Experts: ambtenaar moet met allerlei soorten 'bazen' kunnen werken
DEN HAAG (ANP) - Het is prematuur als (rijks)ambtenaren nu al openlijk ageren tegen een mogelijk kabinet met de PVV, vindt hoogleraar bestuurskunde Zeger van der Wal. Zo is het nog niet bekend hoe een regeerakkoord eruit gaat zien en of de nieuwe kabinetsplannen indruisen tegen de Grondwet of andere wetten. Los daarvan hoort het bij het "ambtelijk werk dat je met allerlei soorten bazen moet kunnen werken", zegt Van der Wal. Daar sluit Thijs Jansen, directeur van de Stichting Beroepseer, zich bij aan.
In het verkiezingsprogramma van de PVV staan voorstellen die lijnrecht tegenover de Grondwet staan, zoals het verbod op islamitische scholen. Ook wil de PVV een asielstop.
Op de verkiezingen van vorige week is niets aan te merken, die zijn democratisch verlopen, zegt Van der Wal. "Als privépersoon kun je wat van de uitslag vinden, maar als ambtenaar moet je je niet op voorhand activistisch opstellen. Als ambtenaar moet je je loyaal gedragen naar je baas, ongeacht de politieke kleur", zegt de hoogleraar.
Kritisch adviseren
Als een nieuw kabinet straks met voorstellen komt die (grond)wettelijk niet kunnen, moeten ambtenaren wél kritisch adviseren en tegenwicht geven, benadrukt de hoogleraar. De ambtelijke en politieke top moet die ruimte geven. Als er niets met dat advies wordt gedaan en de ambtenaar heeft moeite met het uiteindelijke besluit, dan moet de ambtenaar opstappen of om een andere functie vragen, vindt hij.
Stevig adviseren moet, maar als dat advies wordt genegeerd en "je blijft zeggen dat je er niet achterstaat, dan kun je beter vragen om een andere functie", vindt ook Jansen. "Als ambtenaar kun je ook niet weigeren om te werken voor een kabinet met een bepaalde politieke signatuur. Als je dat niet wilt, moet je weg."
Tegengas
Volgens Jansen is de ruimte voor ambtenaren om tegengas te geven de laatste jaren "in beweging gekomen". In de Ambtenarenwet staat dat de vrijheid van meningsuiting van ambtenaren aan voorwaarden is gebonden. "Zij moeten daarom wel opletten wat ze naar buiten brengen", zegt hij.
Er is volgens Jansen een grijs gebied dat de laatste jaren is gegroeid. Want na het toeslagenschandaal wordt van ambtenaren nadrukkelijk verwacht dat ze niet 'blind' beleid (blijven) uitvoeren, als ze weten dat dit voor burgers verkeerd uitpakt. Het Rijk heeft diverse programma's en een nieuwe ambtseed in het leven geroepen om ambtenaren nadrukkelijk aan te moedigen de ruimte die er is, te pakken. Volgens hem is nu "de opgave voor ambtenaren om te balanceren tussen verplichtingen aan de politiek en die aan burgers."
Meer uit Binnenland
TILBURG (ANP) - De politie heeft dinsdag twee mannen aangehouden die worden verdacht van betrokkenheid bij een schietincident in Tilburg, meldt de politie woensdag. Het gaat om een 22-jarige Tilburger en een 30-jarige man uit die stad.
2 minuten geleden
AMERSFOORT (ANP) - Reizigersvereniging Rover is niet te spreken over de prijsverhoging van 6,5 procent die de NS doorvoert op kaartjes en abonnementen vanaf 1 januari. Volgens Rover betaalt de reiziger de rekening voor politiek beleid. Treinkaartjes en de meeste abonnementen van de NS worden vanaf 1 januari gemiddeld 6,5 procent duurder.
22 minuten geleden
LEEUWARDEN (ANP) - Het gerechtshof in Leeuwarden heeft woensdag beperkt nader onderzoek toegestaan in de strafzaak rond de dubbele moord in het Drentse Weiteveen. Verdachte Richard K. (52) en zijn advocaten hadden om een reeks onderzoeken en getuigenverhoren verzocht, maar het gros daarvan wees het hof af, omdat het dit niet noodzakelijk of relevant vindt. Onder meer een nader onderzoek naar de vraag of K. lijdt aan frontotemporale dementie wees het hof wel toe.
35 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - Het saneren van alle grote uitstoters in de landbouw en industrie totdat het stikstofdoel in 2030 is bereikt, kan zorgen voor 'economische ontwrichting' in die sectoren. Dat staat in een onderzoek van Wageningen University & Research in opdracht van het ministerie van Landbouw. Het saneren van de zogenoemde 'piekbelasters' kost de overheid eenmalig bijna 11 miljard euro.
44 minuten geleden
AMSTERDAM (ANP) - Het Openbaar Ministerie heeft woensdag zestien jaar cel geëist tegen de 50-jarige José van der W. voor het doden van zijn vriendin in mei vorig jaar. Het lichaam van de 56-jarige Bulgaarse werd door de politie gevonden in haar woning aan de Nieuwendijk in de Amsterdamse binnenstad, na een tip van een buurman.
45 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - Geert Wilders heeft als lijsttrekker van de PVV meer stemmen gekregen dan D66-voorman Rob Jetten, ook al werd D66 de grootste partij. Wilders kreeg bij de verkiezingen vorige week ruim 1,66 miljoen stemmen, Jetten iets meer dan 1,2 miljoen stemmen. Ook Henri Bontenbal (CDA) kreeg de steun van meer dan 1 miljoen kiezers.
48 minuten geleden
AMSTERDAM (ANP) - Het Centraal Joods Overleg (CJO) vecht het besluit aan van het Openbaar Ministerie om de band Bob Vylan niet te vervolgen. Dat laat de organisatie weten in reactie op het nieuws dat het OM de uitlatingen van de Britse groep over het Israëlische leger niet strafbaar acht.
1 uur geleden