NWO reikt dit jaar miljoenenprijzen uit aan vier wetenschappers
DEN HAAG (ANP) - Vier wetenschappers ontvangen dit jaar de 'Nederlandse versie van de Nobelprijs' van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Joyeeta Gupta, Toby Kiers, Bram Nauta en Corien Prins krijgen elk 1,5 miljoen euro. De hoogleraren mogen zelf weten hoe ze dit besteden, zolang het geld wordt ingezet om "de wetenschap te bevorderen".
De NWO beloont de onderzoekers met de premie vanwege "hun uitmuntende, baanbrekende en inspirerende werk". Gupta en Kiers krijgen de zogenoemde Spinozapremie, waarbij de nadruk ligt op het wetenschappelijke werk en fundamentele vraagstukken. Prins en Nauta ontvangen de Stevinpremie, waar het in de eerste plaats gaat om de maatschappelijke impact van hun werk.
Landen ten zuiden van de evenaar worden vaak onevenredig hard getroffen door de gevolgen van klimaatverandering, terwijl deze landen door late industrialisatie het minst hebben bijgedragen aan de uitstoot van broeikasgassen. Gupta doet aan de Universiteit van Amsterdam onderzoek naar klimaatrechtvaardigheid. Ze wil de beste oplossing achterhalen voor deze vraagstukken en heeft wetenschappelijk leiderschap getoond, vindt de selectiecommissie van de NWO.
Directe impact
Kiers van de Vrije Universiteit in Amsterdam was volgens de NWO de eerste onderzoeker die kon aantonen dat schimmels onder de grond ook met elkaar handelen met economische principes. "Ze ruilen voedingsstoffen met plantwortels waarmee zij symbioses aangaan." De NWO stelt dat haar onderzoek mogelijkheden biedt voor natuurbehoud en regeneratieve landbouw.
Met zijn innovaties zoals de 'Nauta-schakeling' heeft hoogleraar Nauta van de Universiteit Twente directe impact gehad op veelgebruikte elektronica, oordeelt de selectiecommissie van de NWO. "Smartphones werden compacter en micro-elektronica werd energiezuiniger." Bovendien lag zijn werk aan de basis van bijvoorbeeld wifi, bluetooth en 5G.
Premies gelijkgetrokken
Prins onderzoekt de rechten van burgers terwijl de wereld digitaliseert. Als hoogleraar Recht en Informatisering aan de universiteit van Tilburg en als voorzitter van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid weet ze de kloof tussen wetenschap en beleid te overbruggen, vindt de NWO.
De premies worden uitgereikt op 4 oktober. Voorheen ontvingen maximaal vier wetenschappers de Spinozapremie en twee de Stevinpremie. Dit is recent gelijkgetrokken. Ook is de prijs naar beneden gegaan, van 2,5 miljoen euro naar 1,5 miljoen euro. Het overgebleven geld gaat naar het Talentenprogramma voor onderzoekers in verschillende fases van hun wetenschappelijke carrière.
Meer uit Binnenland
AMSTERDAM (ANP) - In Amsterdam-Zuidoost wordt vrijdagochtend een adviesrapport gepresenteerd over het archief van de Bijlmervliegramp. Het Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding (ACOI) komt met dat rapport, genaamd 'Geen afgesloten hoofdstuk', na een door de Tweede Kamer unaniem gesteunde motie van Pieter Omtzigt (NSC).
3 uur geleden
KOLHAM (ANP) - In het Groningse dorp Kolham tekent demissionair staatssecretaris Hans Vijlbrief (Mijnbouw) vrijdag symbolisch de wet die definitief een einde maakt aan de gaswinning uit het Groningenveld. Ruim zestig jaar geleden werd in een weiland bij Kolham voor het eerst Gronings gas ontdekt. Dat was het startsein voor de decennialange winning van gas in de provincie.
3 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Er worden dit jaar extra maatregelen genomen tijdens de Nationale Herdenking op 4 mei op de Dam, vanwege de kans op spontane protestacties of verstoringen. Zo worden maximaal 10.000 mensen toegelaten op het plein, zijn borden, vlaggen of versterkers niet toegestaan en moeten alle aanwezigen daarop gefouilleerd worden.
3 uur geleden
TYNAARLO (ANP) - Burgemeester Marcel Thijsen van de gemeente Tynaarlo heeft een noodverordening afgegeven voor Groningen Airport Eelde (GAE) en de directe omgeving. De reden is een demonstratie van Extinction Rebellion (XR) bij het vliegveld zaterdag. De noodverordening geldt van vrijdag 19 april 15.00 uur tot zondag 21 april 15.00 uur.
8 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het organiseren van de NAVO-top volgend jaar kost het kabinet zeker 95 miljoen euro. Dit geld komt uit een speciaal potje voor internationale samenwerking. Er zijn al kosten gemaakt voor de voorbereiding, zoals de huur van de locatie en het boeken van hotelkamers, blijkt uit de Voorjaarsnota.
9 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Na opnieuw gedoe over een post van Geert Wilders op X, het vroegere Twitter, hebben de betrokkenen het er "met z'n allen kort over gehad" aan de formatietafel. Dat zeggen formateurs Richard van Zwol en Elbert Dijkgraaf. Wilders haalde woensdag in een tweet hard uit naar VVD'er Eric van der Burg. De vier formerende partijen hebben hun zegje erover gedaan, maar er zijn geen afspraken gemaakt.
12 uur geleden
WAGENINGEN (ANP) - Het blauwtongvirus, waaraan afgelopen najaar tienduizenden schapen doodgingen, is waarschijnlijk mede verspreid door het transport van dieren. Daardoor kon het virus zich ver verplaatsen, denken onderzoekers van de universiteit in Wageningen.
12 uur geleden