Flinke daling aandeel lokale partijen op stembiljet grote steden
DEN HAAG (ANP) - Het aantal lokale partijen dat meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen in de grote steden lijkt op zijn retour. In de tien grootste gemeenten in Nederland is het aandeel lokale lijsten sinds 2014 sterk gedaald. Lag dat destijds op 53 procent, dit jaar is slechts een op de drie lijsten lokaal. Dat blijkt uit een analyse van ANP/LocalFocus van de kieslijsten voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2010, 2014, 2018 en 2022. Herindelingsverkiezingen zijn hierbij buiten beschouwing gelaten.
Opvallend is dat de vijf grootste gemeenten, Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Eindhoven, nog minder lokaal georiënteerd zijn. Het percentage lokale partijen dat meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen, waaronder ook de afsplitsingen en combinaties van landelijke fracties vallen, is in die steden sinds 2010 niet zo laag geweest. Een verklaring voor deze afname is volgens Julien van Ostaaijen, onderzoeker van Tilburg University, moeilijk te geven. "Maar het kan zijn dat doordat er in die gemeenten zoveel landelijke partijen meedoen, zij als het ware de wind uit de zeilen halen van lokale partijen. Het aanbod is al zo groot, dat mensen wellicht minder de behoefte voelen zelf een partij op te richten. Ze kunnen zich al vinden in het huidige aanbod."
In kleinere gemeenten is het beeld anders. Daar is het aandeel lokale partijen dat meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen over de jaren heen stabieler. In de tien kleinste gemeenten bijvoorbeeld, ligt het percentage sinds 2010 tussen de 50 en 60 procent. Landelijk is het aantal lokale partijen dit jaar iets toegenomen ten opzichte van vorige verkiezingen. Ging het in 2018 nog om gemiddeld 38,2 procent van het totale aantal kieslijsten, deze keer is dat licht gestegen naar 39,1 procent. In de jaren daarvoor ging het om gemiddeld 33,3 procent (2010) en 37,4 procent (2014).
De sterke toename tussen 2010 en 2014 van het percentage lokale partijen is mogelijk te verklaren door het aantreden van Rutte II in 2012. Dat stelt Gerrit Voerman, hoogleraar Ontwikkeling en functioneren van het Nederlandse en Europese partijstelsel bij de Rijksuniversiteit Groningen. "In dat jaar werd de decentralisatie van bijvoorbeeld de jeugdzorg aangekondigd in het regeerakkoord en kregen gemeenten meer te zeggen", zegt Voerman. "Het is mogelijk dat dat een stimulans voor mensen is geweest om met een lokale partij uit te komen."
Aan de gemeenteraadsverkiezingen van 16 maart doen 334 van de 345 gemeenten mee. In elf gemeenten wordt dus nu niet gestemd. In acht daarvan zijn vanwege herindelingen in de afgelopen jaren al raadsverkiezingen geweest, en in drie gemeenten volgt de stembusgang vanwege een fusie op een later moment.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - Het demissionaire kabinet blijft bij het standpunt dat zieke of gewonde kinderen uit Gaza beter in de regio kunnen worden geholpen dan in Nederland. Hulp in de regio is het meest effectief, aldus minister-president Dick Schoof. "We willen zo goed mogelijk helpen iets aan dat leed te doen."
51 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - Frans Timmermans is "diep geschokt" omdat het kabinet de conclusie van een VN-commissie niet volgt dat Israël zich in de Gazastrook schuldig maakt aan genocide. "Hoe diep zijn wij gezonken als land waar het internationaal recht voorop stond?", vroeg de leider van GroenLinks-PvdA aan premier Dick Schoof tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Asielminister Mona Keijzer (BBB) doet een beroep op zelfredzame Oekraïners om hun opvang zelf te regelen, bevestigt haar woordvoerder na berichtgeving van NOS. Daarmee hoopt de demissionaire bewindsvrouw ruimte te maken voor Oekraïners die door een tekort aan opvangplekken nergens terecht kunnen.
2 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Demissionair minister-president Dick Schoof had PVV-leider Geert Wilders terecht moeten wijzen toen die in het debat over de miljoenennota onder meer de in de Grondwet verankerde vrijheid van godsdienst ter discussie stelde. Partijleiders Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) en Rob Jetten (D66) misten "normerend optreden" van de partijloze premier.
4 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Minister Mona Keijzer (Asiel, BBB) gaat in gesprek met COA-baas Milo Schoenmaker over het aantal asielzoekers in het aanmeldcentrum in Ter Apel. Dat was afgelopen nacht voor de vierde keer in korte tijd boven de grens van 2000 uitgestegen, waardoor de boete die de asielopvangorganisatie moet betalen, is opgelopen naar 200.000 euro. "Ik vind echt dat we alles uit de kast moeten halen om te zorgen dat het én onder de 2000 blijft én dat we Ter Apel ontlasten van de overlastgevers."
5 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen hebben meerdere partijen Joost Eerdmans aangevallen vanwege de wens van JA21 om op termijn weer naar gas te boren in Groningen. SP-fractievoorzitter Jimmy Dijk noemde Eerdmans onbetrouwbaar, omdat de Groningers was beloofd dat er nooit meer naar gas geboord zou worden.
6 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Partijleider Joost Eerdmans (JA21) is in harde aanvaring gekomen met BBB-leider Caroline van der Plas vanwege het nieuwe pensioenstelsel. Van der Plas verweet hem geen inspraak te willen regelen voor pensioengerechtigden die zich willen uitspreken tegen het nieuwe stelsel. Het voorstel van Kamerlid Agnes Joseph, die van NSC overstapte naar de BBB, wilde daar de wet voor aanpassen. Volgens Van der Plas was de stem van Eerdmans doorslaggevend.
6 uur geleden