Nobelprijs voor toepassen AI bij bestuderen van eiwitten
STOCKHOLM (ANP) - De Nobelprijs voor de Scheikunde gaat dit jaar naar de Amerikaan David Baker, en naar de Brit Demis Hassabis en Amerikaan John Jumper van DeepMind, de tak van Google die zich bezighoudt met kunstmatige intelligentie (AI). Zij hebben de technologie ontwikkeld en toegepast om de structuur van eiwitten te doorgronden, de bouwstenen van leven.
De Nobelprijs voor de Natuurkunde van dinsdag was ook toegekend voor het ontwikkelen van kunstmatige intelligentie. De Amerikaan John Hopfield en de Britse Canadees Geoffrey Hinton hadden de neurale netwerken ontwikkeld die bij AI worden gebruikt.
Eiwitten zorgen ervoor dat een lichaam functioneert: dat voedsel wordt verteerd, dat het juiste signaal naar de juiste plek in het lichaam gaat, dat cellen worden hersteld en dat antilichamen ons beschermen tegen ziekmakers. Baker en zijn team gebruiken kunstmatige intelligentie om zelf zulke eiwitten te bouwen. Die kunnen onder meer worden toegepast als vaccins of geneesmiddelen.
AlphaFold
Eiwitten hebben zelf ook bouwstenen, ze bestaan uit allerlei combinaties van aminozuren. De exacte volgorde en plek van die aminozuren bepaalt wat een eiwit doet. Wetenschappers proberen al jaren de structuur van eiwitten te bepalen op grond van die volgorde, maar dat was vroeger ontzettend moeilijk. De voorspellingen waren hooguit 40 procent nauwkeurig.
Hassabis en Jumper hebben bij DeepMind het programma AlphaFold gebouwd. Dat gebruikt AI om de samenstelling van een eiwit te berekenen. De eerste versie daarvan werd in 2018 gelanceerd, een opvolger kwam in 2020. Sindsdien is de nauwkeurigheid van eiwitberekeningen omhoog geschoten naar ongeveer 90 procent. AlphaFold heeft in een paar jaar tijd de structuur van vrijwel alle 200 miljoen bekende eiwitten vastgesteld. Miljoenen wetenschappers hebben toegang tot die gegevens.
Doorbraak
AlphaFold werd in 2022 uitgeroepen tot de grootste wetenschappelijke doorbraak. "Kunstmatige intelligentie toont geweldige mogelijkheden voor wetenschappelijk onderzoek", stelt DeepMind in een reactie op de Nobelprijs. "Steeds meer wetenschappers gebruiken AI om gegevens te bouwen, experimenten te simuleren, medicijnen te ontwerpen, complexe situaties te berekenen, nieuwe oplossingen voor bestaande problemen te ontdekken en bestaande kennis uit te bouwen. We zullen in de komende jaren meer fundamentele doorbraken zien."
De winnaars krijgen een medaille en een diploma. Daarnaast mogen ze een bedrag van 11 miljoen Zweedse kronen verdelen, omgerekend bijna 970.000 euro. Baker krijgt de ene helft, Hassabis en Jumper delen de andere helft.
Meer uit Buitenland
TAIPEI/YILAN (ANP/AFP/RTR) - Ruim 30 kilometer voor de noordoostkust van Taiwan heeft zich op een diepte van 73 kilometer een aardbeving voorgedaan met een kracht van tussen de 6.6 en 7.0, aldus de plaatselijke autoriteiten en meteorologische instellingen. Het epicentrum was onder de zeebodem ten oosten van de kustplaats Yilan, die niet ver van de hoofdstad Taipei ligt.
2 uur geleden
ABUJA (ANP/AFP) - Bij de Amerikaanse aanvallen in Nigeria zijn in de nacht van donderdag op vrijdag niet alleen strijders van Islamitische Staat (IS) getroffen, zoals de Amerikaanse president Donald Trump verkondigde. Volgens een woordvoerder van de Nigeriaanse president zijn ook kleinere groepen geraakt.
2 uur geleden
ANTWERPEN (ANP) - De Vlaamse dichter, vertaler en dagboekschrijver Leonard Nolens is op 78-jarige leeftijd overleden. Dat heeft zijn familie gemeld aan persbureau Belga. De dichter was al een tijdje ziek.
7 uur geleden
KYIV (ANP) - Ongeveer een derde van de Oekraïense hoofdstad Kyiv zit zonder verwarming na Russische aanvallen in de nacht van vrijdag op zaterdag, aldus minister van Buitenlandse Zaken Andri Sybiha. Ook in de regio rondom de stad zijn dergelijke problemen ontstaan.
8 uur geleden
RIYAD (ANP/AFP) - Saudi-Arabië heeft een separatistische beweging in buurland Jemen opgeroepen de wapens neer te leggen en recent veroverd gebied terug te geven aan de door Riyad gesteunde regering. Defensieminister Khalid bin Salman heeft een verklaring hierover gedeeld op sociale media.
9 uur geleden
PHNOM PENH (ANP/RTR/AFP) - Thailand en Cambodja hebben een staakt-het-vuren ondertekend na bijna drie weken van hevige gevechten aan de grens. Ze hebben drie dagen onderhandeld over het stoppen van het dodelijke grensconflict.
11 uur geleden
WARSCHAU (ANP/TR) - Rusland heeft in de nacht van vrijdag op zaterdag Kyiv en andere regio's in Oekraïne aangevallen met onder meer raketten en drones. In de hoofdstad klonken explosies en het leger meldde op Telegram dat er raketten werden ingezet.
11 uur geleden