Nobelprijs voor toepassen AI bij bestuderen van eiwitten
STOCKHOLM (ANP) - De Nobelprijs voor de Scheikunde gaat dit jaar naar de Amerikaan David Baker, en naar de Brit Demis Hassabis en Amerikaan John Jumper van DeepMind, de tak van Google die zich bezighoudt met kunstmatige intelligentie (AI). Zij hebben de technologie ontwikkeld en toegepast om de structuur van eiwitten te doorgronden, de bouwstenen van leven.
De Nobelprijs voor de Natuurkunde van dinsdag was ook toegekend voor het ontwikkelen van kunstmatige intelligentie. De Amerikaan John Hopfield en de Britse Canadees Geoffrey Hinton hadden de neurale netwerken ontwikkeld die bij AI worden gebruikt.
Eiwitten zorgen ervoor dat een lichaam functioneert: dat voedsel wordt verteerd, dat het juiste signaal naar de juiste plek in het lichaam gaat, dat cellen worden hersteld en dat antilichamen ons beschermen tegen ziekmakers. Baker en zijn team gebruiken kunstmatige intelligentie om zelf zulke eiwitten te bouwen. Die kunnen onder meer worden toegepast als vaccins of geneesmiddelen.
AlphaFold
Eiwitten hebben zelf ook bouwstenen, ze bestaan uit allerlei combinaties van aminozuren. De exacte volgorde en plek van die aminozuren bepaalt wat een eiwit doet. Wetenschappers proberen al jaren de structuur van eiwitten te bepalen op grond van die volgorde, maar dat was vroeger ontzettend moeilijk. De voorspellingen waren hooguit 40 procent nauwkeurig.
Hassabis en Jumper hebben bij DeepMind het programma AlphaFold gebouwd. Dat gebruikt AI om de samenstelling van een eiwit te berekenen. De eerste versie daarvan werd in 2018 gelanceerd, een opvolger kwam in 2020. Sindsdien is de nauwkeurigheid van eiwitberekeningen omhoog geschoten naar ongeveer 90 procent. AlphaFold heeft in een paar jaar tijd de structuur van vrijwel alle 200 miljoen bekende eiwitten vastgesteld. Miljoenen wetenschappers hebben toegang tot die gegevens.
Doorbraak
AlphaFold werd in 2022 uitgeroepen tot de grootste wetenschappelijke doorbraak. "Kunstmatige intelligentie toont geweldige mogelijkheden voor wetenschappelijk onderzoek", stelt DeepMind in een reactie op de Nobelprijs. "Steeds meer wetenschappers gebruiken AI om gegevens te bouwen, experimenten te simuleren, medicijnen te ontwerpen, complexe situaties te berekenen, nieuwe oplossingen voor bestaande problemen te ontdekken en bestaande kennis uit te bouwen. We zullen in de komende jaren meer fundamentele doorbraken zien."
De winnaars krijgen een medaille en een diploma. Daarnaast mogen ze een bedrag van 11 miljoen Zweedse kronen verdelen, omgerekend bijna 970.000 euro. Baker krijgt de ene helft, Hassabis en Jumper delen de andere helft.
Meer uit Buitenland
BALTIMORE (ANP/RTR) - Kilmar Abrego Garcia is weer op vrije voeten, nadat een rechter in de Amerikaanse staat Maryland eerder op donderdag zijn vrijlating had bevolen. De in El Salvador geboren man zat vast in afwachting van een mogelijke tweede uitzetting. Zijn eerdere, onterechte uitzetting werd het middelpunt van een rel rondom het deportatiebeleid van de regering-Trump.
1 uur geleden
WASHINGTON (ANP/DPA) - Drie maanden na de dodelijke aanval op de uiterst rechtse activist en Trump-aanhanger Charlie Kirk is de verdachte Tyler Robinson voor het eerst persoonlijk voor de rechter verschenen. Ook de vader, moeder en broer van Robinson waren aanwezig in de rechtbank in Provo in de Amerikaanse staat Utah.
3 uur geleden
CARACAS (ANP/RTR) - Het Venezolaanse parlement heeft unaniem ingestemd met het intrekken van een wet, waardoor het land zich kan terugtrekken uit het Internationaal Strafhof. De wet bekrachtigde het Statuut van Rome, waarmee het strafhof werd opgericht. Door die wet in te trekken hoeft het land de rechtsbevoegdheid van het hof niet meer te erkennen.
5 uur geleden
WASHINGTON (ANP/RTR/AFP) - Volgens een zegsvrouw is de Amerikaanse president Donald Trump extreem gefrustreerd over de Oekraïense en Russische regering, omdat het deze strijdende partijen niet lukt tot een bestand te komen. Inmiddels is Trump op de hoogte van de Oekraïense reactie op de Amerikaanse vredesvoorstellen, aldus de woordvoerster.
5 uur geleden
BANGKOK (ANP/DPA/RTR) - Thailand heeft voor het eerst bevestigd dat er burgerslachtoffers zijn gevallen in het opgelaaide grensconflict met Cambodja. Drie burgers aan Thaise zijde kwamen om bij de gevechten, aldus het ministerie van Defensie tegen de krant The Nation. Het aantal gedode Thaise soldaten is opgelopen tot negen.
6 uur geleden
WASHINGTON (ANP/RTR) - Een Amerikaanse rechter heeft donderdag de vrijlating van Kilmar Abrego Garcia bevolen. De in El Salvador geboren man zat vast in afwachting van een mogelijke tweede uitzetting. Zijn eerdere, onterechte, uitzetting werd het middelpunt van een rel rondom het deportatiebeleid van de regering-Trump.
7 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - Hoogstwaarschijnlijk stemmen EU-lidstaten vrijdag in met het voorstel van de Europese Commissie om de bevroren Russische tegoeden voor onbepaalde tijd te bevriezen. Dat kan via een noodbevoegdheid die kan worden gebruikt bij een crisis of dreigend economisch risico voor de EU. Het is een eerste stap om een besluit over het gebruik van de tegoeden voor een lening aan Oekraïne te vergemakkelijken. Daarover nemen de EU-regeringsleiders op de top van volgende week een besluit.
7 uur geleden