Flinke daling aandeel lokale partijen op stembiljet grote steden
DEN HAAG (ANP) - Het aantal lokale partijen dat meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen in de grote steden lijkt op zijn retour. In de tien grootste gemeenten in Nederland is het aandeel lokale lijsten sinds 2014 sterk gedaald. Lag dat destijds op 53 procent, dit jaar is slechts een op de drie lijsten lokaal. Dat blijkt uit een analyse van ANP/LocalFocus van de kieslijsten voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2010, 2014, 2018 en 2022. Herindelingsverkiezingen zijn hierbij buiten beschouwing gelaten.
Opvallend is dat de vijf grootste gemeenten, Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Eindhoven, nog minder lokaal georiënteerd zijn. Het percentage lokale partijen dat meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen, waaronder ook de afsplitsingen en combinaties van landelijke fracties vallen, is in die steden sinds 2010 niet zo laag geweest. Een verklaring voor deze afname is volgens Julien van Ostaaijen, onderzoeker van Tilburg University, moeilijk te geven. "Maar het kan zijn dat doordat er in die gemeenten zoveel landelijke partijen meedoen, zij als het ware de wind uit de zeilen halen van lokale partijen. Het aanbod is al zo groot, dat mensen wellicht minder de behoefte voelen zelf een partij op te richten. Ze kunnen zich al vinden in het huidige aanbod."
In kleinere gemeenten is het beeld anders. Daar is het aandeel lokale partijen dat meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen over de jaren heen stabieler. In de tien kleinste gemeenten bijvoorbeeld, ligt het percentage sinds 2010 tussen de 50 en 60 procent. Landelijk is het aantal lokale partijen dit jaar iets toegenomen ten opzichte van vorige verkiezingen. Ging het in 2018 nog om gemiddeld 38,2 procent van het totale aantal kieslijsten, deze keer is dat licht gestegen naar 39,1 procent. In de jaren daarvoor ging het om gemiddeld 33,3 procent (2010) en 37,4 procent (2014).
De sterke toename tussen 2010 en 2014 van het percentage lokale partijen is mogelijk te verklaren door het aantreden van Rutte II in 2012. Dat stelt Gerrit Voerman, hoogleraar Ontwikkeling en functioneren van het Nederlandse en Europese partijstelsel bij de Rijksuniversiteit Groningen. "In dat jaar werd de decentralisatie van bijvoorbeeld de jeugdzorg aangekondigd in het regeerakkoord en kregen gemeenten meer te zeggen", zegt Voerman. "Het is mogelijk dat dat een stimulans voor mensen is geweest om met een lokale partij uit te komen."
Aan de gemeenteraadsverkiezingen van 16 maart doen 334 van de 345 gemeenten mee. In elf gemeenten wordt dus nu niet gestemd. In acht daarvan zijn vanwege herindelingen in de afgelopen jaren al raadsverkiezingen geweest, en in drie gemeenten volgt de stembusgang vanwege een fusie op een later moment.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - Er zijn volgens het demissionaire kabinet geen aanwijzingen dat Aruba, Bonaire en Curaçao meegesleept worden in een mogelijk gewapend conflict in de Cariben. De spanning is in de regio hoog opgelopen door Amerikaanse acties tegen vermeende drugsbootjes uit Venezuela.
12 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De ministerraad heeft vrijdag ingestemd met het besluit van landbouwminister Femke Wiersma om stroomstootapparatuur in de veehouderij te verbieden. Voordat het besluit formeel van kracht kan worden, moet de Koning het voorstel ondertekenen, een formaliteit.
14 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Minister Eelco Heinen (Financiën, VVD) is optimistisch dat er een oplossing wordt gevonden voor het gebruik van Russische tegoeden die op rekeningen in België staan. De Europese Commissie wil 90 miljard euro van die tegoeden gebruiken om Oekraïne te helpen.
15 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het is goed dat experts aanraden om minder vlees te eten, vindt demissionair staatssecretaris Judith Tielen (Preventie, VVD). Stappen om dat advies kracht bij te zetten laat ze aan een volgend kabinet.
16 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het verhogen van de stikstofgrens is voor demissionair landbouwminister Femke Wiersma "een hele klus". Dat erkende de BBB-minister naar aanleiding van berichten dat invoering hoogst onzeker is. Deze maand moet daar een besluit over vallen. "In de tussentijd ben ik in overleg met de provincies."
17 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het nieuwe kabinet moet een minister van Digitale Zaken krijgen. Deze minister moet de "doorzettingsmacht" hebben om een nieuw digitaal systeem binnen de overheid van de grond te krijgen. Dat zei demissionair staatssecretaris Eddie van Marum na afloop van de ministerraad tegen het ANP. Behalve Binnenlandse Zaken gaat hij ook over digitalisering.
17 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Demissionair onderwijsminister Gouke Moes maakte na afloop van de ministerraad in eerste instantie grappen over doodsbedreigingen aan het adres van Niels van der Laan, de acteur die de Hoofdpiet speelt in het Sinterklaasjournaal. De mensen die dat doen, krijgen volgens de BBB-bewindsman op pakjesavond "gewoon een zakje zout".
17 uur geleden