Nobelprijs voor toepassen AI bij bestuderen van eiwitten
STOCKHOLM (ANP) - De Nobelprijs voor de Scheikunde gaat dit jaar naar de Amerikaan David Baker, en naar de Brit Demis Hassabis en Amerikaan John Jumper van DeepMind, de tak van Google die zich bezighoudt met kunstmatige intelligentie (AI). Zij hebben de technologie ontwikkeld en toegepast om de structuur van eiwitten te doorgronden, de bouwstenen van leven.
De Nobelprijs voor de Natuurkunde van dinsdag was ook toegekend voor het ontwikkelen van kunstmatige intelligentie. De Amerikaan John Hopfield en de Britse Canadees Geoffrey Hinton hadden de neurale netwerken ontwikkeld die bij AI worden gebruikt.
Eiwitten zorgen ervoor dat een lichaam functioneert: dat voedsel wordt verteerd, dat het juiste signaal naar de juiste plek in het lichaam gaat, dat cellen worden hersteld en dat antilichamen ons beschermen tegen ziekmakers. Baker en zijn team gebruiken kunstmatige intelligentie om zelf zulke eiwitten te bouwen. Die kunnen onder meer worden toegepast als vaccins of geneesmiddelen.
AlphaFold
Eiwitten hebben zelf ook bouwstenen, ze bestaan uit allerlei combinaties van aminozuren. De exacte volgorde en plek van die aminozuren bepaalt wat een eiwit doet. Wetenschappers proberen al jaren de structuur van eiwitten te bepalen op grond van die volgorde, maar dat was vroeger ontzettend moeilijk. De voorspellingen waren hooguit 40 procent nauwkeurig.
Hassabis en Jumper hebben bij DeepMind het programma AlphaFold gebouwd. Dat gebruikt AI om de samenstelling van een eiwit te berekenen. De eerste versie daarvan werd in 2018 gelanceerd, een opvolger kwam in 2020. Sindsdien is de nauwkeurigheid van eiwitberekeningen omhoog geschoten naar ongeveer 90 procent. AlphaFold heeft in een paar jaar tijd de structuur van vrijwel alle 200 miljoen bekende eiwitten vastgesteld. Miljoenen wetenschappers hebben toegang tot die gegevens.
Doorbraak
AlphaFold werd in 2022 uitgeroepen tot de grootste wetenschappelijke doorbraak. "Kunstmatige intelligentie toont geweldige mogelijkheden voor wetenschappelijk onderzoek", stelt DeepMind in een reactie op de Nobelprijs. "Steeds meer wetenschappers gebruiken AI om gegevens te bouwen, experimenten te simuleren, medicijnen te ontwerpen, complexe situaties te berekenen, nieuwe oplossingen voor bestaande problemen te ontdekken en bestaande kennis uit te bouwen. We zullen in de komende jaren meer fundamentele doorbraken zien."
De winnaars krijgen een medaille en een diploma. Daarnaast mogen ze een bedrag van 11 miljoen Zweedse kronen verdelen, omgerekend bijna 970.000 euro. Baker krijgt de ene helft, Hassabis en Jumper delen de andere helft.
Meer uit Buitenland
BRUSSEL (ANP) - Veiligheidsgaranties voor Oekraïne zijn van cruciaal belang voor zowel Oekraïne als de rest van Europa, zei EU-buitenlandchef Kaja Kallas maandag. Het gaat wat haar betreft om troepen en militaire capaciteit, zodat Oekraïne in staat is zichzelf te verdedigen. Als de Russen de Donbas in handen krijgen, "is het fort gevallen en gaan ze door met het innemen van heel Oekraïne. En als Oekraïne valt, zijn andere regio's in gevaar", zei Kallas bij aankomst in Brussel.
33 minuten geleden
PROVIDENCE (ANP/AFP/RTR) - De Amerikaanse autoriteiten laten de man vrij die was aangehouden na de dodelijke schietpartij op Brown University. "Ik denk dat het eerlijk is om te zeggen dat er geen reden is om hem als mogelijke verdachte te beschouwen", zei procureur-generaal Peter Neronha van Rhode Island tegen de pers. Hij wilde niet in detail treden over hoe het onderzoek ervoor staat. "Het is duidelijk dat de moordenaar nog rondloopt en daarom gaan we het plan van aanpak niet prijsgeven."
1 uur geleden
LOS ANGELES (ANP) - De Amerikaanse acteur en regisseur Rob Reiner (78) en zijn vrouw Michele zijn zondag dood aangetroffen in hun huis in Los Angeles. Dat heeft de familie laten weten aan nieuwszender CNN. De politie gaat uit van een misdrijf. Volgens entertainmentsite People melden meerdere bronnen dat de zoon van het stel hierbij betrokken was. Hij zou worden verhoord, maar de politie heeft dat nog niet bevestigd.
2 uur geleden
HONGKONG (ANP) - De Brits-Hongkongse mediamagnaat Jimmy Lai is maandag door het Hooggerechtshof van Hongkong schuldig bevonden aan samenzwering met buitenlandse mogendheden en het publiceren van opruiend materiaal. De veroordeling valt onder de nationale veiligheidswet die China in 2020 aan Hongkong oplegde en kan uitmonden in een levenslange gevangenisstraf.
3 uur geleden
SYDNEY (ANP/AFP) - De Australische premier Anthony Albanese heeft maandag gepleit voor strengere wapenwetten, een dag nadat bij een aanslag op een joodse viering bij Bondi Beach bij Sydney vijftien mensen om het leven kwamen.
4 uur geleden
LOS ANGELES (ANP) - In het huis van de Amerikaanse acteur en regisseur Rob Reiner in Los Angeles zijn zondag twee mensen dood aangetroffen. Dat melden Amerikaanse media, waaronder NBCLA.
4 uur geleden
SYDNEY (ANP) - Een inzamelingsactie voor Ahmed al Ahmed, de man die een van de schutters ontwapende bij de dodelijke aanslag op een joods feest op Bondi Beach in Sydney, heeft inmiddels ruim 340.000 Australische dollar (zo'n 193.000 euro) opgebracht.
5 uur geleden