Flinke daling aandeel lokale partijen op stembiljet grote steden
DEN HAAG (ANP) - Het aantal lokale partijen dat meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen in de grote steden lijkt op zijn retour. In de tien grootste gemeenten in Nederland is het aandeel lokale lijsten sinds 2014 sterk gedaald. Lag dat destijds op 53 procent, dit jaar is slechts een op de drie lijsten lokaal. Dat blijkt uit een analyse van ANP/LocalFocus van de kieslijsten voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2010, 2014, 2018 en 2022. Herindelingsverkiezingen zijn hierbij buiten beschouwing gelaten.
Opvallend is dat de vijf grootste gemeenten, Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Eindhoven, nog minder lokaal georiënteerd zijn. Het percentage lokale partijen dat meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen, waaronder ook de afsplitsingen en combinaties van landelijke fracties vallen, is in die steden sinds 2010 niet zo laag geweest. Een verklaring voor deze afname is volgens Julien van Ostaaijen, onderzoeker van Tilburg University, moeilijk te geven. "Maar het kan zijn dat doordat er in die gemeenten zoveel landelijke partijen meedoen, zij als het ware de wind uit de zeilen halen van lokale partijen. Het aanbod is al zo groot, dat mensen wellicht minder de behoefte voelen zelf een partij op te richten. Ze kunnen zich al vinden in het huidige aanbod."
In kleinere gemeenten is het beeld anders. Daar is het aandeel lokale partijen dat meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen over de jaren heen stabieler. In de tien kleinste gemeenten bijvoorbeeld, ligt het percentage sinds 2010 tussen de 50 en 60 procent. Landelijk is het aantal lokale partijen dit jaar iets toegenomen ten opzichte van vorige verkiezingen. Ging het in 2018 nog om gemiddeld 38,2 procent van het totale aantal kieslijsten, deze keer is dat licht gestegen naar 39,1 procent. In de jaren daarvoor ging het om gemiddeld 33,3 procent (2010) en 37,4 procent (2014).
De sterke toename tussen 2010 en 2014 van het percentage lokale partijen is mogelijk te verklaren door het aantreden van Rutte II in 2012. Dat stelt Gerrit Voerman, hoogleraar Ontwikkeling en functioneren van het Nederlandse en Europese partijstelsel bij de Rijksuniversiteit Groningen. "In dat jaar werd de decentralisatie van bijvoorbeeld de jeugdzorg aangekondigd in het regeerakkoord en kregen gemeenten meer te zeggen", zegt Voerman. "Het is mogelijk dat dat een stimulans voor mensen is geweest om met een lokale partij uit te komen."
Aan de gemeenteraadsverkiezingen van 16 maart doen 334 van de 345 gemeenten mee. In elf gemeenten wordt dus nu niet gestemd. In acht daarvan zijn vanwege herindelingen in de afgelopen jaren al raadsverkiezingen geweest, en in drie gemeenten volgt de stembusgang vanwege een fusie op een later moment.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - Het demissionaire kabinet wil instemmen met het omstreden EU-Mercosurverdrag. Dat schrijven minister David van Weel en staatssecretaris Aukje de Vries (beiden Buitenlandse Zaken, VVD) in een brief aan de Tweede Kamer. Het handelsverdrag tussen de EU en de Mercosur-landen (Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay) is al ruim 25 jaar in de maak en krijgt veel kritiek in de Kamer.
11 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De mensenrechtenschendingen in Soedan moeten "onmiddellijk" worden beëindigd en het wapenembargo van de Verenigde Naties (VN) moet worden nageleefd, vindt demissionair minister David van Weel (Buitenlandse Zaken). De VVD-bewindsman deed deze oproep "met klem" in een video die is getoond bij een bijeenkomst in Genève van de VN-Mensenrechtenraad, die mede op verzoek van Nederland is ingelast.
12 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Arbeidsmigranten moeten een tijdelijk huurcontract kunnen krijgen, dat wil woonminister Mona Keijzer (BBB) regelen met een wetswijziging. Nu is het zo dat bij een verblijf 'van korte duur' geen regels over bijvoorbeeld maximale huurprijs bestaan. Die termijn was eerst niet vastgelegd, dat wordt nu dertig dagen, is het voorstel van Keijzer.
12 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Sybrand Buma (CDA) was graag met twee informateurs verder gegaan, maar vanwege de planning gaat hij nu alleen verder. Dat zegt de informateur vrijdagmiddag na het opstappen van zijn mede-informateur Hans Wijers. Hij betreurt het vertrek van de oud-minister van D66.
13 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Ex-informateur Hans Wijers (D66) zou VVD-leider Dilan Yeşilgöz in privéappjes "die feeks van de VVD" hebben genoemd, schrijft NRC. Een artikel over de berichtjes leidde tot het terugtreden van Wijers, die al onder vuur lag vanwege uitspraken die hij deed op een verkiezingsavond voor ondernemers. Daar zou hij haar "een leugenaar" hebben genoemd. Ook vond hij het jammer dat de VVD niet harder "was afgestraft" bij de verkiezingen, aldus NRC.
14 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Volgens D66-leider Rob Jetten was het terugtreden van informateur Hans Wijers vanwege "privéappjes" de "enige logische keuze". Wijers lag al onder vuur om uitspraken die hij zou hebben gedaan over de VVD en partijleider Dilan Yeşilgöz. NRC komt waarschijnlijk later vrijdag met berichtgeving over wat er in de appberichten stond.
15 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Nederland gaat definitief lobbyen in Brussel om de Europese douaneautoriteit in Nederland te vestigen. Dat maakt staatssecretaris Eugène Heijnen (Douane, BBB) bekend na afloop van de ministerraad. Een beoogde locatie kan hij nog niet noemen.
15 uur geleden