Flinke daling aandeel lokale partijen op stembiljet grote steden
DEN HAAG (ANP) - Het aantal lokale partijen dat meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen in de grote steden lijkt op zijn retour. In de tien grootste gemeenten in Nederland is het aandeel lokale lijsten sinds 2014 sterk gedaald. Lag dat destijds op 53 procent, dit jaar is slechts een op de drie lijsten lokaal. Dat blijkt uit een analyse van ANP/LocalFocus van de kieslijsten voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2010, 2014, 2018 en 2022. Herindelingsverkiezingen zijn hierbij buiten beschouwing gelaten.
Opvallend is dat de vijf grootste gemeenten, Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Eindhoven, nog minder lokaal georiënteerd zijn. Het percentage lokale partijen dat meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen, waaronder ook de afsplitsingen en combinaties van landelijke fracties vallen, is in die steden sinds 2010 niet zo laag geweest. Een verklaring voor deze afname is volgens Julien van Ostaaijen, onderzoeker van Tilburg University, moeilijk te geven. "Maar het kan zijn dat doordat er in die gemeenten zoveel landelijke partijen meedoen, zij als het ware de wind uit de zeilen halen van lokale partijen. Het aanbod is al zo groot, dat mensen wellicht minder de behoefte voelen zelf een partij op te richten. Ze kunnen zich al vinden in het huidige aanbod."
In kleinere gemeenten is het beeld anders. Daar is het aandeel lokale partijen dat meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen over de jaren heen stabieler. In de tien kleinste gemeenten bijvoorbeeld, ligt het percentage sinds 2010 tussen de 50 en 60 procent. Landelijk is het aantal lokale partijen dit jaar iets toegenomen ten opzichte van vorige verkiezingen. Ging het in 2018 nog om gemiddeld 38,2 procent van het totale aantal kieslijsten, deze keer is dat licht gestegen naar 39,1 procent. In de jaren daarvoor ging het om gemiddeld 33,3 procent (2010) en 37,4 procent (2014).
De sterke toename tussen 2010 en 2014 van het percentage lokale partijen is mogelijk te verklaren door het aantreden van Rutte II in 2012. Dat stelt Gerrit Voerman, hoogleraar Ontwikkeling en functioneren van het Nederlandse en Europese partijstelsel bij de Rijksuniversiteit Groningen. "In dat jaar werd de decentralisatie van bijvoorbeeld de jeugdzorg aangekondigd in het regeerakkoord en kregen gemeenten meer te zeggen", zegt Voerman. "Het is mogelijk dat dat een stimulans voor mensen is geweest om met een lokale partij uit te komen."
Aan de gemeenteraadsverkiezingen van 16 maart doen 334 van de 345 gemeenten mee. In elf gemeenten wordt dus nu niet gestemd. In acht daarvan zijn vanwege herindelingen in de afgelopen jaren al raadsverkiezingen geweest, en in drie gemeenten volgt de stembusgang vanwege een fusie op een later moment.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - Oud-burgemeester Bernt Schneiders blijft toezien op de omvorming van de Landelijke Eenheid van de politie in twee eenheden. Onder zijn leiding heeft een commissie de afgelopen jaren onderzoek gedaan naar de problemen op de werkvloer en allerlei voorstellen gedaan om de werkcultuur en het leiderschap binnen dit cruciale onderdeel van de politieorganisatie te verbeteren. De commissie stopt, maar Schneiders blijft adviseren over de voortgang van de wijzigingen, schrijft justitieminister David van Weel in een Kamerbrief.
11 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - Nederland mag 750 miljoen euro uitgeven aan bedrijven die daarmee kunnen investeren in het vergroenen van hun productieprocessen. De Europese Commissie heeft donderdag toestemming voor deze vorm van staatssteun gegeven.
1 dag geleden
DEN HAAG (ANP) - Partijleiders Geert Wilders (PVV) en Pieter Omtzigt (NSC) willen opheldering van het kabinet over de onrechtmatige werkwijze van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD). De toezichthouder oordeelde onlangs dat de MIVD zich nog steeds niet aan de wet houdt als het gaat om het informeren van onderzochte burgers.
1 dag geleden
DOETINCHEM (ANP) - Volgens premier Dick Schoof lijken mensen die hij spreekt "blij verrast" te zijn dat hij de nieuwe minister-president is. Dat zegt hij na afloop van zijn eerste werkbezoek.
2 dagen geleden
DOETINCHEM (ANP) - Premier Dick Schoof is met lof en warme woorden onthaald op zijn eerste werkbezoek, aan het inloopcentrum voor thuislozen De Stadskamer in Doetinchem. Volgens directeur-bestuurder Janneke Rijks oogde Schoof "licht zenuwachtig", maar "ontdooide" hij in gesprekken met bezoekers.
2 dagen geleden
DEN HAAG (ANP) - De leden van het Koninklijk Huis moeten zich beperken tot hun eigenlijke ceremoniële taken, vindt NSC-leider Pieter Omtzigt. In een interview met EW zegt hij dat het onmogelijk is voor een minister-president om politieke verantwoordelijkheid te dragen als de leden meer inhoudelijke werkzaamheden of politiek getinte of maatschappelijk omstreden uitspraken doen.
2 dagen geleden
DEN HAAG (ANP) - De PVV-fractie in de Tweede Kamer heeft na het vertrek van Fleur Agema naar het kabinet twee nieuwe vicevoorzitters gekozen, Edgar Mulder en Léon de Jong. Dat meldt fractieleider Geert Wilders in een bericht op X.
3 dagen geleden