Nobelprijs voor toepassen AI bij bestuderen van eiwitten
STOCKHOLM (ANP) - De Nobelprijs voor de Scheikunde gaat dit jaar naar de Amerikaan David Baker, en naar de Brit Demis Hassabis en Amerikaan John Jumper van DeepMind, de tak van Google die zich bezighoudt met kunstmatige intelligentie (AI). Zij hebben de technologie ontwikkeld en toegepast om de structuur van eiwitten te doorgronden, de bouwstenen van leven.
De Nobelprijs voor de Natuurkunde van dinsdag was ook toegekend voor het ontwikkelen van kunstmatige intelligentie. De Amerikaan John Hopfield en de Britse Canadees Geoffrey Hinton hadden de neurale netwerken ontwikkeld die bij AI worden gebruikt.
Eiwitten zorgen ervoor dat een lichaam functioneert: dat voedsel wordt verteerd, dat het juiste signaal naar de juiste plek in het lichaam gaat, dat cellen worden hersteld en dat antilichamen ons beschermen tegen ziekmakers. Baker en zijn team gebruiken kunstmatige intelligentie om zelf zulke eiwitten te bouwen. Die kunnen onder meer worden toegepast als vaccins of geneesmiddelen.
AlphaFold
Eiwitten hebben zelf ook bouwstenen, ze bestaan uit allerlei combinaties van aminozuren. De exacte volgorde en plek van die aminozuren bepaalt wat een eiwit doet. Wetenschappers proberen al jaren de structuur van eiwitten te bepalen op grond van die volgorde, maar dat was vroeger ontzettend moeilijk. De voorspellingen waren hooguit 40 procent nauwkeurig.
Hassabis en Jumper hebben bij DeepMind het programma AlphaFold gebouwd. Dat gebruikt AI om de samenstelling van een eiwit te berekenen. De eerste versie daarvan werd in 2018 gelanceerd, een opvolger kwam in 2020. Sindsdien is de nauwkeurigheid van eiwitberekeningen omhoog geschoten naar ongeveer 90 procent. AlphaFold heeft in een paar jaar tijd de structuur van vrijwel alle 200 miljoen bekende eiwitten vastgesteld. Miljoenen wetenschappers hebben toegang tot die gegevens.
Doorbraak
AlphaFold werd in 2022 uitgeroepen tot de grootste wetenschappelijke doorbraak. "Kunstmatige intelligentie toont geweldige mogelijkheden voor wetenschappelijk onderzoek", stelt DeepMind in een reactie op de Nobelprijs. "Steeds meer wetenschappers gebruiken AI om gegevens te bouwen, experimenten te simuleren, medicijnen te ontwerpen, complexe situaties te berekenen, nieuwe oplossingen voor bestaande problemen te ontdekken en bestaande kennis uit te bouwen. We zullen in de komende jaren meer fundamentele doorbraken zien."
De winnaars krijgen een medaille en een diploma. Daarnaast mogen ze een bedrag van 11 miljoen Zweedse kronen verdelen, omgerekend bijna 970.000 euro. Baker krijgt de ene helft, Hassabis en Jumper delen de andere helft.
Meer uit Buitenland
KYIV (ANP) - De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft op X zijn dankbaarheid uitgesproken voor de lening van 90 miljard euro die Europese leiders afsluiten voor Oekraïne. "Dit is aanzienlijke steun die onze weerbaarheid werkelijk versterkt", schrijft Zelensky.
35 minuten geleden
MOSKOU (ANP/RTR) - Kirill Dmitriev, de speciale gezant van de Russische president Vladimir Poetin voor investeringen en economische samenwerking, zegt dat "wet en rede" hebben gezegevierd, nu de leiders van de Europese Unie hebben besloten geld te lenen om Oekraïne te financieren in plaats van de bevroren Russische tegoeden te gebruiken.
1 uur geleden
WASHINGTON (ANP/RTR) - De Amerikaanse minister van Binnenlandse Veiligheid, Kristi Noem, heeft laten weten dat ze de Amerikaanse immigratiedienst USCIS heeft opgedragen het zogeheten DV1-visumprogramma tijdelijk stop te zetten. Aanleiding is dat de schutter die afgelopen weekend bij Brown University twee mensen doodschoot via dit programma een visum voor de Verenigde Staten had gekregen, schrijft Noem op X.
1 uur geleden
DHAKA (ANP/RTR) - Bangladesh is opgeschrikt door gewelddadige protesten in verschillende steden na de dood van jongerenleider Sharif Osman Hadi. Gevreesd wordt dat de protesten in aanloop naar de nationale verkiezingen in februari nog verder uit de hand zullen lopen.
2 uur geleden
WASHINGTON (ANP/RTR/AFP) - De Amerikaanse president Donald Trump heeft bevestigd dat hij zo snel mogelijk astronauten naar de maan wil sturen. De missies naar Mars komen daardoor voorlopig op een lager pitje te staan.
2 uur geleden
PROVIDENCE (ANP/AFP) - Amerikaanse autoriteiten hebben een verdachte geïdentificeerd in de schietpartij op Brown University afgelopen weekend, melden diverse Amerikaanse media. Bij de schietpartij kwamen twee studenten om het leven, negen anderen raakten gewond.
8 uur geleden
MIAMI (ANP/RTR) - De Amerikaanse speciaal gezant Steve Witkoff praat vrijdag verder over het vredesplan voor Gaza met vertegenwoordigers van Egypte, Turkije en Qatar, meldt het Witte Huis. Volgens nieuwssite Axios zijn de landen ontevreden over de manier waarop zowel Israël als Hamas zich aan het bestaande akkoord houdt.
14 uur geleden