Nobelprijs voor toepassen AI bij bestuderen van eiwitten
STOCKHOLM (ANP) - De Nobelprijs voor de Scheikunde gaat dit jaar naar de Amerikaan David Baker, en naar de Brit Demis Hassabis en Amerikaan John Jumper van DeepMind, de tak van Google die zich bezighoudt met kunstmatige intelligentie (AI). Zij hebben de technologie ontwikkeld en toegepast om de structuur van eiwitten te doorgronden, de bouwstenen van leven.
De Nobelprijs voor de Natuurkunde van dinsdag was ook toegekend voor het ontwikkelen van kunstmatige intelligentie. De Amerikaan John Hopfield en de Britse Canadees Geoffrey Hinton hadden de neurale netwerken ontwikkeld die bij AI worden gebruikt.
Eiwitten zorgen ervoor dat een lichaam functioneert: dat voedsel wordt verteerd, dat het juiste signaal naar de juiste plek in het lichaam gaat, dat cellen worden hersteld en dat antilichamen ons beschermen tegen ziekmakers. Baker en zijn team gebruiken kunstmatige intelligentie om zelf zulke eiwitten te bouwen. Die kunnen onder meer worden toegepast als vaccins of geneesmiddelen.
AlphaFold
Eiwitten hebben zelf ook bouwstenen, ze bestaan uit allerlei combinaties van aminozuren. De exacte volgorde en plek van die aminozuren bepaalt wat een eiwit doet. Wetenschappers proberen al jaren de structuur van eiwitten te bepalen op grond van die volgorde, maar dat was vroeger ontzettend moeilijk. De voorspellingen waren hooguit 40 procent nauwkeurig.
Hassabis en Jumper hebben bij DeepMind het programma AlphaFold gebouwd. Dat gebruikt AI om de samenstelling van een eiwit te berekenen. De eerste versie daarvan werd in 2018 gelanceerd, een opvolger kwam in 2020. Sindsdien is de nauwkeurigheid van eiwitberekeningen omhoog geschoten naar ongeveer 90 procent. AlphaFold heeft in een paar jaar tijd de structuur van vrijwel alle 200 miljoen bekende eiwitten vastgesteld. Miljoenen wetenschappers hebben toegang tot die gegevens.
Doorbraak
AlphaFold werd in 2022 uitgeroepen tot de grootste wetenschappelijke doorbraak. "Kunstmatige intelligentie toont geweldige mogelijkheden voor wetenschappelijk onderzoek", stelt DeepMind in een reactie op de Nobelprijs. "Steeds meer wetenschappers gebruiken AI om gegevens te bouwen, experimenten te simuleren, medicijnen te ontwerpen, complexe situaties te berekenen, nieuwe oplossingen voor bestaande problemen te ontdekken en bestaande kennis uit te bouwen. We zullen in de komende jaren meer fundamentele doorbraken zien."
De winnaars krijgen een medaille en een diploma. Daarnaast mogen ze een bedrag van 11 miljoen Zweedse kronen verdelen, omgerekend bijna 970.000 euro. Baker krijgt de ene helft, Hassabis en Jumper delen de andere helft.
Meer uit Buitenland
BANGKOK (ANP) - Thaise troepen, waaronder gevechtsvliegtuigen, hebben zaterdagochtend plaatselijke tijd aanvallen op het betwiste grensgebied met Cambodja uitgevoerd, ondanks een staakt-het-vuren afgekondigd door de Amerikaanse president Donald Trump. Dat zegt het Cambodjaanse ministerie van Informatie.
1 uur geleden
DUDERSTADT (ANP) - De politie in Duderstadt in de Duitse deelstaat Nedersaksen heeft vrijdagavond een kerstmarkt ontruimd na een melding over een bewapende man. Er waren op het moment van de ontruiming circa 120 mensen op de kerstmarkt aanwezig, meldt onder anderen de krant Die Welt.
1 uur geleden
WASHINGTON (ANP) - De Amerikaanse gezant Steve Witkoff ontmoet de Oekraïense president Volodymyr Zelensky en Europese leiders dit weekend in Berlijn, zeggen ingewijden tegen The Wall Street Journal. De Amerikaanse krant omschrijft de ontmoeting als "cruciaal" op het moment dat het Witte Huis aandringt op een vredesakkoord tussen Rusland en Oekraïne voor het eind van het jaar.
3 uur geleden
BERLIJN (ANP) - De Duitse regering heeft kritiek geleverd op Israël om de goedkeuring van 764 nieuwe wooneenheden in drie nederzettingen van Israëlische kolonisten op de Westelijke Jordaanoever.
3 uur geleden
HOUSTON (ANP) - De supertanker Skipper, die de Verenigde Staten deze week in de buurt van Venezuela in beslag hebben genomen, is onderweg naar de Amerikaanse stad Houston. Dat zeiden twee bronnen vrijdag tegen persbureau Reuters.
4 uur geleden
WASHINGTON (ANP) - De Venezolaanse oppositieleidster en Nobelprijswinnares María Corina Machado wil meer druk van de Verenigde Staten om de Venezolaanse president Nicolás Maduro te bewegen op te stappen. Dat zei ze tegen de Amerikaanse televisiezender CBS.
4 uur geleden
LONDEN (ANP) - De Britse koning Charles heeft in een videoboodschap "goed nieuws" gedeeld over zijn kanker. De vorst zei in een persoonlijk bericht dat zijn behandeling in het nieuwe jaar kan worden afgebouwd.
8 uur geleden