Nobelprijs voor toepassen AI bij bestuderen van eiwitten
STOCKHOLM (ANP) - De Nobelprijs voor de Scheikunde gaat dit jaar naar de Amerikaan David Baker, en naar de Brit Demis Hassabis en Amerikaan John Jumper van DeepMind, de tak van Google die zich bezighoudt met kunstmatige intelligentie (AI). Zij hebben de technologie ontwikkeld en toegepast om de structuur van eiwitten te doorgronden, de bouwstenen van leven.
De Nobelprijs voor de Natuurkunde van dinsdag was ook toegekend voor het ontwikkelen van kunstmatige intelligentie. De Amerikaan John Hopfield en de Britse Canadees Geoffrey Hinton hadden de neurale netwerken ontwikkeld die bij AI worden gebruikt.
Eiwitten zorgen ervoor dat een lichaam functioneert: dat voedsel wordt verteerd, dat het juiste signaal naar de juiste plek in het lichaam gaat, dat cellen worden hersteld en dat antilichamen ons beschermen tegen ziekmakers. Baker en zijn team gebruiken kunstmatige intelligentie om zelf zulke eiwitten te bouwen. Die kunnen onder meer worden toegepast als vaccins of geneesmiddelen.
AlphaFold
Eiwitten hebben zelf ook bouwstenen, ze bestaan uit allerlei combinaties van aminozuren. De exacte volgorde en plek van die aminozuren bepaalt wat een eiwit doet. Wetenschappers proberen al jaren de structuur van eiwitten te bepalen op grond van die volgorde, maar dat was vroeger ontzettend moeilijk. De voorspellingen waren hooguit 40 procent nauwkeurig.
Hassabis en Jumper hebben bij DeepMind het programma AlphaFold gebouwd. Dat gebruikt AI om de samenstelling van een eiwit te berekenen. De eerste versie daarvan werd in 2018 gelanceerd, een opvolger kwam in 2020. Sindsdien is de nauwkeurigheid van eiwitberekeningen omhoog geschoten naar ongeveer 90 procent. AlphaFold heeft in een paar jaar tijd de structuur van vrijwel alle 200 miljoen bekende eiwitten vastgesteld. Miljoenen wetenschappers hebben toegang tot die gegevens.
Doorbraak
AlphaFold werd in 2022 uitgeroepen tot de grootste wetenschappelijke doorbraak. "Kunstmatige intelligentie toont geweldige mogelijkheden voor wetenschappelijk onderzoek", stelt DeepMind in een reactie op de Nobelprijs. "Steeds meer wetenschappers gebruiken AI om gegevens te bouwen, experimenten te simuleren, medicijnen te ontwerpen, complexe situaties te berekenen, nieuwe oplossingen voor bestaande problemen te ontdekken en bestaande kennis uit te bouwen. We zullen in de komende jaren meer fundamentele doorbraken zien."
De winnaars krijgen een medaille en een diploma. Daarnaast mogen ze een bedrag van 11 miljoen Zweedse kronen verdelen, omgerekend bijna 970.000 euro. Baker krijgt de ene helft, Hassabis en Jumper delen de andere helft.
Meer uit Buitenland
BANGKOK (ANP/AFP/RTR) - De Thaise krijgsmacht beschuldigt Cambodja ervan het staakt-het-vuren tussen de landen te hebben geschonden met meer dan 250 drones. Het huidige bestand ging afgelopen zaterdag in, na bijna drie weken van dodelijke gevechten aan de grens.
1 uur geleden
KYIV (ANP/RTR) - In het zondag besproken ontwerp voor een vredesregeling tussen Oekraïne en Rusland bieden de VS volgens de Oekraïense president Volodymyr Zelensky veiligheidsgaranties voor zijn land gedurende vijftien jaar. Zelensky zei daarbij dat hij zijn Amerikaanse ambtgenoot Donald Trump om garanties tot vijftig jaar had gevraagd. Hij hoopt op langere garanties en dat die onmiddellijk ingaan wanneer een vredesregeling wordt gesloten.
1 uur geleden
MARIOEPOL (ANP/AFP) - De autoriteiten in het bezette Oekraïense Marioepol hebben een theater heropend dat in 2022 na een verwoestend bombardement symbool werd van de Russische omsingeling van de stad. Marioepol werd aan het begin van de Russische inval na een belegering van drie maanden ingenomen.
1 uur geleden
MOSKOU (ANP/DPA) - Een vicevoorzitter van het Russische hogerhuis en autoriteit op het gebied van buitenlandse politiek, Konstantin Kosatsjev, vindt de gesprekken afgelopen weekend over de beëindiging van de oorlog in Oekraïne hoopgevend. De Amerikaanse president Donald Trump sprak met zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin en vervolgens met de president van Oekraïne, Volodymyr Zelensky.
2 uur geleden
BEIJING (ANP/AFP/RTR) - Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken waarschuwt "externe krachten" Taiwan niet te steunen, kort nadat Beijing militaire oefeningen was begonnen rondom dat eiland. Elke poging om de hereniging van Taiwan met het vasteland van China te stoppen zal mislukken, aldus een woordvoerder.
2 uur geleden
TEL AVIV (ANP/DPA) - Het Israëlische hooggerechtshof heeft een door de regering aangekondigd verbod van een publieke omroep van de strijdkrachten, Galei Zahal, voorlopig opgeschort. Van de ultrarechtse minister van Defensie Israel Katz moet de zender uiterlijk 1 maart stoppen.
2 uur geleden
TAIPEI (ANP/AFP/BLOOMBERG) - De Chinese strijdkrachten zijn maandag begonnen met militaire oefeningen rond Taiwan. Die zijn bedoeld als waarschuwing voor "separatisten die streven naar Taiwanese onafhankelijkheid", aldus de Chinese kolonel Shi Yi.
6 uur geleden