Krankzinnigen in Nederland niet bewust achtergesteld tijdens WOII
AMSTERDAM (ANP) - Psychiatrische patiënten zijn in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog niet systematisch verwaarloosd of bewust achtergesteld. Dat het sterftecijfer in psychiatrische en andere instellingen tijdens de oorlog zo hoog was, is vooral te wijten aan slechte leefomstandigheden, oorlogsgeweld zoals bombardementen en aan een hogere instroom van patiënten voor wie in de oorlogsjaren nergens anders plaats was. Dat concluderen onderzoekers Eveline Buchheim en Ralf Futselaar van het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies dinsdag.
Buchheim en Futselaar hebben de omstandigheden in gestichten in de oorlog onderzocht. Het rapport verschijnt dinsdag, net als hun boek Uit zorg verdreven. Het Nederlandse Krankzinnigenwezen tijdens de Tweede Wereldoorlog, waarin onder meer brieven en dagboeken zijn opgenomen.
Het hoge sterftecijfer onder krankzinnigen, zoals psychiatrische patiënten destijds werden genoemd, was wel bekend. In krankzinnigengestichten zaten in de oorlog ook mensen met andere dan psychiatrische beperkingen en ouderen met dementie. Tot nu toe was niet bekend, aldus de onderzoekers, of dergelijke patiënten in Nederland net als in nazi-Duitsland verwaarloosd en zelfs vermoord werden omdat ze als onvolwaardig werden beschouwd. Het NIOD-onderzoek heeft daarvoor geen aanwijzingen gevonden. "De Duitse minachting voor patiënten, en het beleid dat daaruit voortvloeide, is niet naar Nederland geëxporteerd", aldus de onderzoekers.
Dat er veel patiënten om het leven zijn gekomen in de oorlog, klopt wel. Maar dat kwam vooral omdat de verpleging "ondanks grote inspanningen" de patiënten niet kon beschermen tegen de gevolgen van de oorlog in Nederland. Daarnaast moesten instellingen steeds meer patiënten opnemen. Om ruimte te maken werden jonge en relatief gezonde patiënten ontslagen. Dat dreef het sterftecijfer tegen het einde van de bezetting flink op.
De bevindingen van de onderzoekers gelden overigens niet voor Joodse patiënten in instellingen. In de oorlog werd enige tijd gedacht dat Joden veilig zouden zijn in een inrichting, maar ze zijn bijna allemaal opgepakt, afgevoerd en vermoord in concentratiekampen. Zo woonden vrijwel alle Joodse psychiatrische patiënten in Het Apeldoornsche Bosch, het enige gesticht in Nederland van Joodse signatuur. Zowel de bewoners als het personeel zijn op 21 januari 1943 gedeporteerd. Niemand van de bijna 1300 mensen keerde terug.
Meer uit Binnenland
DEN HAAG (ANP) - Nederland moet actie ondernemen om een dreigende genocide te voorkomen, waar ook ter wereld. Dat onderstreept de Commissie van advies inzake volkenrechtelijke vraagstukken (CAVV) in een ongevraagd advies aan de politiek. Hoewel de commissie het Israëlische geweld in Gaza niet noemt, heeft het advies daar duidelijk betrekking op.
9 uur geleden
UTRECHT (ANP) - Vergissingen met de elektronische sloten die op steeds meer OV-fietsen zitten, leveren reizigers soms hoge onterechte boetes op. Zowel het aantal boetes als het aantal kwijtscheldingen achteraf is fors toegenomen, bevestigt de NS na berichtgeving door RTL Nieuws.
10 uur geleden
KYIV (ANP) - Met de Nederlandse bijdrage aan de versterking van het Oekraïense luchtschild zal Oekraïne, en daarmee heel Europa, beter zijn beschermd tegen Russische terreur. Dat zegt de Oekraïense president Volodymyr Zelensky op het platform X. Kort daarvoor werd bekend dat Nederland voor 500 miljoen euro wapens, onder meer voor de Patriot-luchtafweer, koopt en aan Oekraïne geeft.
12 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Nederland koopt voor 500 miljoen euro aan wapens in de VS, om die aan Oekraïne te geven. Dat meldt het ministerie van Defensie. Het gaat onder meer om munitie en onderdelen voor luchtafweersystemen. Nederland is het eerste NAVO-land dat op deze manier, via de VS, middelen aan Oekraïne doneert, aldus het departement.
12 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) heeft de komende maanden zicht op nieuwe noodopvangplekken voor achthonderd mensen. Dat zijn er 1800 minder dan de asielopvangorganisatie in de tweede week van juli had gevraagd aan de provincies Gelderland, Limburg, Noord-Brabant, Noord-Holland, Overijssel, Utrecht, Zeeland en Zuid-Holland.
13 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Amsterdam gaat een straat vernoemen naar de in 2007 overleden presentator Jos Brink. Burgemeester Femke Halsema laat maandag via Instagram weten dat ze samen met de adviesraad straatnamen op zoek gaat naar een geschikte straat.
14 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het Openbaar Ministerie gaat stap voor stap weer online, meldt justitie maandag. Het OM had als gevolg van een hack de verbinding met internet half juli uitgezet. Dat gebeurde na een waarschuwing van het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) over "een kwetsbaarheid" in het systeem.
15 uur geleden