Flinke daling aandeel lokale partijen op stembiljet grote steden
DEN HAAG (ANP) - Het aantal lokale partijen dat meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen in de grote steden lijkt op zijn retour. In de tien grootste gemeenten in Nederland is het aandeel lokale lijsten sinds 2014 sterk gedaald. Lag dat destijds op 53 procent, dit jaar is slechts een op de drie lijsten lokaal. Dat blijkt uit een analyse van ANP/LocalFocus van de kieslijsten voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2010, 2014, 2018 en 2022. Herindelingsverkiezingen zijn hierbij buiten beschouwing gelaten.
Opvallend is dat de vijf grootste gemeenten, Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Eindhoven, nog minder lokaal georiënteerd zijn. Het percentage lokale partijen dat meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen, waaronder ook de afsplitsingen en combinaties van landelijke fracties vallen, is in die steden sinds 2010 niet zo laag geweest. Een verklaring voor deze afname is volgens Julien van Ostaaijen, onderzoeker van Tilburg University, moeilijk te geven. "Maar het kan zijn dat doordat er in die gemeenten zoveel landelijke partijen meedoen, zij als het ware de wind uit de zeilen halen van lokale partijen. Het aanbod is al zo groot, dat mensen wellicht minder de behoefte voelen zelf een partij op te richten. Ze kunnen zich al vinden in het huidige aanbod."
In kleinere gemeenten is het beeld anders. Daar is het aandeel lokale partijen dat meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen over de jaren heen stabieler. In de tien kleinste gemeenten bijvoorbeeld, ligt het percentage sinds 2010 tussen de 50 en 60 procent. Landelijk is het aantal lokale partijen dit jaar iets toegenomen ten opzichte van vorige verkiezingen. Ging het in 2018 nog om gemiddeld 38,2 procent van het totale aantal kieslijsten, deze keer is dat licht gestegen naar 39,1 procent. In de jaren daarvoor ging het om gemiddeld 33,3 procent (2010) en 37,4 procent (2014).
De sterke toename tussen 2010 en 2014 van het percentage lokale partijen is mogelijk te verklaren door het aantreden van Rutte II in 2012. Dat stelt Gerrit Voerman, hoogleraar Ontwikkeling en functioneren van het Nederlandse en Europese partijstelsel bij de Rijksuniversiteit Groningen. "In dat jaar werd de decentralisatie van bijvoorbeeld de jeugdzorg aangekondigd in het regeerakkoord en kregen gemeenten meer te zeggen", zegt Voerman. "Het is mogelijk dat dat een stimulans voor mensen is geweest om met een lokale partij uit te komen."
Aan de gemeenteraadsverkiezingen van 16 maart doen 334 van de 345 gemeenten mee. In elf gemeenten wordt dus nu niet gestemd. In acht daarvan zijn vanwege herindelingen in de afgelopen jaren al raadsverkiezingen geweest, en in drie gemeenten volgt de stembusgang vanwege een fusie op een later moment.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - De VVD voelt er nog altijd weinig voor om investeringen in het toekomstige verdienvermogen van de economie te financieren door de staatsschuld te laten oplopen. Dat heeft Wendy van Eijk, de financiële specialist van de VVD-fractie in de Tweede Kamer, gezegd tijdens het debat over de najaarsnota.
12 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De Raad van State geeft demissionair asielminister David van Weel (VVD) gelijk in een rechtszaak die is aangespannen door een Ethiopische asielzoeker. De vrouw vroeg in 2022 asiel aan in Nederland, omdat ze bang was voor geweld in de Ethiopische regio Tigray. Maar volgens Van Weel was in de stad in die regio waar zij vandaan kwam, namelijk Mek'ele, geen sprake van willekeurig geweld en gewapend conflict. Dat heeft hij volgens de hoge bestuursrechter voldoende onderbouwd.
12 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De ChristenUnie blijft bereid constructief samen te werken met het toekomstige kabinet, maar dat moet dan wel "zelfbeheersing" betrachten bij kwesties die voor die partij belangrijk zijn. Dat heeft partijleider Mirjam Bikker gezegd na afloop van een gesprek met informateur Rianne Letschert. Zij doelde met name op medisch-ethische wetgeving en de vrijheid van christelijke scholen.
13 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Gemeenteambtenaren die paspoorten en identiteitskaarten uitgeven, moeten een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) hebben, vindt het kabinet. Demissionair staatssecretaris Eddie van Marum (Binnenlandse Zaken, BBB) wil daarom de regels aanpassen. De aanscherping is bedoeld om fraude te voorkomen en moet ook voor uitzendkrachten gaan gelden.
17 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het zou "zeer ongewenst" zijn als de Europese Unie zonder instemming van België gebruik gaat maken van bevroren Russische tegoeden. Dat zei demissionair premier Dick Schoof dinsdag in een debat over de EU-top later deze week waar een besluit valt over financiële steun aan Oekraïne voor de komende twee jaar.
1 dag geleden
DEN HAAG (ANP) - Informateur Rianne Letschert spreekt woensdag met de leiders van zeven kleinere fracties. Het gaat om de fractievoorzitters van de ChristenUnie, Volt, DENK, Partij voor de Dieren, BBB, SGP en SP. Tussendoor en ook 's avonds overlegt ze met de leiders van D66, CDA en VVD.
1 dag geleden
DEN HAAG (ANP) - De Tweede Kamer heeft dinsdag meerdere moties aangenomen waarin staat dat Nederland de Amerikaanse militaire acties in het Caribisch gebied niet moet steunen. De Kamer wil niet dat Nederland militaire steun biedt, helpt bij de voorbereidingen of inlichtingen deelt met de Verenigde Staten. Ook heeft de Kamer militaire steun voor het Caribische deel van het koninkrijk uitgesproken.
1 dag geleden