Overheidstekort opgelopen door hogere uitkeringen en lonen
DEN HAAG (ANP) - De overheid is vorig jaar iets meer geld tekortgekomen dan eerder verwacht. Het tekort komt volgens een definitieve berekening van het Centraal Bureau voor de Statistiek uit op 0,4 procent van de gehele Nederlandse economie, tegenover de in maart geraamde 0,3 procent en 0,1 procent van een jaar eerder. Vooral de uitgaven aan uitkeringen en ambtenarensalarissen liepen in 2023 flink op.
Het tekort van 0,4 procent (of 3,8 miljard euro) is na de bijna 4 procent van coronajaar 2020 het hoogste sinds 2015, maar nog altijd ver onder de EU-norm van maximaal 3 procent. Door toenemende uitgaven verwacht het Centraal Planbureau (CPB) dat het overheidstekort dit jaar oploopt tot 2,2 procent.
Uitkeringen zijn met bijna de helft van het totaal verreweg de grootste uitgaven van de overheid en stegen ook het hardst. Vooral de kosten in de zorg liepen op, met ruim 7 miljard euro in de basis- en langdurige zorg samen. Maar ook aan de AOW was de overheid meer kwijt, door de verhoging van het minimumloon met eerst 10 en toen 3 procent. De kostenstijging van bijna 4 miljard euro is verreweg de grootste sinds het begin van deze meetmethode in 1995.
Inflatie
De loonstijgingen ter compensatie voor de hoge inflatie zorgden er ook voor dat de overheid eigen werknemers meer moest betalen. Vooral daardoor gingen de 'apparaatskosten', de op een na grootste post van de overheid, met 9 procent harder omhoog dan eerdere jaren. Ook naar het prijsplafond voor energie en het aflossen van schulden gingen vorig jaar extra miljarden.
Er kwam via hogere belastingen en sociale premies in 2023 meer dan 30 miljard euro (9 procent) extra de schatkist binnen, maar het was niet genoeg om de hogere uitgaven volledig te dekken. De loon- en inkomstenbelasting leverden de overheid door betere cao-afspraken veel meer op, net als de btw door duurder geworden producten en diensten.
De inkomsten uit de dividendbelasting verdubbelden ruim, tot meer dan 11 miljard euro. Het CBS denkt dat dat komt, doordat sinds dit jaar hoge inkomens zwaarder worden belast, waardoor grootaandeelhouders er vorig jaar al voor kozen meer winst aan zichzelf uit te keren.
Meer uit Financieel
WASHINGTON (ANP/AFP) - Honderden vluchten zijn vrijdag geannuleerd in de Verenigde Staten als gevolg van de shutdown van de Amerikaanse overheid en het krimpplan voor het vliegverkeer door luchtvaartautoriteit FAA. Vrijdag kwam 4 procent van de binnenlandse vluchten in de VS te vervallen. Dat raakte ongeveer zevenhonderd vluchten van de vier grootste maatschappijen American Airlines, Delta Air Lines, Southwest Airlines en United Airlines.
2 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - De AEX-index op de aandelenbeurs in Amsterdam is vrijdag opnieuw lager gesloten na de min een dag eerder. Staalconcern ArcelorMittal wist zich wel te onttrekken aan het overwegend negatieve sentiment en stond opnieuw bij de sterkste stijgers in de hoofdindex.
3 uur geleden
ANN ARBOR (ANP/BLOOMBERG) - Het vertrouwen van Amerikaanse consumenten in de economie is deze maand gezakt naar het laagste niveau sinds juni 2022. Dat meldt de Universiteit van Michigan op basis van een voorlopige raming. Amerikaanse consumenten zijn vooral bezorgd over de aanhoudende shutdown van de overheid en de afzwakkende arbeidsmarkt in de Verenigde Staten.
4 uur geleden
NEW YORK (ANP) - Airbnb en Expedia behoorden vrijdag tot de stijgers op de beurzen in New York na kwartaalcijfers van de twee bedrijven die actief zijn in de reissector. Verhuurplatform Airbnb presteerde afgelopen kwartaal beter dan verwacht door de aantrekkende vraag naar accommodaties en gaf een positieve verwachting af voor het huidige kwartaal. Het aandeel klom meer dan 1 procent.
5 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - Het Russische olieconcern Lukoil is in "vergevorderde gesprekken met andere partijen" over de overname van de internationale activiteiten na het afhaken van het Zwitserse Gunvor. Het doel is "zo snel mogelijk tot een nieuwe verkoopovereenkomst te komen", laat de Nederlandse tak van Lukoil weten in een verklaring. Donderdag ging de verkoop aan grondstoffenhandelaar Gunvor niet door na weerstand vanuit de Verenigde Staten.
6 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Demissionair minister Vincent Karremans (Economische Zaken) wil niet zeggen wat China terugkrijgt in ruil voor het hervatten van de levering van Nexperia-chips naar bijvoorbeeld autofabrieken in Europa. De gesprekken daarover met de Chinese overheid zijn vertrouwelijk, zei de VVD-bewindsman vrijdag rond de ministerraad.
8 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - Ruim twintig Europese luchtvaartmaatschappijen hebben duurzaamheidsclaims aangepast na gesprekken met de Europese Commissie en Europese toezichthouders. Volgens de Nederlandse Autoriteit Consument & Markt (ACM) en andere consumententoezichthouders waren bepaalde claims rondom het compenseren van CO2-uitstoot van een vlucht misleidend.
8 uur geleden