarop staan onder meer de Waddenzee, de Waterlinie, de Van Nellefabriek in Rotterdam, de grachtengordel van Amsterdam, de molens van Kinderdijk en het centrum van Willemstad op Curaçao.
Meer uit Binnenland
UTRECHT (ANP) - NRC is vrijdagavond twee keer in de prijzen gevallen op de Avond voor de Onderzoeksjournalistiek in Utrecht. Tijdens de avond werden de ASN Aanmoedigingsprijs 2024 en De Loep 2024 uitgereikt, waarmee de Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ) naar eigen zeggen de beste onderzoeksjournalistiek in Nederland en Vlaanderen viert. Ook De Groene Amsterdammer, Investico en NOS op 3 en Zembla wisten een prijs in de wacht te slepen.
7 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Drie voormalige leiders van de PvdA keren zich tegen de weggestemde motie van Kati Piri van GroenLinks-PvdA waarin wordt gevraagd om een tijdelijk volledig wapenembargo tegen Israël. Het gaat om Lodewijk Asscher, Job Cohen en Ad Melkert.
7 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - De door Dubai uitgeleverde profvoetballer Quincy Promes (33) is vrijdagavond aangekomen op Schiphol. Dit meldt het Openbaar Ministerie. Vorige week donderdag werd bekend dat hij was gearresteerd in Dubai. Nederland had om zijn uitlevering gevraagd.
7 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Een groot deel van de Ring A10 in Amsterdam is sinds vrijdagavond dicht door het festival dat zaterdagochtend begint op de snelweg. De Ring West, Zuid en Oost, de wegen tussen de afslag naar de A5 en de afslag A10, zijn tot zondagmiddag niet toegankelijk voor het verkeer. Weggebruikers moeten rekening houden met meer dan een uur extra reistijd.
8 uur geleden
UTRECHT (ANP) - De problemen met het systeem voor het aanvragen van schadevergoeding van de NS zijn nog niet verholpen. De vervoerder hoopte dat die voor het weekend opgelost zouden zijn, maar volgens een NS-woordvoerder is er iets nog niet goed. De hoop is nu dat het systeem maandag weer in gebruik kan worden genomen.
9 uur geleden
UTRECHT (ANP) - Spoorbeheerder ProRail waarschuwt voor mogelijke gevolgen op het spoor door de hitte van komend weekend. Bij hoge temperaturen komen op het spoor vaker storingen voor. Medewerkers controleren bij warm weer vaker hoe het spoor erbij ligt.
9 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Vier minderjarigen zijn vrijdag veroordeeld tot werkstraffen van veertig tot vijftig uur voor openlijke geweldpleging. Volgens het Openbaar Ministerie in Den Haag waren ze betrokken bij de grote rellen in Scheveningen op 1 mei en pleegden ze openlijk geweld tegen de politie.
11 uur geleden