Nobelprijs voor toepassen AI bij bestuderen van eiwitten
STOCKHOLM (ANP) - De Nobelprijs voor de Scheikunde gaat dit jaar naar de Amerikaan David Baker, en naar de Brit Demis Hassabis en Amerikaan John Jumper van DeepMind, de tak van Google die zich bezighoudt met kunstmatige intelligentie (AI). Zij hebben de technologie ontwikkeld en toegepast om de structuur van eiwitten te doorgronden, de bouwstenen van leven.
De Nobelprijs voor de Natuurkunde van dinsdag was ook toegekend voor het ontwikkelen van kunstmatige intelligentie. De Amerikaan John Hopfield en de Britse Canadees Geoffrey Hinton hadden de neurale netwerken ontwikkeld die bij AI worden gebruikt.
Eiwitten zorgen ervoor dat een lichaam functioneert: dat voedsel wordt verteerd, dat het juiste signaal naar de juiste plek in het lichaam gaat, dat cellen worden hersteld en dat antilichamen ons beschermen tegen ziekmakers. Baker en zijn team gebruiken kunstmatige intelligentie om zelf zulke eiwitten te bouwen. Die kunnen onder meer worden toegepast als vaccins of geneesmiddelen.
AlphaFold
Eiwitten hebben zelf ook bouwstenen, ze bestaan uit allerlei combinaties van aminozuren. De exacte volgorde en plek van die aminozuren bepaalt wat een eiwit doet. Wetenschappers proberen al jaren de structuur van eiwitten te bepalen op grond van die volgorde, maar dat was vroeger ontzettend moeilijk. De voorspellingen waren hooguit 40 procent nauwkeurig.
Hassabis en Jumper hebben bij DeepMind het programma AlphaFold gebouwd. Dat gebruikt AI om de samenstelling van een eiwit te berekenen. De eerste versie daarvan werd in 2018 gelanceerd, een opvolger kwam in 2020. Sindsdien is de nauwkeurigheid van eiwitberekeningen omhoog geschoten naar ongeveer 90 procent. AlphaFold heeft in een paar jaar tijd de structuur van vrijwel alle 200 miljoen bekende eiwitten vastgesteld. Miljoenen wetenschappers hebben toegang tot die gegevens.
Doorbraak
AlphaFold werd in 2022 uitgeroepen tot de grootste wetenschappelijke doorbraak. "Kunstmatige intelligentie toont geweldige mogelijkheden voor wetenschappelijk onderzoek", stelt DeepMind in een reactie op de Nobelprijs. "Steeds meer wetenschappers gebruiken AI om gegevens te bouwen, experimenten te simuleren, medicijnen te ontwerpen, complexe situaties te berekenen, nieuwe oplossingen voor bestaande problemen te ontdekken en bestaande kennis uit te bouwen. We zullen in de komende jaren meer fundamentele doorbraken zien."
De winnaars krijgen een medaille en een diploma. Daarnaast mogen ze een bedrag van 11 miljoen Zweedse kronen verdelen, omgerekend bijna 970.000 euro. Baker krijgt de ene helft, Hassabis en Jumper delen de andere helft.
Meer uit Buitenland
POKROVSK (ANP/DPA/RTR) - Rusland zegt de Oost-Oekraïense stad Pokrovsk te hebben veroverd. Die strategisch belangrijke stad werd al meer dan een jaar belegerd. Oekraïne heeft de inname niet bevestigd.
3 uur geleden
ANKARA (ANP/AFP) - De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft de aanvallen met zeedrones op twee olieschepen op de Zwarte Zee een "zorgwekkende escalatie" genoemd. Die aanvallen van afgelopen vrijdag werden opgeëist door een anonieme Oekraïense veiligheidsbron, die zei dat de schepen ondanks Europese sancties Russische olie vervoerden.
5 uur geleden
KINGSTON (ANP/RTR/AFP) - Jamaica krijgt 6,7 miljard dollar aan steun nadat orkaan Melissa in oktober over het eiland was geraasd. Het geld van internationale instanties is bedoeld om de wederopbouw de komende drie jaar te financieren.
6 uur geleden
TEHERAN (ANP/AFP) - De Iraanse filmmaker Jafar Panahi is bij verstek veroordeeld tot een gevangenisstraf van een jaar wegens "propaganda-activiteiten" tegen de staat, meldt zijn advocaat. De advocaat laat weten dat Panahi in beroep gaat tegen de veroordeling. In mei won Panahi een prestigieuze Gouden Palm tijdens het Filmfestival van Cannes voor de film It Was Just an Accident.
6 uur geleden
BRUSSEL (ANP/BELGA) - Brussel heeft extra veiligheidsmaatregelen genomen om de kerststal op de Grote Markt beter te beschermen. Directe aanleiding is de diefstal van het hoofd van het kindje Jezus uit de kerststal het afgelopen weekend.
8 uur geleden
ABUJA (ANP/AFP) - Afgelopen weekend zijn in Nigeria meer dan dertig mensen ontvoerd door gewapende groepen. De ontvoeringen vonden onder andere plaats in de noordelijke regio Kano, waar deze tot nu toe nauwelijks voorkwamen.
8 uur geleden
PARIJS (ANP) - De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft tijdens zijn bezoek aan zijn Franse ambtgenoot Emmanuel Macron ook gesproken met andere Europese leiders en de Amerikaanse gezant Steve Witkoff. De gesprekken volgen op nieuw topoverleg tussen Kyiv en Washington over vrede in Oekraïne.
8 uur geleden