NWO reikt dit jaar miljoenenprijzen uit aan vier wetenschappers
DEN HAAG (ANP) - Vier wetenschappers ontvangen dit jaar de 'Nederlandse versie van de Nobelprijs' van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Joyeeta Gupta, Toby Kiers, Bram Nauta en Corien Prins krijgen elk 1,5 miljoen euro. De hoogleraren mogen zelf weten hoe ze dit besteden, zolang het geld wordt ingezet om "de wetenschap te bevorderen".
De NWO beloont de onderzoekers met de premie vanwege "hun uitmuntende, baanbrekende en inspirerende werk". Gupta en Kiers krijgen de zogenoemde Spinozapremie, waarbij de nadruk ligt op het wetenschappelijke werk en fundamentele vraagstukken. Prins en Nauta ontvangen de Stevinpremie, waar het in de eerste plaats gaat om de maatschappelijke impact van hun werk.
Landen ten zuiden van de evenaar worden vaak onevenredig hard getroffen door de gevolgen van klimaatverandering, terwijl deze landen door late industrialisatie het minst hebben bijgedragen aan de uitstoot van broeikasgassen. Gupta doet aan de Universiteit van Amsterdam onderzoek naar klimaatrechtvaardigheid. Ze wil de beste oplossing achterhalen voor deze vraagstukken en heeft wetenschappelijk leiderschap getoond, vindt de selectiecommissie van de NWO.
Directe impact
Kiers van de Vrije Universiteit in Amsterdam was volgens de NWO de eerste onderzoeker die kon aantonen dat schimmels onder de grond ook met elkaar handelen met economische principes. "Ze ruilen voedingsstoffen met plantwortels waarmee zij symbioses aangaan." De NWO stelt dat haar onderzoek mogelijkheden biedt voor natuurbehoud en regeneratieve landbouw.
Met zijn innovaties zoals de 'Nauta-schakeling' heeft hoogleraar Nauta van de Universiteit Twente directe impact gehad op veelgebruikte elektronica, oordeelt de selectiecommissie van de NWO. "Smartphones werden compacter en micro-elektronica werd energiezuiniger." Bovendien lag zijn werk aan de basis van bijvoorbeeld wifi, bluetooth en 5G.
Premies gelijkgetrokken
Prins onderzoekt de rechten van burgers terwijl de wereld digitaliseert. Als hoogleraar Recht en Informatisering aan de universiteit van Tilburg en als voorzitter van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid weet ze de kloof tussen wetenschap en beleid te overbruggen, vindt de NWO.
De premies worden uitgereikt op 4 oktober. Voorheen ontvingen maximaal vier wetenschappers de Spinozapremie en twee de Stevinpremie. Dit is recent gelijkgetrokken. Ook is de prijs naar beneden gegaan, van 2,5 miljoen euro naar 1,5 miljoen euro. Het overgebleven geld gaat naar het Talentenprogramma voor onderzoekers in verschillende fases van hun wetenschappelijke carrière.
Meer uit Binnenland
DEN HAAG (ANP) - De kosten van gemeenten voor bijvoorbeeld jeugdzorg, vluchtelingenopvang, bijstand en bestuur zijn vorig jaar met bijna 8 procent gestegen tot 80,9 miljard euro. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Dat komt volgens het CBS neer op een kostenstijging van 5,8 miljard euro in vergelijking met 2023.
25 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - De afname van de broeikasgasuitstoot stagneert opnieuw. Volgens CBS-cijfers lag de totale uitstoot in het derde kwartaal van dit jaar ongeveer op hetzelfde niveau als een jaar eerder. Terwijl de industrie en het verkeer minder CO2 en andere broeikasgassen de lucht in lieten gaan, stegen de emissies van de elektriciteitssector met 20 procent. Dat kwam doordat meer steenkool werd verbruikt.
31 minuten geleden
AMSTERDAM (ANP) - Eneco en Energie VanOns hebben consumenten 'CO2-gecompenseerd gas' verkocht zonder die claim deugdelijk te onderbouwen. Daarmee hebben ze de reclamecode overtreden, oordeelt de Reclame Code Commissie (RCC). Eisers Fossielvrij NL en Reclamejagers zijn blij met de uitspraak, maar vinden het ook tijd dat de Autoriteit Consument en Markt (ACM) harder ingrijpt bij bedrijven die met CO2-compensatie schermen.
1 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - De videoclip van het lied Echte liefde is te koop van Samuel Welten was dit jaar de best bekeken muziekvideo op YouTube in Nederland. Het lied, dat in maart werd geüpload, kreeg ruim 5,1 miljoen views. YouTube meldt niet hoeveel daarvan uit Nederland kwamen.
8 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De SGP doet samen met VVD, CDA, BBB en ChristenUnie een nieuwe poging om de koning weer een rol te geven in het formatieproces. Aanleiding is het gedoe dat opnieuw is ontstaan rond een door de Tweede Kamer aangestelde informateur. D66'er Hans Wijers stapte op nadat een privébericht was uitgelekt waarin hij VVD-leider Dilan Yeşilgöz een feeks noemde.
10 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - De gemeente Amsterdam wil de meldingsbereidheid rond antisemitisme vergroten. Dat staat in de dinsdag gepubliceerde Aanpak Antisemitisme. Ook moet er onder meer een Amsterdams-Jiddisch woordenboek komen. Dat "onderstreept niet alleen de langdurige aanwezigheid van de Joodse gemeenschap in de stad, maar ook de diepgaande invloed die zij heeft gehad op de ontwikkeling van de Amsterdamse taal en cultuur".
11 uur geleden
MAASTRICHT (ANP) - De provincie Limburg en het Rijk zouden met partners over de grens in België en Duitsland moeten samenwerken om de wasbeer te bestrijden. Dat is noodzakelijk om te voorkomen dat de invasieve soort zich verder in Limburg en de rest van Nederland verspreidt, zeggen wetenschappers in een rapport dat de provincie en het ministerie van Landbouw (LVVN) lieten opstellen over het bestrijden van de wasbeer.
12 uur geleden