Nieuwe Noord-Ierse premier voorspelt referendum over vertrek VK
BELFAST (ANP) - De nieuwe eerste minister van Noord-Ierland, Michelle O'Neill, ziet "binnen tien jaar beslist een referendum komen" over de afscheiding van Noord-Ierland van Groot-Brittannië. De republikeinse, voorstander dus van aansluiting bij de republiek Ierland, is zaterdag de eerste regeringsleider van het Britse deel van Ierland geworden die weg wil uit het Verenigd Koninkrijk.
Noord-Ierland is aan het begin van de twintigste eeuw afgescheiden van de rest van Ierland, maar is sinds 1922 ook in hoge mate autonoom van het Verenigd Koninkrijk. Om uit dat koninkrijk te stappen en bij Ierland te worden ondergebracht, is enkel een referendum nodig dat de Britse regering kan houden wanneer ze een meerderheid voor afscheiding vermoedt.
De regio is lang verdeeld geweest tussen een overwegend rooms-katholieke, republikeinse minderheid en een overwegend protestantse, unionistische of pro-Britse meerderheid. Maar dalende geboortecijfers onder beide groepen, ontkerkelijking en immigratie zwakken de gebruikelijke historische tweedeling af ten koste van de traditionele republikeinen en unionisten. Wel zijn veel Noord-Ieren voorstander van lidmaatschap van de Europese Unie, waar de republiek lid van is.
Regering vormen
O'Neills partij, Sinn Féin (Onszelf Alleen), werd bij de verkiezingen van 2022 de grootste partij van Noord-Ierland. Ze kon toen echter geen regering vormen, omdat de pro-Britse Democratic Unionist Party (DUP), die tweede werd, weigerde mee te regeren. In Noord-Ierland is wettelijk vastgelegd dat de twee grootste partijen samen de regering vormen. Die afspraak is onderdeel van het vredesakkoord dat op Goede Vrijdag 1998 tot stand kwam en een einde maakte aan lange jaren van gewelddadige strijd tussen radicale republikeinen en pro-Britse unionisten.
De DUP boycotte regeringsdeelname uit woede over de Brexit-afspraken. Die regelen een uitzonderingspositie voor Noord-Ierland, zodat de grens met buurland en EU-lid Ierland open kan blijven. Volgens de DUP is Noord-Ierland zo verder geïsoleerd geraakt van de rest van het koninkrijk. In januari stemde de DUP echter in met nieuwe voorstellen van de Britse regering over de status van Noord-Ierland. Daarmee is een nieuw Noord-Iers parlement bijeengekomen. Maandag komt dan de nieuwe regioregering bijeen. De pro-Britse Emma Little-Pengelly wordt vicepremier in het nieuwe kabinet.
Meer uit Buitenland
KYIV (ANP/RTR) - Bij Russische aanvallen op onder meer de Oekraïense hoofdstad Kyiv zijn minstens acht doden gevallen. Volgens de Oekraïense president Volodymyr Zelensky vuurde Rusland 430 drones en 18 raketten af op Oekraïne. De aanval op Kyiv was een van de grootste sinds het begin van de oorlog.
3 uur geleden
OSLO (ANP) - Marius Borg Høiby, de voor verkrachting aangeklaagde zoon van de Noorse kroonprinses Mette-Marit, is er niet in geslaagd een boek uit de handel te laten halen. Hij was naar de rechter gestapt voor een verbod, maar de rechtbank in Oslo ging daar niet in mee.
3 uur geleden
BOEDAPEST (ANP/AFP) - De Hongaarse premier Viktor Orbán gaat de Europese Unie voor de rechter dagen vanwege het besluit van vorige maand om de Russische gasimport geleidelijk af te bouwen. Vanaf eind 2027 geldt voor de hele EU een verbod op de import van Russisch gas. Hongarije accepteert dat besluit niet, zei Orbán vrijdag. Zijn regering stapt naar het Europese Hof van Justitie.
4 uur geleden
KALININGRAD (ANP/RTR) - Oekraïne heeft volgens een Russische topfunctionaris met acht drones een aanval uitgevoerd op de Russische kerncentrale van Novovoronezj, 155 kilometer ten noorden van de Oekraïense grens. De chef van het Russische kernenergieagentschap Rosatom, Aleksej Lichatsjev, zei dit in de marge van gesprekken met de baas van het Internationale Atoomenergieagentschap IAEA, Rafael Grossi. Hij bezoekt Rusland voor gesprekken over de veiligheid van kernenergiecentrales zoals die van Zaporizja. Die is in Russische handen en ligt aan de rivier de Dnjepr die er de frontlijn vormt.
4 uur geleden
GENÈVE (ANP/AFP) - De Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties heeft opdracht gegeven tot een onderzoek naar het uiterst bloedige geweld in de West-Soedanese stad el-Fasher. De raad wil dringend weten wie de daders waren, om ze voor de rechter te kunnen brengen. De raad spreekt over schendingen van het internationaal recht door alle partijen.
4 uur geleden
GAZA-STAD (ANP) - Israël zegt iemand te hebben gedood die in het zuiden van Gaza de zogenoemde gele lijn overstak en Israëlische militairen naderde. De strijdmacht verklaart op Telegram dat het ging om een "onmiddellijke bedreiging" voor de Nahal-brigade, die vervolgens het vuur opende en zo "het gevaar wegnam".
4 uur geleden
JAKARTA (ANP/DPA) - Indonesië houdt 20.000 militairen vrij voor een mogelijke VN-vredesmissie in de Gazastrook. Dat kondigt de minister van Defensie van Indonesië, Sjafrie Sjamsoeddin, aan. De militairen zullen onder anderen oorlogsslachtoffers helpen en de infrastructuur herstellen die nodig is om het leven in Gaza weer op gang te brengen.
4 uur geleden