Planetarium Franeker uitgeroepen tot werelderfgoed
PARIJS (ANP) - Het planetarium van Eise Eisinga in het Friese Franeker is uitgeroepen tot werelderfgoed. De VN-organisatie UNESCO heeft het model van het zonnestelsel dinsdag op de prestigieuze lijst gezet.
Eise Eisinga (1744-1828) was een ondernemer, die zich in zijn vrije tijd bezighield met sterrenkunde. Tussen 1774 en 1781 bouwde hij in het plafond van zijn woonkamer het zonnestelsel na. Dat deed hij om te bewijzen dat doemscenario's niet klopten. Eisinga liet de zes toen bekende planeten (Mercurius, Venus, de aarde, Mars, Jupiter en Saturnus) en de maan rond de zon draaien. Dat systeem wordt aangedreven door een slingeruurwerk. Het Koninklijk Planetarium Eise Eisinga is het oudste nog werkende planetarium ter wereld.
In een reactie zegt het planetarium dat UNESCO "de uitzonderlijke universele waarde van dit indrukwekkend grote model van ons zonnestelsel" erkent. Het werk aan de aanvraag voor de status van werelderfgoed begon in 2003. Volgens burgemeester Marga Waanders van de gemeente Waadhoeke, waar Franeker onder valt, is de erkenning "een uitnodiging aan alle wereldburgers: ervaar in ons planetarium de machtige werking van het zonnestelsel dat we met elkaar delen."
Uniek
Demissionair staatssecretaris Gunay Uslu, die over erfgoedbeleid gaat, noemt het planetarium "erfgoed op zijn best. Uniek, onvervangbaar en het vertelt een bijzonder verhaal dat ook ver buiten Nederland belangrijk is." Ze voegt eraan toe dat Eisinga het planetarium bouwde "om met wetenschappelijk bewijs angstaanjagende geruchten te ontkrachten. Dat maakt het nog steeds actueel."
Ook van andere kanten wordt het planetarium gefeliciteerd. Astronaut en tv-presentator André Kuipers noemt het planetarium een "magistraal werk" en zegt dat de erkenning "terecht en welverdiend" is.
Werelderfgoedlijst
Op de werelderfgoedlijst staan ongeveer 1200 plekken over de hele wereld. Het planetarium is de dertiende plek in het Koninkrijk der Nederlanden op de lijst. Daarop staan onder meer de Waddenzee, de Waterlinie, de Van Nellefabriek in Rotterdam, de grachtengordel van Amsterdam, de molens van Kinderdijk en het centrum van Willemstad op Curaçao.
Meer uit Binnenland
DEN HAAG (ANP) - Het kabinet gaat ouders adviseren om kinderen onder de 15 jaar geen sociale media als TikTok en Instagram te laten gebruiken, bevestigen ingewijden na berichtgeving van RTL Nieuws. Staatssecretaris Vincent Karremans (Jeugd en Preventie, VVD) komt binnenkort met een advies hierover. De demissionaire bewindsman gaat ook aanraden dat kinderen pas vanaf groep acht van de basisschool een smartphone krijgen.
1 uur geleden
AMMAN (ANP) - Mark van Rennes, de Nederlandse kapitein van het schip Madleen dat met hulpgoederen naar Gaza wilde varen, is opgevangen in Jordanië door het Nederlandse consulaat. Dat meldt zijn zus Katja maandagmiddag. Hij is net de grens over en reist verder naar Amman. Vanaf daar vliegt hij naar huis. Hij komt woensdag om 14.45 uur aan op Schiphol.
1 uur geleden
AMERSFOORT (ANP) - Prinses Amalia gaat woensdag weer aan het werk nadat ze vorige week van haar paard was gevallen en haar arm brak. De prinses woont op 18 juni samen met haar vader, koning Willem-Alexander, een militaire ceremonie bij op de Prins Bernhardkazerne in Amersfoort. Dat meldt de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) maandag.
1 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Nog negen verdachten wachten op een hoorzitting met een officier van justitie of een zitting bij de politierechter over hun rol bij het geweld rond de voetbalwedstrijd Ajax - Maccabi Tel Aviv afgelopen november. Daarnaast staan twee minderjarigen op 3 juli terecht bij de kinderrechter voor openlijk geweld tegen een persoon in de omgeving van de Johan Cruijff ArenA, zegt het Openbaar Ministerie in Amsterdam.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De overstap naar een kringloopeconomie in de openbaarvervoersector mag niet ten koste gaan van de reiziger. Dat staat in een akkoord over dit onderwerp dat allerlei ov-organisaties maandag hebben ondertekend. De transitie moet "tegen aanvaardbare maatschappelijke kosten en waar mogelijk kostenneutraal" gebeuren.
1 uur geleden
UTRECHT (ANP) - Door de nieuwe vakbondstaking rijden er dinsdag in Noord-Holland, Flevoland, Gelderland en een groot deel van Overijssel geen treinen van de NS. Om in de rest van het land zoveel mogelijk te blijven rijden, heeft de vervoerder de dienstregeling aangepast. NS waarschuwt dat de staking in Noord-Holland en Oost-Nederland ook gevolgen heeft voor de rest van Nederland.
1 uur geleden
LAHORE (ANP/AFP) - Pakistan heeft alle grensovergangen met Iran voor onbepaalde tijd gesloten. Dat laten provinciale autoriteiten in het land weten aan persbureau AFP.
1 uur geleden