Experts: ambtenaar moet met allerlei soorten 'bazen' kunnen werken
DEN HAAG (ANP) - Het is prematuur als (rijks)ambtenaren nu al openlijk ageren tegen een mogelijk kabinet met de PVV, vindt hoogleraar bestuurskunde Zeger van der Wal. Zo is het nog niet bekend hoe een regeerakkoord eruit gaat zien en of de nieuwe kabinetsplannen indruisen tegen de Grondwet of andere wetten. Los daarvan hoort het bij het "ambtelijk werk dat je met allerlei soorten bazen moet kunnen werken", zegt Van der Wal. Daar sluit Thijs Jansen, directeur van de Stichting Beroepseer, zich bij aan.
In het verkiezingsprogramma van de PVV staan voorstellen die lijnrecht tegenover de Grondwet staan, zoals het verbod op islamitische scholen. Ook wil de PVV een asielstop.
Op de verkiezingen van vorige week is niets aan te merken, die zijn democratisch verlopen, zegt Van der Wal. "Als privépersoon kun je wat van de uitslag vinden, maar als ambtenaar moet je je niet op voorhand activistisch opstellen. Als ambtenaar moet je je loyaal gedragen naar je baas, ongeacht de politieke kleur", zegt de hoogleraar.
Kritisch adviseren
Als een nieuw kabinet straks met voorstellen komt die (grond)wettelijk niet kunnen, moeten ambtenaren wél kritisch adviseren en tegenwicht geven, benadrukt de hoogleraar. De ambtelijke en politieke top moet die ruimte geven. Als er niets met dat advies wordt gedaan en de ambtenaar heeft moeite met het uiteindelijke besluit, dan moet de ambtenaar opstappen of om een andere functie vragen, vindt hij.
Stevig adviseren moet, maar als dat advies wordt genegeerd en "je blijft zeggen dat je er niet achterstaat, dan kun je beter vragen om een andere functie", vindt ook Jansen. "Als ambtenaar kun je ook niet weigeren om te werken voor een kabinet met een bepaalde politieke signatuur. Als je dat niet wilt, moet je weg."
Tegengas
Volgens Jansen is de ruimte voor ambtenaren om tegengas te geven de laatste jaren "in beweging gekomen". In de Ambtenarenwet staat dat de vrijheid van meningsuiting van ambtenaren aan voorwaarden is gebonden. "Zij moeten daarom wel opletten wat ze naar buiten brengen", zegt hij.
Er is volgens Jansen een grijs gebied dat de laatste jaren is gegroeid. Want na het toeslagenschandaal wordt van ambtenaren nadrukkelijk verwacht dat ze niet 'blind' beleid (blijven) uitvoeren, als ze weten dat dit voor burgers verkeerd uitpakt. Het Rijk heeft diverse programma's en een nieuwe ambtseed in het leven geroepen om ambtenaren nadrukkelijk aan te moedigen de ruimte die er is, te pakken. Volgens hem is nu "de opgave voor ambtenaren om te balanceren tussen verplichtingen aan de politiek en die aan burgers."
Meer uit Binnenland
DEN HAAG (ANP) - De EU-ministers van Buitenlandse Zaken zijn het eens over de koers die de EU moet volgen bij de vredesonderhandelingen over Oekraïne. Dat zei demissionair minister David van Weel (Buitenlandse Zaken) na een ingelast digitaal overleg over Oekraïne tegen het ANP. De EU moet Oekraïne op alle mogelijke manieren blijven ondersteunen en Europa moet een rol blijven spelen bij de onderhandelingen over vrede, zei Van Weel. Ook moet snel een besluit worden genomen over de inzet van Russische bevroren tegoeden.
3 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De impact van cyberaanvallen is steeds vaker te merken in het dagelijkse leven buiten de digitale wereld om, schrijft de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in het jaarlijkse Cybersecuritybeeld. De incidenten hebben nog niet geleid tot "maatschappelijke ontwrichting of significante impact op de nationale veiligheid", maar die potentie was er wel, volgens de NCTV.
5 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Als het aan het stadsbestuur ligt, verdwijnen fatbikes in Amsterdam uit de drukke gebieden. Het college van B&W gaat bekijken of dat via een plaatselijke verordening kan worden geregeld. Amsterdam vindt dat het Rijk te lang doet over beleid tegen de overlast van fatbikes.
7 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De aanpak van geweld tegen vrouwen en meisjes begint door erover te praten. Dat concludeerden enkele Zuid-Hollandse burgemeesters op een bijeenkomst op het provinciehuis in Den Haag in het kader van de internationale campagne Orange the World, die aandacht vraagt voor vrouwengeweld.
7 uur geleden
DE BILT (ANP) - In meerdere provincies is woensdag code geel van kracht wegens mist, meldt het KNMI. Aanvankelijk ging het om de provincies Friesland, Groningen, Drenthe en Overijssel. Daar komen nu Noord-Holland en Flevoland bij.
8 uur geleden
DE BILT (ANP) - Ook in Overijssel is code geel van kracht wegens mist, meldt het KNMI. De waarschuwing in de provincie geldt tot 11.00 uur.
8 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De politie heeft dit jaar tot en met de maand oktober al 502 verdachten aangehouden die zich voordeden als politieagent om zo waardevolle spullen afhandig te maken van slachtoffers. Dat zijn er fors meer dan in het hele jaar 2023, toen er 127 nepagenten werden aangehouden. Vorig jaar ging het in totaal om 357 arrestaties. De politie bevestigt woensdag berichtgeving hierover door NU.nl.
9 uur geleden