Kamer wil een nieuwe verkenner op afstand van de politiek
DEN HAAG (ANP) - Er komt een nieuwe verkenner. En het wordt er een die verder afstaat van de dagelijkse politiek rond het Binnenhof dan tot dusver gebruik was. De hele procedure zal tegen het licht worden gehouden. Dat is het eerste resultaat van een chaotisch Kamerdebat over de mislukte verkenning donderdag.
De nieuwe verkenner moet het formatieproces weer vlot trekken en het vertrouwen tussen de partijen herstellen. Het moet een "gezaghebbende en onafhankelijke verkenner met een grotere afstand tot de actuele politiek" zijn, aldus een Kamerbreed gesteunde motie van D66-leider Sigrid Kaag en CDA-leider Wopke Hoekstra.
De verkenner is een vrij nieuw verschijnsel. Het werd pas in 2012 geïntroduceerd en moest de Tweede Kamer meer zeggenschap geven over de kabinetsformatie. Voor die tijd lag deze taak bij het staatshoofd. De eerste twee verkenningen (in 2012 en 2017) verliepen vrij rimpelloos.
Dit jaar zijn voor het eerst twee verkenners aangewezen. Dat was op verzoek van D66 die als tweede eindigde bij de verkiezingen. De eerste verkenners, Annemarie Jorritsma (VVD) en Kajsa Ollongren (D66), stapten op nadat door een fout van Ollongren aantekeningen van de verkenning openbaar waren geworden.
In die memo stond de beruchte opmerking "functie elders" over het kritische CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt. De Kamer kreeg hierdoor het vermoeden dat werd geprobeerd een kritisch Kamerlid te lozen. Het maakte volgens hen duidelijk dat de procedure aanpassing behoeft.
Een of meer verkenners worden een dag na de verkiezingen aangewezen door de Tweede Kamer. Tot dusver werd die steeds geleverd door de grootste partij. De verkenner moet in een of twee weken uitzoeken welke partijen samen verder moeten gaan praten over de vorming van een kabinet.
De eerste verkenner ooit was Henk Kamp (VVD) negen jaar geleden. Vier jaar geleden kwam die taak terecht bij zijn partijgenoot Edith Schippers. Beide verkenners werden na hun taak ook informateur. Kamp wist met Wouter Bos (PvdA) een kabinet te smeden. Schippers slaagde daar niet in.
Het hele systeem van de verkenner is nergens vastgelegd. Ook niet in het Reglement van Orde van de Tweede Kamer. En dat breekt de volksvertegenwoordiging dit keer op. Er zijn geen regels, voorschriften of aanwijzingen. Het is "levend staatsrecht", zei Boris van der Ham recent. De D66'er is een van de bedenkers van het systeem.
De afgelopen dagen werd duidelijk dat een meerderheid van de Kamer het proces wil aanpakken. Er moeten regels en voorschriften komen. Jorritsma zei dat het ook goed zou zijn als wordt vastgelegd welke rechten oud-verkenners hebben. En de rol van Algemene Zaken moet in het proces worden beperkt, vindt een aantal partijen.
Het ministerie van de premier levert ambtenaren voor de verkenning. Twee raadsadviseurs en de directeur-generaal van de Rijksvoorlichtingsdienst helpen de verkenners. Dat gebeurt al sinds 1971.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - Demissionair landbouwminister Femke Wiersma (BBB) en financiënminister Eelco Heinen staan tegenover elkaar in discussies over de begroting voor aankomend jaar. Wiersma wil aanspraak maken op geld dat voor het landbouwministerie gereserveerd was, zodat zij met een vervolgpakket aan stikstofmaatregelen kan komen. Maar Heinen wil daar nu nog niets over zeggen. "Het begint met goede plannen, daar ben ik nu nog in afwachting van."
11 uur geleden
LEEUWARDEN (ANP) - De Fryske Nasjonale Partij wil met "gezond verstand en pragmatische oplossingen" bij de komende verkiezingen een Tweede Kamerzetel veroveren. Daarbij moet er meer aandacht uitgaan naar de regio, want nu is vooral de Randstad nog belangrijk, aldus lijsttrekker Aant Jelle Soepboer.
13 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Demissionair staatssecretaris Thierry Aartsen van Milieu noemt het een teleurstelling dat er geen akkoord is gesloten op de VN-top over het terugdringen van plasticgebruik. Nu dreigt volgens de VVD-bewindsman een verdrievoudiging van het gebruik van plastic, "terwijl nu al 90 procent in het milieu belandt".
14 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De VVD gaat door een lastige periode, erkent ook VVD-vicepremier Sophie Hermans. "Soms zit het tegen, het is wat het is." In de Peilingwijzer, het gewogen gemiddelde van verschillende peilingen, staat de VVD op 20 tot 24 zetels. Dat is zes zetels lager dan ongeveer een maand geleden. Er was in die periode veel ophef over partijleider Dilan Yeşilgöz, mede omdat zij zanger Douwe Bob van Jodenhaat betichtte en daar aanvankelijk geen excuses voor maakte.
15 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Demissionair minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en lijsttrekker namens NSC Eddy van Hijum heeft nog geprobeerd om Diederik Boomsma "binnenboord te houden". Dat is niet gelukt, want Boomsma is overgestapt naar JA21. "Ik respecteer vooral dat hij zijn zetel niet meeneemt", aldus Van Hijum.
16 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Fractievoorzitter Nicolien van Vroonhoven wil toch weer de Tweede Kamer in met haar partij NSC. In een interview met Het Parool zegt de partijleider dat ze eigenlijk niet meer op de kieslijst wilde, maar dat de overstap van Agnes Joseph naar BBB daar verandering in bracht.
17 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Twee voormalige Tweede Kamerleden staan op plek twee en drie van de kieslijst van 50PLUS. De partij maakte bekend dat Corrie van Brenk en Martine Baay de plekken onder lijsttrekker Jan Struijs innemen.
17 uur geleden