Nieuwsuur: Verkenners zagen Omtzigt meteen als probleem
DEN HAAG (ANP) - Verkenners Annemarie Jorritsma (VVD) en Kajsa Ollongren (D66) zagen Pieter Omtzigt, toen nog Tweede Kamerlid namens het CDA, vanaf het begin van de formatie in maart 2021 als een probleem en een risico voor de stabiliteit van een toekomstig kabinet. Dat meldt Nieuwsuur zaterdag op basis van zowel vertrouwelijke als openbare documenten en achtergrondgesprekken.
Nieuwsuur stelt dat de verkenners al kort na hun aanstelling een vertrouwelijk gesprek hadden met toenmalig Kamervoorzitter Khadija Arib. Ze vroegen op 19 maart om "meer tijd" omdat ze wilden zien of Omtzigt, nu zelfstandig Kamerlid, meer stemmen zou halen dan CDA-leider Wopke Hoekstra. De Kiesraad kwam daar op 26 maart mee naar buiten. Omtzigt haalde opmerkelijk veel stemmen, maar Hoekstra iets meer.
Het CDA zat intern in zijn maag met de bij kiezers populaire Omtzigt, die zelf ziek thuiszat na de intensieve verkiezingsstrijd waarin hij zich tevergeefs had opgeworpen als CDA-lijsttrekker. Binnen het CDA waren de ambities van het Kamerlid omstreden en Hoekstra was door het bestuur aangewezen als nieuwe leider.
Grote politieke ophef
In een latere evaluatie over de verkenning was het gesprek met Arib al gemeld, maar uit aantekeningen van een ambtenaar blijkt nu dat Jorritsma in dat gesprek heeft gezegd dat Omtzigt een probleem vormde en onhoudbaar was. In die fase is het niet gebruikelijk om over Kamerleden of mogelijke coalities te praten. Het is de taak van verkenners om van fractievoorzitters te horen of er samenwerkingen mogelijk zijn of juist niet. Arib weigerde het verzoek om een verlenging overigens.
De twee verkenners gaven hun opdracht terug, vlak nadat Ollongren op 25 maart gefotografeerd was met aantekeningen waarop "positie Omtzigt, functie elders" stond. Daarover ontstond grote politieke ophef die een week later bijna de kop kostte van premier Mark Rutte. Hij was degene die tijdens de eerste verkenning had gesproken over Omtzigt, maar had dat aanvankelijk ontkend. Het leidde tot irritatie bij zijn coalitiegenoten, een vertrouwensbreuk met de oppositie en het was ook slecht voor het vertrouwen in de politiek.
Machtspelletjes
Omtzigt stelt in een reactie dat het "overduidelijk was" dat er na de val van het kabinet veel over hem was gesproken. "De verkenners hebben dat altijd ontkend, ook tegenover mij, maar dat was altijd al zeer ongeloofwaardig." Hij zegt ook dat het de kern van de Nederlandse politiek raakt: "het gaat over machtsspelletjes en niet over het oplossen van de grote en lastige vraagstukken." Hierbij verwijst Omtzigt naar onder meer de toeslagenaffaire, waarin hij zich samen met de SP en DENK sterk had gemaakt om de door de overheid gemaakte fouten en ellende voor de gedupeerde ouders boven tafel te krijgen.
Jorritsma en Ollongren willen niet inhoudelijk reageren op de bevindingen, laten zij aan Nieuwsuur weten.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - Voormalig CDA-leider Sybrand Buma wordt informateur naast Hans Wijers, die D66 zal voordragen. Dat bevestigen ingewijden na berichtgeving van RTL Nieuws en BNR. Buma is momenteel burgemeester van Leeuwarden. Hij zal de gesprekken met beide partijen gaan leiden de komende drie weken.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - D66 wil Hans Wijers aanwijzen als een van de nieuwe informateurs, bevestigen ingewijden na berichtgeving van de NOS. Wijers was eerder minister van Economische Zaken in het kabinet-Kok I, president-commissaris van ING en topman van Akzo Nobel. Eerder meldden ingewijden al dat CDA en D66 twee informateurs zullen aanwijzen die de onderhandelingen tussen de twee partijen over een aanzet voor een coalitieakkoord zullen begeleiden.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - D66 en het CDA willen donderdag na het debat over de kabinetsformatie twee informateurs voordragen, van elke partij één. Dat stellen Haagse bronnen rondom de formatie. Namen zijn nog niet bekend.
2 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De Kamerleden die op 29 oktober zijn verkozen, zijn woensdag beëdigd in de Tweede Kamer ten overstaan van tijdelijk voorzitter Martin Bosma. De Kamerleden legden een voor een de verklaring of de belofte af, nadat de griffier hun naam noemde. Dat mocht in het Nederlands of in het Fries.
4 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De daling van het aantal studenten dat een studie is begonnen aan een hogeschool of universiteit baart ook demissionair onderwijsminister Gouke Moes zorgen. "Om onze samenleving draaiende te houden, is het cruciaal dat er voldoende goed opgeleide (vak)mensen in de essentiële sectoren zijn", laat de BBB-bewindsman via een woordvoerder weten.
8 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De Eerste Kamer is belangrijk voor een nieuwe coalitie, schrijft verkenner Wouter Koolmees (D66) in zijn verslag. Hij ziet dat partijen "ambitieuze plannen" hebben waarvoor "grote wetswijzigingen" moeten worden gedaan. Bovendien maken beoogde investeringen, bijvoorbeeld in defensie, het nodig om te bezuinigen. Dat alles lukt volgens de verkenner alleen als in de Eerste Kamer meerderheden worden gevonden voor die plannen.
20 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Jesse Klaver noemt het advies van verkenner Wouter Koolmees om CDA en D66 het voortouw te laten nemen "verstandig". De fractieleider van GroenLinks-PvdA "vertrouwt erop dat het Jetten en Bontenbal lukt inhoudelijk een goede stap vooruit te zetten". Dat schrijft hij op X na het verschijnen van het verslag van de D66-verkenner.
21 uur geleden