
Nederlandse zonnepanelen moeten extremen overleven richting maan
LEIDEN (ANP) - Het heelal is niet te vergelijken met een rijtjeshuis in een Vinex-wijk. En daarom moeten zonnepanelen die de ruimte in gaan bestand zijn tegen heel andere omstandigheden dan de zonnepanelen op onze daken. Ze moeten extremen overleven, zegt Rob van Hassel van Airbus Nederland in Leiden. Hij leidde het team dat de zonnepanelen heeft ontwikkeld voor een nieuw Amerikaans ruimtevaartuig, de Orion. Die moet over een paar jaar mensen naar de maan en terug brengen. Op maandag begint de generale repetitie, een onbemande vlucht richting de maan.
Bij de lancering zit het vaartuig boven in een raket, op 100 meter hoogte. Als die raket loskomt van het lanceerplatform, wordt alles aan boord blootgesteld aan enorme trillingen. "De zonnepanelen voelen 80 tot 100 keer hun eigen gewicht op zich drukken. Dat is twintig keer de kracht die Max Verstappen voelt in de Formule 1", aldus Van Hassel. De brullende raketmotoren produceren bij het opstijgen 143 decibel aan geluid. Dat is honderd tot tweehonderd keer zoveel lawaai als een stofzuiger, hard genoeg om trommelvliezen te laten scheuren.
Ongeveer 18 minuten na de lancering klappen de Nederlandse zonnepanelen uit en gaan ze aan het werk om elektriciteit op te wekken. Eerst blijft het vaartuig in een baan rond de aarde. Als de zon erop schijnt, is de temperatuur drie kwartier lang 100 graden boven nul. Maar zodra het vaartuig in de schaduw van de aarde, en dus boven nachtelijk land vliegt, zakt de temperatuur meteen naar 100 graden onder nul. Bij de maan zijn de verschillen nog groter. Van Hassel: "De maan reflecteert het licht van de zon. Als de sonde daar vliegt, is het 150 graden. Achter de maan is het min 200. Bovendien maakt de schadelijke straling van de zon de lichtcellen langzaam kapot. Het is een veel extremere omgeving dan op aarde."
Snelheid
Ruim 1,5 uur na lancering volgt een van de spannendste momenten van de missie. De sonde moet snelheid maken om zich te ontworstelen aan de aantrekkingskracht van de aarde. Zo kan hij beginnen aan de oversteek naar de maan. De snelheid gaat van ruim 28.000 kilometer per uur naar ruim 36.000 kilometer per uur. Van Hassel: "De Orion trekt niet rustig op zoals een auto bij een snelweg, de raketboost zorgt voor een klap ineens, er zit niets tussen nul en maximaal. Als we daar in het ontwerp niet in hadden voorzien, zouden de zonnepanelen direct afbreken en zou de capsule alleen verdergaan."
Om dat te voorkomen, zijn de zonnepanelen in Leiden zo gebouwd dat ze vlak voor de versnelling automatisch naar achteren klappen. Ze lijken aerodynamisch, maar dat heeft geen nut in het luchtledige, het gaat erom dat ze "meebuigen met de richting van de belasting", legt Van Hassel uit. Een paar weken later klappen de panelen weer weg, wanneer de Orion gas geeft om te beginnen aan de oversteek van de maan naar de aarde.
Als de zonnepanelen dat allemaal overleefd hebben, eindigen ze alsnog in een grote vuurbal wanneer het vaartuig terugkeert in de dampkring van de aarde. De Orion komt met een snelheid van ongeveer 40.000 kilometer per uur de dampkring binnen en remt in korte tijd af naar 480 kilometer per uur. De wrijving zorgt voor temperaturen van ruim 2800 graden. Van de zonnepanelen blijft niets over.
Meer uit Binnenland
DEN HAAG (ANP) - Minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening wil langere tijdelijke huurcontracten invoeren voor mensen die bij een hospita een kamer huren. Het moet gaan om tijdelijke huurcontracten tot vijf jaar met een proeftijd van negen maanden. Daarbij kan het contract in de eerste maand al worden opgezegd als de huurder niet bevalt.
7 minuten geledenWAGENINGEN (ANP) - Het aantal grijze zeehonden in de Waddenzee blijft groeien. Afgelopen winter werden meer dan 3000 pups en ruim 12.000 volwassen dieren geteld, blijkt uit internationaal onderzoek waaraan ook Wageningen Marine Research deelnam.
10 minuten geledenHOUTEN (ANP) - De eerste regionale tropennacht van dit jaar is gemeten, meldt Weeronline. Bij de weerstations Vlissingen en Hoek van Holland kwam de temperatuur in de nacht van dinsdag op woensdag niet onder de 20 graden. Het is de eerste tropennacht sinds 13 augustus 2024.
12 minuten geledenAMSTERDAM (ANP) - Bijna een op de acht Nederlanders lijdt aan slapeloosheid waardoor de maatschappij geconfronteerd wordt met een economische schade van 3 miljard euro per jaar. Dat staat in een studie van instituut SEO Economisch Onderzoek (SEO).
26 minuten geledenUTRECHT (ANP) - Smartphones, laptops en tablets belanden massaal op afvalbergen en zelfs voor een deel in verbrandingsovens, terwijl ze nog goed te repareren zouden zijn. Volgens onderzoek van CE Delft, in opdracht van Natuur & Milieu, moet het met gericht overheidsbeleid mogelijk zijn om alleen al zo'n 800.000 mobiele telefoons extra te repareren of te 'refurbishen' voor een volgende ronde.
2 uur geledenARNHEM (ANP) - De provincie Gelderland roept het Rijk op te kijken naar snellere procedures voor het uitbreiden van het overvolle stroomnet. Onlangs werd duidelijk dat de uitbreiding van het net in grote delen van het land, waaronder Gelderland, forse vertraging oploopt. Volgens gedeputeerde Ans Mol (BBB) zijn de ruimtelijke procedures voor de bouw van nieuwe hoogspanningsstations vaak lang en ingewikkeld.
10 uur geledenAMSTERDAM (ANP) - Douwe Bob heeft besloten om voorlopig uit Nederland te vertrekken om "de veiligheid van m'n gezin en mezelf te waarborgen". Dat schrijft de zanger in een bericht op Instagram. Hij voegt eraan toe dat hij dat doet op advies van de politie.
11 uur geleden