Nobelprijs voor toepassen AI bij bestuderen van eiwitten
STOCKHOLM (ANP) - De Nobelprijs voor de Scheikunde gaat dit jaar naar de Amerikaan David Baker, en naar de Brit Demis Hassabis en Amerikaan John Jumper van DeepMind, de tak van Google die zich bezighoudt met kunstmatige intelligentie (AI). Zij hebben de technologie ontwikkeld en toegepast om de structuur van eiwitten te doorgronden, de bouwstenen van leven.
De Nobelprijs voor de Natuurkunde van dinsdag was ook toegekend voor het ontwikkelen van kunstmatige intelligentie. De Amerikaan John Hopfield en de Britse Canadees Geoffrey Hinton hadden de neurale netwerken ontwikkeld die bij AI worden gebruikt.
Eiwitten zorgen ervoor dat een lichaam functioneert: dat voedsel wordt verteerd, dat het juiste signaal naar de juiste plek in het lichaam gaat, dat cellen worden hersteld en dat antilichamen ons beschermen tegen ziekmakers. Baker en zijn team gebruiken kunstmatige intelligentie om zelf zulke eiwitten te bouwen. Die kunnen onder meer worden toegepast als vaccins of geneesmiddelen.
AlphaFold
Eiwitten hebben zelf ook bouwstenen, ze bestaan uit allerlei combinaties van aminozuren. De exacte volgorde en plek van die aminozuren bepaalt wat een eiwit doet. Wetenschappers proberen al jaren de structuur van eiwitten te bepalen op grond van die volgorde, maar dat was vroeger ontzettend moeilijk. De voorspellingen waren hooguit 40 procent nauwkeurig.
Hassabis en Jumper hebben bij DeepMind het programma AlphaFold gebouwd. Dat gebruikt AI om de samenstelling van een eiwit te berekenen. De eerste versie daarvan werd in 2018 gelanceerd, een opvolger kwam in 2020. Sindsdien is de nauwkeurigheid van eiwitberekeningen omhoog geschoten naar ongeveer 90 procent. AlphaFold heeft in een paar jaar tijd de structuur van vrijwel alle 200 miljoen bekende eiwitten vastgesteld. Miljoenen wetenschappers hebben toegang tot die gegevens.
Doorbraak
AlphaFold werd in 2022 uitgeroepen tot de grootste wetenschappelijke doorbraak. "Kunstmatige intelligentie toont geweldige mogelijkheden voor wetenschappelijk onderzoek", stelt DeepMind in een reactie op de Nobelprijs. "Steeds meer wetenschappers gebruiken AI om gegevens te bouwen, experimenten te simuleren, medicijnen te ontwerpen, complexe situaties te berekenen, nieuwe oplossingen voor bestaande problemen te ontdekken en bestaande kennis uit te bouwen. We zullen in de komende jaren meer fundamentele doorbraken zien."
De winnaars krijgen een medaille en een diploma. Daarnaast mogen ze een bedrag van 11 miljoen Zweedse kronen verdelen, omgerekend bijna 970.000 euro. Baker krijgt de ene helft, Hassabis en Jumper delen de andere helft.
Meer uit Buitenland
PROVIDENCE (ANP) - Bij een schietpartij op de Amerikaanse universiteit Brown zijn twee doden gevallen, bevestigt de burgemeester van de plaats Providence. Acht gewonden verkeren in kritieke toestand.
5 uur geleden
BERLIJN (ANP/DPA) - De Duitse autoriteiten hebben mogelijk een aanslag verijdeld op een kerstmarkt in het Zuid-Duitse Dingolfing. Volgens de Duitse krant Bild wilde een groep buitenlanders de aanslag uitvoeren met een voertuig. Justitie gaat uit van een radicaalislamitische achtergrond.
8 uur geleden
NEW YORK (ANP/AFP) - De chef van de Verenigde Naties, António Guterres, heeft een dodelijke aanslag op blauwhelmen in het Afrikaanse Soedan krachtig veroordeeld. Zes militairen uit Bangladesh kwamen om het leven bij de aanval met een drone op een basis van de VN-vredesmacht.
8 uur geleden
WASHINGTON (ANP/RTR/AFP) - Een strijder van de radicaalislamitische beweging Islamitische Staat (IS) heeft in Syrië twee Amerikaanse militairen doodgeschoten. Ook een Amerikaanse burgertolk kwam om het leven, aldus het Amerikaanse ministerie van Oorlog. Drie personen raakten gewond bij de aanval in Palmyra, meldt het Pentagon verder.
11 uur geleden
TEL AVIV/GAZA (ANP/DPA/RTR) - Het Israëlische leger zegt een topfiguur van de Palestijnse beweging Hamas in Gaza te hebben gedood. Hij zou bezig zijn geweest de militaire kracht van de beweging weer op te bouwen. Een zegsman van het leger heeft bevestigd dat het om Raed Saed gaat, een van de planners van de bloedige aanval van Hamas op Israël in oktober 2023.
14 uur geleden
SANTA CRUZ DE TENERIFE (ANP) - De Canarische Eilanden kampen met flink onstuimig weer door storm Emilia. Op onder meer Tenerife, La Palma en Gran Canaria geldt op veel plaatsen code oranje. Plaatselijk komen stevige regen en onweersbuien voor met windstoten tot 90 kilometer per uur aan de kust, meldt Weeronline. In de berggebieden valt sneeuw vanaf 1400 meter.
15 uur geleden
MÜNCHEN (ANP/DPA/AFP) - De Duitse bondskanselier Friedrich Merz heeft op het CDU-partijcongres opnieuw gewaarschuwd voor de Russische dreiging. "Poetin stopt niet", zei Merz zaterdag in München.
15 uur geleden