Nobelprijs voor toepassen AI bij bestuderen van eiwitten
STOCKHOLM (ANP) - De Nobelprijs voor de Scheikunde gaat dit jaar naar de Amerikaan David Baker, en naar de Brit Demis Hassabis en Amerikaan John Jumper van DeepMind, de tak van Google die zich bezighoudt met kunstmatige intelligentie (AI). Zij hebben de technologie ontwikkeld en toegepast om de structuur van eiwitten te doorgronden, de bouwstenen van leven.
De Nobelprijs voor de Natuurkunde van dinsdag was ook toegekend voor het ontwikkelen van kunstmatige intelligentie. De Amerikaan John Hopfield en de Britse Canadees Geoffrey Hinton hadden de neurale netwerken ontwikkeld die bij AI worden gebruikt.
Eiwitten zorgen ervoor dat een lichaam functioneert: dat voedsel wordt verteerd, dat het juiste signaal naar de juiste plek in het lichaam gaat, dat cellen worden hersteld en dat antilichamen ons beschermen tegen ziekmakers. Baker en zijn team gebruiken kunstmatige intelligentie om zelf zulke eiwitten te bouwen. Die kunnen onder meer worden toegepast als vaccins of geneesmiddelen.
AlphaFold
Eiwitten hebben zelf ook bouwstenen, ze bestaan uit allerlei combinaties van aminozuren. De exacte volgorde en plek van die aminozuren bepaalt wat een eiwit doet. Wetenschappers proberen al jaren de structuur van eiwitten te bepalen op grond van die volgorde, maar dat was vroeger ontzettend moeilijk. De voorspellingen waren hooguit 40 procent nauwkeurig.
Hassabis en Jumper hebben bij DeepMind het programma AlphaFold gebouwd. Dat gebruikt AI om de samenstelling van een eiwit te berekenen. De eerste versie daarvan werd in 2018 gelanceerd, een opvolger kwam in 2020. Sindsdien is de nauwkeurigheid van eiwitberekeningen omhoog geschoten naar ongeveer 90 procent. AlphaFold heeft in een paar jaar tijd de structuur van vrijwel alle 200 miljoen bekende eiwitten vastgesteld. Miljoenen wetenschappers hebben toegang tot die gegevens.
Doorbraak
AlphaFold werd in 2022 uitgeroepen tot de grootste wetenschappelijke doorbraak. "Kunstmatige intelligentie toont geweldige mogelijkheden voor wetenschappelijk onderzoek", stelt DeepMind in een reactie op de Nobelprijs. "Steeds meer wetenschappers gebruiken AI om gegevens te bouwen, experimenten te simuleren, medicijnen te ontwerpen, complexe situaties te berekenen, nieuwe oplossingen voor bestaande problemen te ontdekken en bestaande kennis uit te bouwen. We zullen in de komende jaren meer fundamentele doorbraken zien."
De winnaars krijgen een medaille en een diploma. Daarnaast mogen ze een bedrag van 11 miljoen Zweedse kronen verdelen, omgerekend bijna 970.000 euro. Baker krijgt de ene helft, Hassabis en Jumper delen de andere helft.
Meer uit Buitenland
COLLEGE PARK (ANP) - Door natuurbranden gingen in 2024 wereldwijd meer bossen verloren dan ooit eerder gemeten. Woensdag gepubliceerde gegevens van de Universiteit van Maryland in de Verenigde Staten laten zien dat hierdoor 4,1 gigaton aan broeikasgassen vrijkwam. Dat is vier keer zo veel uitstoot als de luchtvaart veroorzaakte in 2023.
44 minuten geleden
MEXICO-STAD (ANP/RTR) - Twee topmedewerkers van burgemeester Clara Brugada van Mexico-Stad zijn dinsdag doodgeschoten in het centrum van de stad door schutters op een motor. De slachtoffers waren de privésecretaris en een adviseur van de burgemeester, staat in een verklaring van de stad.
1 uur geleden
WASHINGTON (ANP/AFP) - De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Marco Rubio, verwacht dat Rusland binnen enkele dagen de hoofdlijnen van een staakt-het-vuren met Oekraïne presenteert. "Op een gegeven moment, vrij snel - misschien over een paar dagen, misschien hopelijk deze week - zal de Russische kant de voorwaarden presenteren die zij willen zien", zei Rubio tijdens een hoorzitting in de Amerikaanse Senaat.
4 uur geleden
LOS ANGELES (ANP) - De Amerikaanse acteur George Wendt, vooral bekend uit de serie Cheers, is dinsdagochtend op 76-jarige leeftijd overleden. Dat heeft zijn publicist bekendgemaakt volgens entertainmentwebsite Variety.
8 uur geleden
WASHINGTON (ANP/RTR) - De Amerikaanse president Donald Trump heeft zijn plannen gedeeld voor een nieuw luchtverdedigingssysteem. Het raketschild is volgens hem tegen het einde van zijn ambtstermijn operationeel. Dat betekent dat minder dan vier jaar wordt uitgetrokken voor de bouw.
8 uur geleden
WASHINGTON (ANP/AFP) - De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio schat dat hij inmiddels duizenden visa heeft ingetrokken en is van plan daarmee door te gaan. "Een visum is geen recht, maar een privilege", aldus de minister tegenover een Senaatscommissie.
9 uur geleden
GAZA-STAD (ANP/RTR) - De Israëlische krijgsmacht breidt het offensief in de Gazastrook opnieuw uit, meldt legerleider Eyal Zamir. Hij zegt dat de Israëlische troepen meer gebied in Gaza zullen innemen.
10 uur geleden