Nobelprijs voor toepassen AI bij bestuderen van eiwitten
STOCKHOLM (ANP) - De Nobelprijs voor de Scheikunde gaat dit jaar naar de Amerikaan David Baker, en naar de Brit Demis Hassabis en Amerikaan John Jumper van DeepMind, de tak van Google die zich bezighoudt met kunstmatige intelligentie (AI). Zij hebben de technologie ontwikkeld en toegepast om de structuur van eiwitten te doorgronden, de bouwstenen van leven.
De Nobelprijs voor de Natuurkunde van dinsdag was ook toegekend voor het ontwikkelen van kunstmatige intelligentie. De Amerikaan John Hopfield en de Britse Canadees Geoffrey Hinton hadden de neurale netwerken ontwikkeld die bij AI worden gebruikt.
Eiwitten zorgen ervoor dat een lichaam functioneert: dat voedsel wordt verteerd, dat het juiste signaal naar de juiste plek in het lichaam gaat, dat cellen worden hersteld en dat antilichamen ons beschermen tegen ziekmakers. Baker en zijn team gebruiken kunstmatige intelligentie om zelf zulke eiwitten te bouwen. Die kunnen onder meer worden toegepast als vaccins of geneesmiddelen.
AlphaFold
Eiwitten hebben zelf ook bouwstenen, ze bestaan uit allerlei combinaties van aminozuren. De exacte volgorde en plek van die aminozuren bepaalt wat een eiwit doet. Wetenschappers proberen al jaren de structuur van eiwitten te bepalen op grond van die volgorde, maar dat was vroeger ontzettend moeilijk. De voorspellingen waren hooguit 40 procent nauwkeurig.
Hassabis en Jumper hebben bij DeepMind het programma AlphaFold gebouwd. Dat gebruikt AI om de samenstelling van een eiwit te berekenen. De eerste versie daarvan werd in 2018 gelanceerd, een opvolger kwam in 2020. Sindsdien is de nauwkeurigheid van eiwitberekeningen omhoog geschoten naar ongeveer 90 procent. AlphaFold heeft in een paar jaar tijd de structuur van vrijwel alle 200 miljoen bekende eiwitten vastgesteld. Miljoenen wetenschappers hebben toegang tot die gegevens.
Doorbraak
AlphaFold werd in 2022 uitgeroepen tot de grootste wetenschappelijke doorbraak. "Kunstmatige intelligentie toont geweldige mogelijkheden voor wetenschappelijk onderzoek", stelt DeepMind in een reactie op de Nobelprijs. "Steeds meer wetenschappers gebruiken AI om gegevens te bouwen, experimenten te simuleren, medicijnen te ontwerpen, complexe situaties te berekenen, nieuwe oplossingen voor bestaande problemen te ontdekken en bestaande kennis uit te bouwen. We zullen in de komende jaren meer fundamentele doorbraken zien."
De winnaars krijgen een medaille en een diploma. Daarnaast mogen ze een bedrag van 11 miljoen Zweedse kronen verdelen, omgerekend bijna 970.000 euro. Baker krijgt de ene helft, Hassabis en Jumper delen de andere helft.
Meer uit Buitenland
ADDIS ABABA (ANP/AFP) - De Afrikaanse Unie (AU) heeft verklaard dat zij "elke erkenning van Somaliland" afwijst. Israël kondigde eerder aan dat het het afgescheiden Somalische gebied als een soevereine staat beschouwt.
4 uur geleden
WASHINGTON (ANP) - De Amerikaanse president Donald Trump lijkt niet erg enthousiast over het laatste voorstel van Oekraïne over het pad naar vrede met agressor Rusland, meldt de Amerikaanse nieuwssite Politico. Hij schijnt geen haast te hebben om het plan van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky goed te keuren, aldus Politico na een interview met Trump.
6 uur geleden
KYIV (ANP) - De Oekraïense president Volodymyr Zelensky zegt "klaar" te zijn om een referendum te houden over het plan dat een einde moet maken aan de oorlog in Oekraïne. Dat zegt het staatshoofd tegen nieuwssite Axios. Voorwaarde voor het houden van de volksraadpleging is wel dat Rusland instemt met een staakt-het-vuren van in ieder geval zestig dagen.
9 uur geleden
MOSKOU (ANP) - Moskou en Washington zijn dichter bij een oplossing voor het Oekraïne-conflict, maar de partijen moeten nog "de laatste stap zetten". Dat zei de Russische viceminister van Buitenlandse Zaken, Sergej Rjabkov, op de Russische televisie, meldt het Russische persbureau TASS.
9 uur geleden
TEL AVIV (ANP/AFP/RTR) - Als eerste land heeft Israël Somaliland erkend als zelfstandige staat. Het land in de Hoorn van Afrika scheidde zich in 1991 af van Somalië. De president van Somaliland sprak over een historisch moment. Tegelijkertijd heeft het islamitische Somaliland Israël erkend, en komen er volledige diplomatieke betrekkingen.
11 uur geleden
KUALA LUMPUR (ANP/RTR) - De Maleisische oud-premier Najib Razak (72) moet nog eens vijftien jaar in de gevangenis doorbrengen voor machtsmisbruik en het witwassen van geld in een groot corruptieschandaal rond staatsinvesteringsfonds 1MDB. Hij zit sinds 2022 al een celstraf van zes jaar uit in een andere zaak rond dat fonds.
13 uur geleden
KYIV (ANP/RTR) - De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft bekendgemaakt dat hij zondag de Amerikaanse president Donald Trump ontmoet. Hij voegde eraan toe niet te kunnen zeggen of hun overleg zal leiden tot de ondertekening van akkoorden.
13 uur geleden