Experts: ambtenaar moet met allerlei soorten 'bazen' kunnen werken
DEN HAAG (ANP) - Het is prematuur als (rijks)ambtenaren nu al openlijk ageren tegen een mogelijk kabinet met de PVV, vindt hoogleraar bestuurskunde Zeger van der Wal. Zo is het nog niet bekend hoe een regeerakkoord eruit gaat zien en of de nieuwe kabinetsplannen indruisen tegen de Grondwet of andere wetten. Los daarvan hoort het bij het "ambtelijk werk dat je met allerlei soorten bazen moet kunnen werken", zegt Van der Wal. Daar sluit Thijs Jansen, directeur van de Stichting Beroepseer, zich bij aan.
In het verkiezingsprogramma van de PVV staan voorstellen die lijnrecht tegenover de Grondwet staan, zoals het verbod op islamitische scholen. Ook wil de PVV een asielstop.
Op de verkiezingen van vorige week is niets aan te merken, die zijn democratisch verlopen, zegt Van der Wal. "Als privépersoon kun je wat van de uitslag vinden, maar als ambtenaar moet je je niet op voorhand activistisch opstellen. Als ambtenaar moet je je loyaal gedragen naar je baas, ongeacht de politieke kleur", zegt de hoogleraar.
Kritisch adviseren
Als een nieuw kabinet straks met voorstellen komt die (grond)wettelijk niet kunnen, moeten ambtenaren wél kritisch adviseren en tegenwicht geven, benadrukt de hoogleraar. De ambtelijke en politieke top moet die ruimte geven. Als er niets met dat advies wordt gedaan en de ambtenaar heeft moeite met het uiteindelijke besluit, dan moet de ambtenaar opstappen of om een andere functie vragen, vindt hij.
Stevig adviseren moet, maar als dat advies wordt genegeerd en "je blijft zeggen dat je er niet achterstaat, dan kun je beter vragen om een andere functie", vindt ook Jansen. "Als ambtenaar kun je ook niet weigeren om te werken voor een kabinet met een bepaalde politieke signatuur. Als je dat niet wilt, moet je weg."
Tegengas
Volgens Jansen is de ruimte voor ambtenaren om tegengas te geven de laatste jaren "in beweging gekomen". In de Ambtenarenwet staat dat de vrijheid van meningsuiting van ambtenaren aan voorwaarden is gebonden. "Zij moeten daarom wel opletten wat ze naar buiten brengen", zegt hij.
Er is volgens Jansen een grijs gebied dat de laatste jaren is gegroeid. Want na het toeslagenschandaal wordt van ambtenaren nadrukkelijk verwacht dat ze niet 'blind' beleid (blijven) uitvoeren, als ze weten dat dit voor burgers verkeerd uitpakt. Het Rijk heeft diverse programma's en een nieuwe ambtseed in het leven geroepen om ambtenaren nadrukkelijk aan te moedigen de ruimte die er is, te pakken. Volgens hem is nu "de opgave voor ambtenaren om te balanceren tussen verplichtingen aan de politiek en die aan burgers."
Meer uit Binnenland
EDE (ANP) - De man die ervan wordt verdacht op eerste kerstdag in Ede op een ruziënde groep mensen te zijn ingereden, is een 64-jarige man uit de Gelderse plaats. De drie mensen die gewond raakten, zijn bekenden van hem. Het gaat om mannen van 30, 40 en 51 jaar, eveneens uit Ede. Over de precieze relatie tussen de mensen doet de politie geen uitspraken.
47 minuten geleden
WENEN (ANP) - In de Oostenrijkse hoofdstad Wenen is een 23-jarige Nederlander aangehouden tegen wie een Europees arrestatiebevel liep. De man werd gezocht voor ontvoering, gijzeling en roof en moet daarvoor in Nederland nog een gevangenisstraf van twaalf jaar uitzitten.
48 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - Op verschillende wegen in Nederland is gladheid ontstaan in of bij tunnels door opvriezing van water dat door de voegen lekt. Dat heeft te maken met de vrieskou, waardoor de voegen krimpen.
1 uur geleden
DRACHTEN (ANP) - De storing in de watervoorziening in Drachten is voorbij. Waterbedrijf Vitens voert de druk geleidelijk weer op, zodat overal weer water uit de kraan komt, zegt een woordvoerder.
2 uur geleden
WINTERSWIJK (ANP) - IJsmeester Hendrik van Prooijen heeft de jaarlijkse wedstrijd voor het organiseren van de eerste marathon op natuurijs van dit seizoen binnengehaald voor zijn Winterswijkse IJsvereniging (WIJV). Met zeker 35 millimeter is het ijs dik genoeg bevonden door schaatsbond KNSB. "Toen de man die de meting deed zei 'gefeliciteerd, jullie hebben hem', maakte ik wel een sprongetje hoor!"
3 uur geleden
YSSELSTEYN (ANP) - Voor de derde keer in een week tijd is een besmetting met het vogelgriepvirus vastgesteld op een pluimveebedrijf in de buurt van de Limburgse plaatsen Ysselsteyn en Veulen, beide in de gemeente Venray. De drie bedrijven bevinden zich binnen 1 kilometer van elkaar.
4 uur geleden
DRACHTEN (ANP) - In Drachten zitten duizenden mensen zonder water. In een hoofdleiding aan de Noorderhogeweg is een breuk ontstaan. Dat meldt Fryslân Veilig.
4 uur geleden