Experts: ambtenaar moet met allerlei soorten 'bazen' kunnen werken
DEN HAAG (ANP) - Het is prematuur als (rijks)ambtenaren nu al openlijk ageren tegen een mogelijk kabinet met de PVV, vindt hoogleraar bestuurskunde Zeger van der Wal. Zo is het nog niet bekend hoe een regeerakkoord eruit gaat zien en of de nieuwe kabinetsplannen indruisen tegen de Grondwet of andere wetten. Los daarvan hoort het bij het "ambtelijk werk dat je met allerlei soorten bazen moet kunnen werken", zegt Van der Wal. Daar sluit Thijs Jansen, directeur van de Stichting Beroepseer, zich bij aan.
In het verkiezingsprogramma van de PVV staan voorstellen die lijnrecht tegenover de Grondwet staan, zoals het verbod op islamitische scholen. Ook wil de PVV een asielstop.
Op de verkiezingen van vorige week is niets aan te merken, die zijn democratisch verlopen, zegt Van der Wal. "Als privépersoon kun je wat van de uitslag vinden, maar als ambtenaar moet je je niet op voorhand activistisch opstellen. Als ambtenaar moet je je loyaal gedragen naar je baas, ongeacht de politieke kleur", zegt de hoogleraar.
Kritisch adviseren
Als een nieuw kabinet straks met voorstellen komt die (grond)wettelijk niet kunnen, moeten ambtenaren wél kritisch adviseren en tegenwicht geven, benadrukt de hoogleraar. De ambtelijke en politieke top moet die ruimte geven. Als er niets met dat advies wordt gedaan en de ambtenaar heeft moeite met het uiteindelijke besluit, dan moet de ambtenaar opstappen of om een andere functie vragen, vindt hij.
Stevig adviseren moet, maar als dat advies wordt genegeerd en "je blijft zeggen dat je er niet achterstaat, dan kun je beter vragen om een andere functie", vindt ook Jansen. "Als ambtenaar kun je ook niet weigeren om te werken voor een kabinet met een bepaalde politieke signatuur. Als je dat niet wilt, moet je weg."
Tegengas
Volgens Jansen is de ruimte voor ambtenaren om tegengas te geven de laatste jaren "in beweging gekomen". In de Ambtenarenwet staat dat de vrijheid van meningsuiting van ambtenaren aan voorwaarden is gebonden. "Zij moeten daarom wel opletten wat ze naar buiten brengen", zegt hij.
Er is volgens Jansen een grijs gebied dat de laatste jaren is gegroeid. Want na het toeslagenschandaal wordt van ambtenaren nadrukkelijk verwacht dat ze niet 'blind' beleid (blijven) uitvoeren, als ze weten dat dit voor burgers verkeerd uitpakt. Het Rijk heeft diverse programma's en een nieuwe ambtseed in het leven geroepen om ambtenaren nadrukkelijk aan te moedigen de ruimte die er is, te pakken. Volgens hem is nu "de opgave voor ambtenaren om te balanceren tussen verplichtingen aan de politiek en die aan burgers."
Meer uit Binnenland
DEN HAAG (ANP) - Zowel op maandag als op dinsdag zijn er vernielingen geweest bij de Britse ambassade in Den Haag, meldt de politie. Maandag rond 06.00 uur is een steen door een ruit aan de Lange Voorhout gegooid en is graffiti op het gebouw gespoten. Daarvoor is een 38-jarige man uit Den Haag aangehouden. Dinsdag zijn de deur en gevel met rode vloeistof beklad.
25 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - De vier grote steden hebben sinds maandagavond extra opvangplekken voor dak- en thuislozen geopend, omdat de temperatuur de komende dagen flink daalt. In de nachten gaat het vriezen en overdag ligt de gevoelstemperatuur rond het vriespunt.
26 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - Rechercheurs hebben vorige week meer dan 18.000 kilo vuurwerk in beslag genomen. Dat is de grootste hoeveelheid van deze eindejaarsperiode en meer dan in de drie voorgaande weken bij elkaar.
28 minuten geleden
HAARLEM (ANP) - De 36-jarige verdachte Arny R. uit Rotterdam blijft vastzitten voor betrokkenheid bij de dood van Emiel den Hollander, de tweelingbroer van zangeres S10. Dat heeft de rechtbank in Haarlem besloten.
1 uur geleden
GRONINGEN (ANP) - FNV heeft nogmaals bij Qbuzz aangedrongen om op te komen voor de veiligheid van chauffeurs die op de openbare buslijnen rond Emmen en Ter Apel rijden. Volgens de vakbond doet de werkgever te weinig om overlast en onveilige situaties te voorkomen, ondanks een convenant dat in 2022 is getekend.
2 uur geleden
HAARLEM (ANP) - De 23-jarige Fouad B. uit Heemskerk blijft in de cel voor het schoppen en slaan tegen het hoofd en het lichaam van een minderjarige Haarlemmer (17). Beelden daarvan werden in september online gedeeld door een groep jongeren uit Beverwijk en Heemskerk, waarop een vergeldingsactie volgde van een groep Haarlemmers en vijf middelbare scholen in de regio de deuren een dag sloten.
2 uur geleden
AMERSFOORT (ANP) - Het Nationaal Ouderenfonds heeft voor de elfde editie van De Grote Kerstkaartenactie bijna een kwart miljoen kerstkaarten voor ouderen verwerkt. Een kerstkaart ontvangen kan volgens de organisatie een "lichtpuntje voor kerst" zijn voor ouderen die zich eenzaam voelen.
2 uur geleden