Nobelprijs voor toepassen AI bij bestuderen van eiwitten
STOCKHOLM (ANP) - De Nobelprijs voor de Scheikunde gaat dit jaar naar de Amerikaan David Baker, en naar de Brit Demis Hassabis en Amerikaan John Jumper van DeepMind, de tak van Google die zich bezighoudt met kunstmatige intelligentie (AI). Zij hebben de technologie ontwikkeld en toegepast om de structuur van eiwitten te doorgronden, de bouwstenen van leven.
De Nobelprijs voor de Natuurkunde van dinsdag was ook toegekend voor het ontwikkelen van kunstmatige intelligentie. De Amerikaan John Hopfield en de Britse Canadees Geoffrey Hinton hadden de neurale netwerken ontwikkeld die bij AI worden gebruikt.
Eiwitten zorgen ervoor dat een lichaam functioneert: dat voedsel wordt verteerd, dat het juiste signaal naar de juiste plek in het lichaam gaat, dat cellen worden hersteld en dat antilichamen ons beschermen tegen ziekmakers. Baker en zijn team gebruiken kunstmatige intelligentie om zelf zulke eiwitten te bouwen. Die kunnen onder meer worden toegepast als vaccins of geneesmiddelen.
AlphaFold
Eiwitten hebben zelf ook bouwstenen, ze bestaan uit allerlei combinaties van aminozuren. De exacte volgorde en plek van die aminozuren bepaalt wat een eiwit doet. Wetenschappers proberen al jaren de structuur van eiwitten te bepalen op grond van die volgorde, maar dat was vroeger ontzettend moeilijk. De voorspellingen waren hooguit 40 procent nauwkeurig.
Hassabis en Jumper hebben bij DeepMind het programma AlphaFold gebouwd. Dat gebruikt AI om de samenstelling van een eiwit te berekenen. De eerste versie daarvan werd in 2018 gelanceerd, een opvolger kwam in 2020. Sindsdien is de nauwkeurigheid van eiwitberekeningen omhoog geschoten naar ongeveer 90 procent. AlphaFold heeft in een paar jaar tijd de structuur van vrijwel alle 200 miljoen bekende eiwitten vastgesteld. Miljoenen wetenschappers hebben toegang tot die gegevens.
Doorbraak
AlphaFold werd in 2022 uitgeroepen tot de grootste wetenschappelijke doorbraak. "Kunstmatige intelligentie toont geweldige mogelijkheden voor wetenschappelijk onderzoek", stelt DeepMind in een reactie op de Nobelprijs. "Steeds meer wetenschappers gebruiken AI om gegevens te bouwen, experimenten te simuleren, medicijnen te ontwerpen, complexe situaties te berekenen, nieuwe oplossingen voor bestaande problemen te ontdekken en bestaande kennis uit te bouwen. We zullen in de komende jaren meer fundamentele doorbraken zien."
De winnaars krijgen een medaille en een diploma. Daarnaast mogen ze een bedrag van 11 miljoen Zweedse kronen verdelen, omgerekend bijna 970.000 euro. Baker krijgt de ene helft, Hassabis en Jumper delen de andere helft.
Meer uit Buitenland
MOSKOU (ANP) - Rusland stapt naar het Internationaal Gerechtshof (ICJ) om het oordeel van de Raad van de Internationale Burgerluchtvaart Organisatie (ICAO) over MH17 aan te vechten, meldt staatspersbureau TASS op basis van het ministerie van Buitenlandse Zaken. De raad concludeerde in mei dat Rusland daar schuldig aan is.
2 uur geleden
NEW YORK (ANP/AFP/DPA) - De Verenigde Staten hebben in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties opnieuw een oproep voor een wapenstilstand tegengehouden. Als de VS tegen zo'n resolutie stemmen, kan de raad die niet aannemen. Alle andere leden waren wel voor.
3 uur geleden
LONDEN (ANP/BLOOMBERG) - De Amerikaanse president Donald Trump heeft gesuggereerd dat zenders misschien hun uitzendlicentie moeten verliezen als ze te veel kritiek op hem hebben. Trump zei dat aan boord van het vliegtuig na zijn staatsbezoek aan het Verenigd Koninkrijk.
3 uur geleden
PHOENIX (ANP/AFP) - De weduwe van Charlie Kirk neemt de leiding over van Turning Point USA, de organisatie die hij heeft opgericht. De organisatie meldt op sociale media dat Kirk had gezegd dat hij wilde dat Erika Kirk de leiding zou overnemen als hij er niet meer zou zijn.
4 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - Het is de EU-lidstaten niet gelukt om harde afspraken te maken hoeveel uitstoot ze precies gaan terugdringen per 2035, wat belangrijk is voor de aankomende VN-klimaattop in Brazilië. Wel hebben EU-landen een zogeheten intentieverklaring ondertekend, meldt de Deense minister Lars Aagaard na overleg van de EU-klimaatministers. Er is afgesproken dat de EU in 2035 tussen de 66,3 en 72,5 procent minder uitstoot, staat in de verklaring.
5 uur geleden
PARIJS (ANP/AFP) - Ruim 500.000 demonstranten zijn in Frankrijk donderdag de straat opgegaan uit protest tegen de voorgenomen bezuinigingen, schatten de autoriteiten. In Parijs ging het om circa 55.000 mensen. Vakbond CGT spreekt zelfs van ruim 1 miljoen deelnemers. Door het hele land waren er opstootjes.
5 uur geleden
AYLESBURY (ANP) - De doodgeschoten rechts-conservatieve activist Charlie Kirk had president van de Verenigde Staten kunnen worden, zegt president Donald Trump. Dat heeft hij Kirk naar eigen zeggen voorgehouden.
5 uur geleden