Oppositie wil nu van Rutte af, GL en PvdA bepleiten zakenpremier
DEN HAAG (ANP) - Demissionair premier Mark Rutte kan na de val van zijn vierde kabinet opnieuw een door de oppositie breed gesteunde motie van wantrouwen verwachten. Als zo'n motie wordt aangenomen, kan Rutte ook demissionair niet aanblijven. Voor een meerderheid is wel steun van een van de coalitiepartijen nodig en het is maar zeer de vraag of zij die stap willen nemen.
PvdA en GroenLinks zeggen bij Nieuwsuur met zo'n motie te komen, of deze te steunen. Oppositieleider Geert Wilders wil namelijk ook dat Rutte direct weggaat als premier. "Hij moet meteen opstappen", twitterde Wilders.
Wat PvdA-voorvrouw Attje Kuiken en GroenLinks-leider Jesse Klaver betreft, komt er een zakenpremier in de plaats totdat er verkiezingen zijn geweest en een nieuw kabinet wordt beëdigd. Die interim-premier moet afstand hebben tot de politiek. "Er zijn echt geschikte kandidaten", denkt Klaver. Kuiken wil "de politieke angel" eruit halen en "de politieke angel heet nu Mark Rutte".
Andere partijen
Deskundigen denken overigens niet dat een zakenpremier zomaar kan worden aangewezen. "Dat gaat zo maar niet", zegt historicus Bert van den Braak op Twitter. De Tweede Kamer moet dan een heel formatieproces opstarten, met een verkenner, een informateur en formatieonderhandelingen. Hoogleraar staatsrecht Wim Voermans sluit zich daarbij aan. Een interim-minister-president zonder een heel nieuw interim-kabinet kan niet zomaar, zegt hij: "Een nieuwe mp parachuteren in een demissionair kabinet kan niet in ons systeem."
Ook van partijen als de SP, de Partij voor de Dieren, BBB en kleinere rechtse partijen wordt verwacht dat zij een motie kunnen steunen. "Laat dit het einde zijn van het tijdperk Rutte", zei PvdD-leider Esther Ouwehand bij de val van het kabinet. SP-leider Lilian Marijnissen wil een "Nederland zonder Rutte". Tegen de Telegraaf bevestigt BBB-leider Caroline van der Plas haar steun voor de motie.
Coalitiepartners
Minder zeker is de vraag of ook D66, CDA of ChristenUnie een motie zullen steunen. Laatstgenoemde partij kwam deze week wel in harde aanvaring met Rutte. Onoverbrugbare tegenstellingen tussen voornamelijk ChristenUnie en VVD leidden tot de val van het kabinet. PvdA'er Kuiken wijst bovendien op de harde woorden die vooral het CDA uitsprak over de opstelling van de premier.
Ook is nog onduidelijk of de SGP voor zo'n motie zou stemmen. De kleine conservatief-christelijke partij is vaak loyaal aan het kabinet en steunt niet snel een motie van wantrouwen.
Kamerdebat maandag
De Tweede Kamer debatteert maandag de hele dag over de kabinetsval en de ontstane politieke crisis.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - De Eerste Kamer is belangrijk voor een nieuwe coalitie, schrijft verkenner Wouter Koolmees (D66) in zijn verslag. Hij ziet dat partijen "ambitieuze plannen" hebben waarvoor "grote wetswijzigingen" moeten worden gedaan. Bovendien maken beoogde investeringen, bijvoorbeeld in defensie, het nodig om te bezuinigen. Dat alles lukt volgens de verkenner alleen als in de Eerste Kamer meerderheden worden gevonden voor die plannen.
10 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Jesse Klaver noemt het advies van verkenner Wouter Koolmees om CDA en D66 het voortouw te laten nemen "verstandig". De fractieleider van GroenLinks-PvdA "vertrouwt erop dat het Jetten en Bontenbal lukt inhoudelijk een goede stap vooruit te zetten". Dat schrijft hij op X na het verschijnen van het verslag van de D66-verkenner.
12 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - VVD-leider Dilan Yeşilgöz "waakt voor tijdrovende tussenstappen" in de formatie, schrijft ze op X naar aanleiding van het verslag van verkenner Wouter Koolmees. Ze licht niet toe wat ze daarmee precies bedoelt. Koolmees heeft aanbevolen dat D66 en CDA drie weken met elkaar gaan onderhandelen over een eerste aanzet van een coalitieakkoord. De VVD had daar graag bij aangesloten, schrijft de verkenner in zijn verslag.
12 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - CDA-leider Henri Bontenbal staat naar eigen zeggen te "popelen" om met D66 "naar de inhoud te gaan". De reden waarom verkenner Wouter Koolmees (D66) aanbeveelt dat alleen deze twee partijen beginnen met onderhandelen voor een aanzet van een coalitieakkoord kan de christendemocraat "goed volgen".
12 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - D66-leider Rob Jetten gaat graag met het CDA aan de slag om te kijken "welke stappen we kunnen zetten" om een positieve agenda te maken. Maar hij ziet wel dat er "een risico" is in deze opzet, omdat niet duidelijk is of de voorstellen op een meerderheid kunnen gaan rekenen. Dat zei Jetten nadat D66-verkenner Wouter Koolmees dinsdagavond zijn advies had gepresenteerd.
12 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Verkenner Wouter Koolmees adviseert dat D66 en CDA drie weken gaan onderhandelen over een "positieve agenda". Daarna kunnen andere partijen een inschatting maken of zij voldoende aanknopingspunten zien om met deze twee partijen verder te praten over een mogelijke coalitie. De verkenner zei dinsdagavond bij de presentatie van zijn verslag dat hij blij is dat D66 en CDA hebben aangegeven bereid te zijn deze gesprekken aan te gaan.
14 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De kabinetsformatie gaat waarschijnlijk voorlopig verder met alleen D66 en CDA aan tafel. De twee partijen moeten de komende drie weken samen proberen verder te komen met een aantal belangrijke onderwerpen. Welke andere partijen daar uiteindelijk bij aansluiten om tot de gewenste meerderheidscoalitie te komen, komt later pas aan de orde.
15 uur geleden