NWO reikt dit jaar miljoenenprijzen uit aan vier wetenschappers
DEN HAAG (ANP) - Vier wetenschappers ontvangen dit jaar de 'Nederlandse versie van de Nobelprijs' van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Joyeeta Gupta, Toby Kiers, Bram Nauta en Corien Prins krijgen elk 1,5 miljoen euro. De hoogleraren mogen zelf weten hoe ze dit besteden, zolang het geld wordt ingezet om "de wetenschap te bevorderen".
De NWO beloont de onderzoekers met de premie vanwege "hun uitmuntende, baanbrekende en inspirerende werk". Gupta en Kiers krijgen de zogenoemde Spinozapremie, waarbij de nadruk ligt op het wetenschappelijke werk en fundamentele vraagstukken. Prins en Nauta ontvangen de Stevinpremie, waar het in de eerste plaats gaat om de maatschappelijke impact van hun werk.
Landen ten zuiden van de evenaar worden vaak onevenredig hard getroffen door de gevolgen van klimaatverandering, terwijl deze landen door late industrialisatie het minst hebben bijgedragen aan de uitstoot van broeikasgassen. Gupta doet aan de Universiteit van Amsterdam onderzoek naar klimaatrechtvaardigheid. Ze wil de beste oplossing achterhalen voor deze vraagstukken en heeft wetenschappelijk leiderschap getoond, vindt de selectiecommissie van de NWO.
Directe impact
Kiers van de Vrije Universiteit in Amsterdam was volgens de NWO de eerste onderzoeker die kon aantonen dat schimmels onder de grond ook met elkaar handelen met economische principes. "Ze ruilen voedingsstoffen met plantwortels waarmee zij symbioses aangaan." De NWO stelt dat haar onderzoek mogelijkheden biedt voor natuurbehoud en regeneratieve landbouw.
Met zijn innovaties zoals de 'Nauta-schakeling' heeft hoogleraar Nauta van de Universiteit Twente directe impact gehad op veelgebruikte elektronica, oordeelt de selectiecommissie van de NWO. "Smartphones werden compacter en micro-elektronica werd energiezuiniger." Bovendien lag zijn werk aan de basis van bijvoorbeeld wifi, bluetooth en 5G.
Premies gelijkgetrokken
Prins onderzoekt de rechten van burgers terwijl de wereld digitaliseert. Als hoogleraar Recht en Informatisering aan de universiteit van Tilburg en als voorzitter van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid weet ze de kloof tussen wetenschap en beleid te overbruggen, vindt de NWO.
De premies worden uitgereikt op 4 oktober. Voorheen ontvingen maximaal vier wetenschappers de Spinozapremie en twee de Stevinpremie. Dit is recent gelijkgetrokken. Ook is de prijs naar beneden gegaan, van 2,5 miljoen euro naar 1,5 miljoen euro. Het overgebleven geld gaat naar het Talentenprogramma voor onderzoekers in verschillende fases van hun wetenschappelijke carrière.
Meer uit Binnenland
DEN HAAG (ANP) - Als het huidige beleid wordt voortgezet, stijgt het aantal verkeersslachtoffers de komende decennia sterk. Het verwachte aantal verkeersdoden ligt in 2040 dan tussen de 720 en 760, tegenover 675 in 2024. Dat staat in een rapport van het Instituut voor Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV).
1 uur geleden
HILVERSUM (ANP) - De NPO respecteert het besluit van AVROTROS om in 2026 niet deel te nemen aan het Eurovisie Songfestival in Wenen. Dat laat een woordvoerder donderdagavond weten. "We onderzoeken op dit moment de mogelijkheden om het Eurovisie Songfestival alsnog bij de Nederlandse kijkers te brengen en hopen daar snel op terug te komen", meldt de NPO.
13 uur geleden
LEEUWARDEN (ANP) - De vijf verdachten die donderdag voor de rechtbank verschenen in een groot proces dat draait om een groep vermeende soevereinen, blijven in de cel tot de volgende zitting. Dat heeft de rechtbank in Leeuwarden beslist. Justitie verdenkt de mannen ervan onderdeel te zijn van een groep die een anti-institutioneel gedachtegoed aanhangt en vanuit die overtuiging aanslagen wilde plegen. De verdachten ontkennen dit.
13 uur geleden
HILVERSUM (ANP) - Nederland gaat volgend jaar voor het eerst in 24 jaar niet naar het Eurovisie Songfestival. AVROTROS houdt vast aan het voornemen niet deel te nemen als Israël erbij is. De omroep heeft die beslissing genomen in nauwe afstemming met de NPO, heeft de omroep bekendgemaakt. Volgens de omroep is "deelname onder de huidige omstandigheden niet te verenigen met de publieke waarden die voor ons essentieel zijn".
13 uur geleden
GRONINGEN (ANP) - De rechtbank in Groningen heeft tbs met dwangverpleging opgelegd aan Curtly E. (46) uit Groningen voor het doodsteken van zijn 12-jarige zoon Gianny-Davey op 29 december vorig jaar. E. handelde in een psychose en was volledig ontoerekeningsvatbaar, oordeelt de rechtbank.
16 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Maak Europese regels voor kleine voertuigen zoals e-steps. Die oproep doet demissionair minister Robert Tieman (Infrastructuur en Waterstaat) donderdag in een overleg met EU-ministers. Zijn verklaring wordt gesteund door vijftien andere landen waaronder Duitsland, Polen en België.
17 uur geleden
LEEUWARDEN (ANP) - Drie verdachten in een grote zaak die draait om een groep veronderstelde soevereinen hebben donderdag de rechtbank in Leeuwarden gevraagd of zij hun proces in vrijheid mogen afwachten. Het Friese trio maakt volgens het Openbaar Ministerie deel uit van een netwerk dat een anti-institutioneel gedachtegoed aanhangt en vanuit die overtuiging aanslagen wilde plegen. De verdachten ontkennen.
18 uur geleden