Experts: ambtenaar moet met allerlei soorten 'bazen' kunnen werken
DEN HAAG (ANP) - Het is prematuur als (rijks)ambtenaren nu al openlijk ageren tegen een mogelijk kabinet met de PVV, vindt hoogleraar bestuurskunde Zeger van der Wal. Zo is het nog niet bekend hoe een regeerakkoord eruit gaat zien en of de nieuwe kabinetsplannen indruisen tegen de Grondwet of andere wetten. Los daarvan hoort het bij het "ambtelijk werk dat je met allerlei soorten bazen moet kunnen werken", zegt Van der Wal. Daar sluit Thijs Jansen, directeur van de Stichting Beroepseer, zich bij aan.
In het verkiezingsprogramma van de PVV staan voorstellen die lijnrecht tegenover de Grondwet staan, zoals het verbod op islamitische scholen. Ook wil de PVV een asielstop.
Op de verkiezingen van vorige week is niets aan te merken, die zijn democratisch verlopen, zegt Van der Wal. "Als privépersoon kun je wat van de uitslag vinden, maar als ambtenaar moet je je niet op voorhand activistisch opstellen. Als ambtenaar moet je je loyaal gedragen naar je baas, ongeacht de politieke kleur", zegt de hoogleraar.
Kritisch adviseren
Als een nieuw kabinet straks met voorstellen komt die (grond)wettelijk niet kunnen, moeten ambtenaren wél kritisch adviseren en tegenwicht geven, benadrukt de hoogleraar. De ambtelijke en politieke top moet die ruimte geven. Als er niets met dat advies wordt gedaan en de ambtenaar heeft moeite met het uiteindelijke besluit, dan moet de ambtenaar opstappen of om een andere functie vragen, vindt hij.
Stevig adviseren moet, maar als dat advies wordt genegeerd en "je blijft zeggen dat je er niet achterstaat, dan kun je beter vragen om een andere functie", vindt ook Jansen. "Als ambtenaar kun je ook niet weigeren om te werken voor een kabinet met een bepaalde politieke signatuur. Als je dat niet wilt, moet je weg."
Tegengas
Volgens Jansen is de ruimte voor ambtenaren om tegengas te geven de laatste jaren "in beweging gekomen". In de Ambtenarenwet staat dat de vrijheid van meningsuiting van ambtenaren aan voorwaarden is gebonden. "Zij moeten daarom wel opletten wat ze naar buiten brengen", zegt hij.
Er is volgens Jansen een grijs gebied dat de laatste jaren is gegroeid. Want na het toeslagenschandaal wordt van ambtenaren nadrukkelijk verwacht dat ze niet 'blind' beleid (blijven) uitvoeren, als ze weten dat dit voor burgers verkeerd uitpakt. Het Rijk heeft diverse programma's en een nieuwe ambtseed in het leven geroepen om ambtenaren nadrukkelijk aan te moedigen de ruimte die er is, te pakken. Volgens hem is nu "de opgave voor ambtenaren om te balanceren tussen verplichtingen aan de politiek en die aan burgers."
Meer uit Binnenland
UTRECHT (ANP) - De verdachte van de koperdiefstal op het treintraject tussen 't Harde en Zwolle heeft in totaal zeven kabels langs het spoor vernield. Halverwege maandagochtend zijn zes van de zeven kabels gerepareerd. "Vanwege de omvang van de schade kost het een hoop tijd om alles te repareren", meldt een woordvoerder van ProRail.
9 minuten geleden
BRUSSEL (ANP) - Het kabinet trekt nog eens 250 miljoen euro uit om defensiemateriaal uit de VS voor Oekraïne te kopen. Dat heeft demissionair minister Ruben Brekelmans (Defensie) maandag in Brussel aangekondigd. Aankopen via de VS zijn "de enige manier om in heel korte tijd meer munitie voor luchtverdediging die kant op te krijgen", zei Brekelmans.
1 uur geleden
AMERSFOORT (ANP) - Reizigersvereniging Rover en Translink, het bedrijf achter de ov-chipkaart, zijn een rechtszaak gestart tegen Kings Online, dat via twee websites ov-chipkaarten verkoopt voor "buitensporig hoge tarieven". Volgens de aanklagers zijn meerdere exploitanten door hun toedoen gestopt met het via websites aanbieden van te dure ov-chipkaarten en is Kings Online de laatste uitbater die een halt toegeroepen moet worden.
2 uur geleden
UTRECHT (ANP) - Van en naar Noord-Nederland rijden maandagochtend veel minder tot geen treinen, meldt ProRail. Het traject tussen Lelystad en Zwolle ligt sinds zondagavond plat, nadat daar veel schade aan het spoor was ontstaan door een poging tot koperdiefstal. Op de enige omreisroute, tussen Amersfoort en Barneveld, is een seinstoring ontstaan. "Hierdoor kunnen ook op dit traject minder treinen rijden", aldus de spoorbeheerder.
3 uur geleden
UTRECHT (ANP) - De treinhinder die is ontstaan door een poging tot koperdiefstal in Zwolle duurt naar verwachting nog tot het einde van maandagmiddag. In de NS-reisplanner, die maandagochtend vroeg is bijgewerkt, is te zien dat tot zeker 15.00 uur geen treinen rijden tussen 't Harde en Zwolle en tussen Zwolle en Lelystad.
3 uur geleden
HENGELO (ANP) - Bij een aanrijding op de A35 bij Hengelo is een persoon overleden. Dat meldt de politie op X. De politie doet onderzoek, waardoor de snelweg vanaf Borne-West richting Enschede is afgesloten.
6 uur geleden
DEN BOSCH (ANP) - Op het Stationsplein in Den Bosch heeft in de nacht van zondag op maandag een steekincident plaatsgevonden. Rond 00.15 uur kreeg de politie een melding van een beroving, waarna een slachtoffer met steekwonden werd aangetroffen. Dat bevestigt een woordvoerder van de politie Oost-Brabant.
9 uur geleden