Overheid gebruikt zeker 120 AI-systemen, risico vaak onduidelijk
DEN HAAG (ANP) - Overheidsorganisaties gebruiken volgens de Algemene Rekenkamer zeker 120 systemen op basis van kunstmatige intelligentie (AI). In bijna de helft van de gevallen is voor zover bekend geen afweging gemaakt over de risico's van zulke systemen, aldus collegelid Ewout Irrgang.
Systemen met kunstmatige intelligentie zijn niet met de hand geprogrammeerd, maar hebben met hulp van grote hoeveelheden data geleerd om taken uit te voeren. Daar kunnen problemen aan kleven zoals privacyschendingen en discriminatie. "Je kunt de risico's alleen beheersen als je ze kent", zegt Irrgang.
Het overgrote deel van de overheidsorganisaties gebruikt niet meer dan drie AI-systemen. Uitschieters zijn uitkeringsinstantie UWV, dat er tien in gebruik heeft, en de politie, waar dat er 23 zijn. Het UWV gebruikt AI onder meer om te voorspellen wie er na afloop van een uitkering geen inkomsten heeft, en om op basis daarvan ondersteuning te bieden. Irrgang: "Als systemen impact hebben op burgers, heb je eerder risico's."
Privacyschendingen
In gevallen waar de risico's wel zijn ingeschat, vinden overheidsorganisaties meestal dat die minimaal zijn. Maar ook dan is er kans op bijvoorbeeld privacyschendingen, merkt de Rekenkamer op. Een kleiner deel van de projecten wordt als "hoog risico" ingeschat. Het is niet uit te sluiten dat er ook AI-systemen worden gebruikt die binnenkort volgens EU-regels verboden zijn.
Hoe het risico precies wordt bepaald, verschilt van geval tot geval. Het kabinet zegt in een reactie de samenhang te willen verbeteren, en dat vindt Rekenkamer-collegelid Irrgang "positief".
Nut vaak onduidelijk
Niet alleen het risico, maar ook het nut van AI is vaak onduidelijk. Bij 42 van de 120 systemen is niet bekend of ze de verwachtingen waarmaken. Van de rest presteert het overgrote deel wel zoals verwacht of beter.
Het is de eerste keer dat de Rekenkamer AI-systemen onderzoekt. De controleur vroeg zeventig overheidsorganisaties om hun AI-gebruik in kaart te brengen, zoals het ministerie van Financiën, de douane en de NPO. Het is mogelijk dat er overheidsmedewerkers zijn die "ad hoc" programma's als ChatGPT gebruiken, maar die zijn niet in het onderzoek meegenomen. Dat geldt ook voor AI-systemen voor bijvoorbeeld militaire doelen of inlichtingen.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - Minister Caspar Veldkamp heeft een "belangrijke stap" gezet met zijn brief aan EU-buitenlandchef Kaja Kallas waarin hij kritiek uit op de Israëlische blokkade van Gaza, vindt Karel Hendriks. De directeur van Artsen zonder Grenzen hoopt dat de "streep in het zand" waar de NSC-bewindsman over spreekt "een harde rode lijn zal blijken".
18 uur geleden
WARSCHAU (ANP) - Minister Caspar Veldkamp (Buitenlandse Zaken, NSC) wil niet als enige in het kabinet dat de EU onderzoekt of Israël zich nog wel houdt aan afgesproken regels over mensenrechten en democratische principes. "Je mag ervan uitgaan dat ik dit niet alleen doe", zei hij bij de inloop van een informele bijeenkomst van EU-ministers in Warschau.
19 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Milieuorganisaties zijn kritisch op het besluit van luchtvaartminister Barry Madlener (PVV), die maatregelen wil treffen om de geluidsoverlast van Schiphol te verminderen. Als het doel van 2028 is gehaald, mag de luchthaven weer groeien, schrijft Madlener in de brief aan de Tweede Kamer.
21 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De nieuwe plannen van de Israëlische regering over de Gazastrook zijn "zorgelijk", zei premier Dick Schoof dinsdag. Hij roept de Israëlische regering op "een andere koers te varen en gesprekken over een staakt-het-vuren te hervatten".
1 dag geleden
DEN HAAG (ANP) - Minister-president Dick Schoof heeft de nieuwe Duitse bondskanselier Friedrich Merz via X gefeliciteerd met zijn aantreden. De christendemocraat kreeg dinsdag voldoende steun in de Bondsdag om aan de slag te kunnen als regeringsleider.
1 dag geleden
DEN HAAG (ANP) - De oud-politici Rob Oudkerk en Ronald Plasterk (beiden PvdA) maken dit jaar kans op de Pim Fortuyn Prijs. Ook opiniemaker Marianne Zwagerman en schrijver Keyvan Shahbazi zijn genomineerd.
2 dagen geleden
AMSTERDAM (ANP) - Premier Dick Schoof zei tijdens zijn toespraak bij de herdenking op de Dam in Amsterdam dat het de echo uit het verleden is die mensen oproept om tachtig jaar na de bevrijding te blijven herdenken. "En te overdenken wat dit in het hier en nu voor ons betekent. In ons eigen leven. In onze eigen keuzes. In alle grote en kleine daden van menselijkheid", aldus Schoof. De premier houdt eens in de vijf jaar een toespraak bij de Nationale Dodenherdenking.
3 dagen geleden