Experts: ambtenaar moet met allerlei soorten 'bazen' kunnen werken
DEN HAAG (ANP) - Het is prematuur als (rijks)ambtenaren nu al openlijk ageren tegen een mogelijk kabinet met de PVV, vindt hoogleraar bestuurskunde Zeger van der Wal. Zo is het nog niet bekend hoe een regeerakkoord eruit gaat zien en of de nieuwe kabinetsplannen indruisen tegen de Grondwet of andere wetten. Los daarvan hoort het bij het "ambtelijk werk dat je met allerlei soorten bazen moet kunnen werken", zegt Van der Wal. Daar sluit Thijs Jansen, directeur van de Stichting Beroepseer, zich bij aan.
In het verkiezingsprogramma van de PVV staan voorstellen die lijnrecht tegenover de Grondwet staan, zoals het verbod op islamitische scholen. Ook wil de PVV een asielstop.
Op de verkiezingen van vorige week is niets aan te merken, die zijn democratisch verlopen, zegt Van der Wal. "Als privépersoon kun je wat van de uitslag vinden, maar als ambtenaar moet je je niet op voorhand activistisch opstellen. Als ambtenaar moet je je loyaal gedragen naar je baas, ongeacht de politieke kleur", zegt de hoogleraar.
Kritisch adviseren
Als een nieuw kabinet straks met voorstellen komt die (grond)wettelijk niet kunnen, moeten ambtenaren wél kritisch adviseren en tegenwicht geven, benadrukt de hoogleraar. De ambtelijke en politieke top moet die ruimte geven. Als er niets met dat advies wordt gedaan en de ambtenaar heeft moeite met het uiteindelijke besluit, dan moet de ambtenaar opstappen of om een andere functie vragen, vindt hij.
Stevig adviseren moet, maar als dat advies wordt genegeerd en "je blijft zeggen dat je er niet achterstaat, dan kun je beter vragen om een andere functie", vindt ook Jansen. "Als ambtenaar kun je ook niet weigeren om te werken voor een kabinet met een bepaalde politieke signatuur. Als je dat niet wilt, moet je weg."
Tegengas
Volgens Jansen is de ruimte voor ambtenaren om tegengas te geven de laatste jaren "in beweging gekomen". In de Ambtenarenwet staat dat de vrijheid van meningsuiting van ambtenaren aan voorwaarden is gebonden. "Zij moeten daarom wel opletten wat ze naar buiten brengen", zegt hij.
Er is volgens Jansen een grijs gebied dat de laatste jaren is gegroeid. Want na het toeslagenschandaal wordt van ambtenaren nadrukkelijk verwacht dat ze niet 'blind' beleid (blijven) uitvoeren, als ze weten dat dit voor burgers verkeerd uitpakt. Het Rijk heeft diverse programma's en een nieuwe ambtseed in het leven geroepen om ambtenaren nadrukkelijk aan te moedigen de ruimte die er is, te pakken. Volgens hem is nu "de opgave voor ambtenaren om te balanceren tussen verplichtingen aan de politiek en die aan burgers."
Meer uit Binnenland
DEN BOSCH (ANP) - Bij het provinciehuis in Den Bosch zijn vlak na het begin van de Statenvergadering enkele tientallen boerentrekkers al toeterend aangekomen. De Brabantse politiek stemt vrijdag over een nieuwe stikstofaanpak. Sieta van Keimpema van Farmers Defence Force (FDF) noemt de maatregelen de "doodsteek voor de sector".
14 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - Minister David van Weel (Buitenlandse Zaken) deelt de zorgen uit de alarmerende toespraak van NAVO-baas Mark Rutte over de dreiging van Rusland voor Europa. "Die boodschap van hem is reëel. We moeten nu echt fors opbouwen, we moeten wakker worden, we moeten investeren in onze defensie. Anders lopen we inderdaad het risico dat wij het volgende doelwit zijn", aldus de VVD-bewindsman voor aanvang van de ministerraad.
20 minuten geleden
DEN BOSCH (ANP) - "Het thuis benaderen en intimideren van volksvertegenwoordigers is volstrekt onacceptabel en ontoelaatbaar." De Brabantse commissaris van de Koning Ina Adema veroordeelde vrijdagochtend de actie van de radicale boerenactiegroep Farmers Defence Force (FDF), die donderdag deurwaarders met een aangetekende brief langs stuurde bij Statenleden van de coalitiepartijen.
52 minuten geleden
DE BILT (ANP) - Een extreme hittegolf, een onbeheersbare natuurbrand, of een voormalige orkaan die een spoor van verwoesting door het land trekt. Het is allemaal denkbaar in het reeds veranderde klimaat, benadrukt het KNMI in een rapport waarin experts zulke scenario's hebben uitgewerkt. Ze wijzen op de risico's, zodat de overheid daarop kan inspelen om Nederland weerbaarder te maken.
1 uur geleden
DEN BOSCH (ANP) - De eerste boerentrekkers zijn aangekomen bij het provinciehuis in Den Bosch, waar de Brabantse politiek vrijdag stemt over een nieuwe stikstofaanpak. Sieta van Keimpema van Farmers Defence Force (FDF) noemt de maatregelen de "doodsteek voor de sector".
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De overstap naar één landelijke doorstroomtoets voor alle basisschoolleerlingen in plaats van zes verschillende, kan niet worden gemaakt voor het schooljaar 2029-2030. Dat herhaalde demissionair staatssecretaris Koen Becking (VVD) donderdagavond in een Kamerdebat. Becking zei "bereid" te zijn om te kijken of dit sneller kan, maar gaf aan niet te weten hoe.
11 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het eerste gesprek tussen informateur Rianne Letschert en de leiders van D66, CDA en VVD donderdag had een "goede sfeer". Dat vertelden Rob Jetten (D66) en Letschert na afloop van het onderhoud. De bijeenkomst was vooral bedoeld om kennis te maken met de nieuwe informateur en een agenda voor de komende dagen vast te stellen.
13 uur geleden