Kamer wil een nieuwe verkenner op afstand van de politiek
DEN HAAG (ANP) - Er komt een nieuwe verkenner. En het wordt er een die verder afstaat van de dagelijkse politiek rond het Binnenhof dan tot dusver gebruik was. De hele procedure zal tegen het licht worden gehouden. Dat is het eerste resultaat van een chaotisch Kamerdebat over de mislukte verkenning donderdag.
De nieuwe verkenner moet het formatieproces weer vlot trekken en het vertrouwen tussen de partijen herstellen. Het moet een "gezaghebbende en onafhankelijke verkenner met een grotere afstand tot de actuele politiek" zijn, aldus een Kamerbreed gesteunde motie van D66-leider Sigrid Kaag en CDA-leider Wopke Hoekstra.
De verkenner is een vrij nieuw verschijnsel. Het werd pas in 2012 geïntroduceerd en moest de Tweede Kamer meer zeggenschap geven over de kabinetsformatie. Voor die tijd lag deze taak bij het staatshoofd. De eerste twee verkenningen (in 2012 en 2017) verliepen vrij rimpelloos.
Dit jaar zijn voor het eerst twee verkenners aangewezen. Dat was op verzoek van D66 die als tweede eindigde bij de verkiezingen. De eerste verkenners, Annemarie Jorritsma (VVD) en Kajsa Ollongren (D66), stapten op nadat door een fout van Ollongren aantekeningen van de verkenning openbaar waren geworden.
In die memo stond de beruchte opmerking "functie elders" over het kritische CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt. De Kamer kreeg hierdoor het vermoeden dat werd geprobeerd een kritisch Kamerlid te lozen. Het maakte volgens hen duidelijk dat de procedure aanpassing behoeft.
Een of meer verkenners worden een dag na de verkiezingen aangewezen door de Tweede Kamer. Tot dusver werd die steeds geleverd door de grootste partij. De verkenner moet in een of twee weken uitzoeken welke partijen samen verder moeten gaan praten over de vorming van een kabinet.
De eerste verkenner ooit was Henk Kamp (VVD) negen jaar geleden. Vier jaar geleden kwam die taak terecht bij zijn partijgenoot Edith Schippers. Beide verkenners werden na hun taak ook informateur. Kamp wist met Wouter Bos (PvdA) een kabinet te smeden. Schippers slaagde daar niet in.
Het hele systeem van de verkenner is nergens vastgelegd. Ook niet in het Reglement van Orde van de Tweede Kamer. En dat breekt de volksvertegenwoordiging dit keer op. Er zijn geen regels, voorschriften of aanwijzingen. Het is "levend staatsrecht", zei Boris van der Ham recent. De D66'er is een van de bedenkers van het systeem.
De afgelopen dagen werd duidelijk dat een meerderheid van de Kamer het proces wil aanpakken. Er moeten regels en voorschriften komen. Jorritsma zei dat het ook goed zou zijn als wordt vastgelegd welke rechten oud-verkenners hebben. En de rol van Algemene Zaken moet in het proces worden beperkt, vindt een aantal partijen.
Het ministerie van de premier levert ambtenaren voor de verkenning. Twee raadsadviseurs en de directeur-generaal van de Rijksvoorlichtingsdienst helpen de verkenners. Dat gebeurt al sinds 1971.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - Het demissionaire kabinet wil het aantal overheidswebsites verminderen om informatie makkelijker vindbaar te maken. De overheid heeft zeker ruim 8800 websites en apps, waarvan bijna de helft niet voldoet aan de regels voor digitale toegankelijkheid. Staatssecretaris Eddie van Marum heeft dinsdag het nationaal actieplan webbeleid naar de Tweede Kamer gestuurd.
9 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - De Tweede Kamer wil dat statushouders niet langer met voorrang kans maken op een sociale huurwoning. Een voorstel van de PVV om dat in de wet aan te passen, is dinsdag aangenomen. SGP, VVD, BBB, FVD en JA21 stemden voor het PVV-amendement, goed voor 75 zetels. Niet alle Kamerleden waren aanwezig, de hoofdelijke stemming kwam uit op 72 voor en 69 tegen.
13 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - Zie af van de bezuinigingen op regionaal openbaar vervoer, vraagt de Tweede Kamer aan het demissionaire kabinet. Een motie van Habtamu de Hoop (GroenLinks-PvdA), Pieter Grinwis (ChristenUnie) en Bart van Kent (SP) kreeg dinsdag steun van een meerderheid. De partijen willen dat er in de begroting van volgend jaar een oplossing komt maar zeggen in de motie niet waar het geld vandaan moet komen.
52 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - PVV en CDA wilden dinsdag na de stemmingen over aanpassingen aan twee strenge asielwetten nog niets loslaten over hun steun voor die wetten. "U zult tot donderdag moeten wachten", zei PVV-leider Geert Wilders. Dan stemt de Tweede Kamer over de twee wetten in hun geheel.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De Tweede Kamer heeft dinsdag het plan van het CDA verworpen om het tweestatusstelsel waar het kabinet aan werkt pas in juni 2026 in te voeren. Daardoor is de steun van de christendemocraten onzeker, als er donderdag wordt gestemd over het volledige wetsvoorstel. Vooral in de Eerste Kamer is de steun van het CDA belangrijk.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De Tweede Kamer heeft ingestemd met het langer begeleiden van oud-leerlingen nadat ze het mbo hebben verlaten. De scholen kunnen tot een jaar na het vertrek van school, met of zonder diploma, leerlingen begeleiden op weg naar een baan of een andere opleiding.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Twee voorstellen die de PVV wil doorvoeren om een nieuwe asielwet verder aan te scherpen zijn verworpen door de Tweede Kamer. Het gaat om plannen om asielzoekers bij binnenkomst een verklaring te laten tekenen tegen de sharia, islamitisch gewoonterecht, en om de spreidingswet sneller in te trekken. Voor het wijzigingsvoorstel van de PVV om illegaal verblijf in Nederland strafbaar te stellen, was wel voldoende steun.
1 uur geleden