Nobelprijs voor toepassen AI bij bestuderen van eiwitten
STOCKHOLM (ANP) - De Nobelprijs voor de Scheikunde gaat dit jaar naar de Amerikaan David Baker, en naar de Brit Demis Hassabis en Amerikaan John Jumper van DeepMind, de tak van Google die zich bezighoudt met kunstmatige intelligentie (AI). Zij hebben de technologie ontwikkeld en toegepast om de structuur van eiwitten te doorgronden, de bouwstenen van leven.
De Nobelprijs voor de Natuurkunde van dinsdag was ook toegekend voor het ontwikkelen van kunstmatige intelligentie. De Amerikaan John Hopfield en de Britse Canadees Geoffrey Hinton hadden de neurale netwerken ontwikkeld die bij AI worden gebruikt.
Eiwitten zorgen ervoor dat een lichaam functioneert: dat voedsel wordt verteerd, dat het juiste signaal naar de juiste plek in het lichaam gaat, dat cellen worden hersteld en dat antilichamen ons beschermen tegen ziekmakers. Baker en zijn team gebruiken kunstmatige intelligentie om zelf zulke eiwitten te bouwen. Die kunnen onder meer worden toegepast als vaccins of geneesmiddelen.
AlphaFold
Eiwitten hebben zelf ook bouwstenen, ze bestaan uit allerlei combinaties van aminozuren. De exacte volgorde en plek van die aminozuren bepaalt wat een eiwit doet. Wetenschappers proberen al jaren de structuur van eiwitten te bepalen op grond van die volgorde, maar dat was vroeger ontzettend moeilijk. De voorspellingen waren hooguit 40 procent nauwkeurig.
Hassabis en Jumper hebben bij DeepMind het programma AlphaFold gebouwd. Dat gebruikt AI om de samenstelling van een eiwit te berekenen. De eerste versie daarvan werd in 2018 gelanceerd, een opvolger kwam in 2020. Sindsdien is de nauwkeurigheid van eiwitberekeningen omhoog geschoten naar ongeveer 90 procent. AlphaFold heeft in een paar jaar tijd de structuur van vrijwel alle 200 miljoen bekende eiwitten vastgesteld. Miljoenen wetenschappers hebben toegang tot die gegevens.
Doorbraak
AlphaFold werd in 2022 uitgeroepen tot de grootste wetenschappelijke doorbraak. "Kunstmatige intelligentie toont geweldige mogelijkheden voor wetenschappelijk onderzoek", stelt DeepMind in een reactie op de Nobelprijs. "Steeds meer wetenschappers gebruiken AI om gegevens te bouwen, experimenten te simuleren, medicijnen te ontwerpen, complexe situaties te berekenen, nieuwe oplossingen voor bestaande problemen te ontdekken en bestaande kennis uit te bouwen. We zullen in de komende jaren meer fundamentele doorbraken zien."
De winnaars krijgen een medaille en een diploma. Daarnaast mogen ze een bedrag van 11 miljoen Zweedse kronen verdelen, omgerekend bijna 970.000 euro. Baker krijgt de ene helft, Hassabis en Jumper delen de andere helft.
Meer uit Buitenland
MOSKOU (ANP/RTR) - Rusland en de VS hebben ingestemd verder te onderhandelen over een vredesakkoord voor Oekraïne. Dat meldt het Kremlin, dat stelt dat er contact is geweest met de Amerikaanse delegatie nadat Rusland afgelopen weekend van de VS voorstellen had ontvangen rond een mogelijk akkoord.
3 minuten geleden
HOMS (ANP/RTR) - Bij een aanslag in een alawitische moskee in de Syrische stad Homs zijn zeker vijf mensen om het leven gekomen. Dat meldt het Syrische staatspersbureau Sana. Volgens het ministerie van Volksgezondheid raakten zeker 21 anderen gewond, al kan dat aantal nog oplopen, aldus een functionaris.
43 minuten geleden
SEOUL (ANP/AFP) - De Noord-Koreaanse staatskrant Rodong Sinmun wordt binnenkort op verzoek weer toegankelijk voor Zuid-Koreanen. Dat maakte de regering in Seoul bekend, dat de keuze de krant weer uit de illegaliteit te halen toelicht door te zeggen dat Zuid-Koreanen "politiek volwassen" genoeg zijn om propaganda zelf op waarde te schatten, aldus persbureau Yonhap.
1 uur geleden
KYIV (ANP) - De Oekraïense president Volodymyr Zelensky zegt dat is afgesproken dat hij de Amerikaanse president Donald Trump in de nabije toekomst ontmoet. Dat zou dan gebeuren na weken van verhoogde inspanningen om vrede tussen Oekraïne en Rusland te bereiken.
5 uur geleden
WASHINGTON (ANP/RTR) - De Verenigde Staten hebben luchtaanvallen uitgevoerd op strijders van Islamitische Staat (IS) in het noordwesten van Nigeria, stelt de Amerikaanse president Donald Trump op zijn platform Truth Social. De VS deden dat op verzoek van de Nigeriaanse regering. Trump claimt dat de IS-strijders christenen in de regio aanvielen.
9 uur geleden
SEOUL (ANP/RTR) - Een speciale aanklager in Zuid-Korea heeft een gevangenisstraf van tien jaar geëist tegen voormalig president Yoon Suk-yeol. Volgens de aanklager verdient de ex-president die straf, omdat hij pogingen van de politie om hem te arresteren belemmerde na zijn mislukte poging in 2024 om de militaire noodtoestand af te kondigen. Dat meldt persbureau Yonhap vrijdag. Yoon deed dit volgens de aanklager door zich in januari te verschansen in het presidentiële complex.
9 uur geleden
LOS ANGELES (ANP/AFP/BLOOMBERG) - De zware regenstormen die de Amerikaanse staat Californië teisteren, hebben de afgelopen dagen zeker drie mensen het leven gekost, meldt de Los Angeles Times. Hoewel de regen rond de stad Los Angeles donderdag volgens de krant wat afnam, blijven regen- en onweersbuien in verschillende gebieden ook vrijdag nog voor problemen zorgen.
9 uur geleden