Expert: partijen moeten zeggen met wie ze wél willen samenwerken
LEIDEN (ANP) - Politieke partijen zeggen in aanloop naar de verkiezingen vaak met wie ze niet in een coalitie willen, maar volgens politicoloog Tom Louwerse (Universiteit Leiden) kunnen ze beter aangeven met wie ze wél willen samenwerken. "Ik denk dat het duidelijker zou maken welke richting partijen op willen met de coalitieformatie. En als kiezers dat weten, geeft ze dat meer mogelijkheid om hier in hun stemkeuze rekening mee te houden", zegt de politicoloog tegen het ANP.
Hij pleit hiervoor omdat de verkiezingsuitslag in ons stelsel geen sterke relatie heeft met de vorming van het kabinet. "Met elke stap in de keten wordt die relatie een beetje zwakker". Zo'n 12,5 procent van de Nederlanders gaf in het Nationaal Kiezersonderzoek 2021 aan niet het idee te hebben verschil te kunnen maken met zijn of haar stem. Dit sentiment snapt Louwerse "tot op zekere hoogte" omdat de kiezer al relatief weinig vinger in de pap heeft bij die coalitievorming, en als ie er eenmaal is veel plannen verzanden in compromissen. Wel ligt het aantal vervulde verkiezingsbeloftes bij coalitiepartijen volgens hem hoger dan bij oppositiepartijen.
"Iedereen kan stemmen op iets dat ie aardig vindt", noemt de politicoloog als voordeel van het Nederlandse stelsel. "En er ontstaat consistent beleid voor de lange termijn. Maar veel Nederlanders vinden dat echte verandering uitblijft, of te langzaam gaat", stelt Louwerse. "Sinds 1917 is er in Nederland nooit een regeringswissel geweest." Een regeringswissel vindt plaats als de volledige regering uit nieuwe partijen bestaat.
Minderheidskabinet
Een minderheidskabinet, waar een van de koplopers in de peilingen NSC voor openstaat, kan volgens de politicoloog meer gewicht aan een stem geven. Bij deze constructie moet het kabinet telkens op zoek naar meerderheden voor een voorstel in de Tweede Kamer, waardoor onderwerpen los behandeld worden en steeds een 'nieuwe kans' krijgen. Maar een minderheidskabinet kan volgens Louwerse "minder stabiel" zijn.
Ook kan het voor oppositiepartijen aantrekkelijk zijn om mede het beleid vorm te geven, maar daarmee verbinden ze zich ook aan het beleid, vertelt de politicoloog. Daar voegt hij aan toe dat kleine partijen terughoudender kunnen zijn om in een coalitie te stappen omdat ze vooraf minder duidelijke toezeggingen kunnen krijgen op hun speerpunten, want zonder meerderheid is steun niet gegarandeerd.
Voor nu zou het kiezers volgens de politicoloog in ieder geval meer sturing geven als partijen aangeven welke coalitie ze wel zien zitten, in plaats van te zeggen met welke partijen ze niet willen samenwerken.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - Het is "verstandig" als tijdens de NAVO-top wordt besloten dat de verhoging van de NAVO-norm in 2032 moet worden gerealiseerd door de lidstaten van het bondgenootschap. Maar voor het demissionaire kabinet is dat jaartal geen halszaak, aldus premier Dick Schoof. "De eenheid van de NAVO is het allerbelangrijkste."
1 uur geleden
TEL AVIV (ANP) - De Israëlische luchtvaartmaatschappijen El Al en Arkia brengen in kaart hoeveel buitenlandse reizigers Israël per vliegtuig zouden willen verlaten. Dat meldt de Nederlandse ambassade in Tel Aviv in een bericht aan Nederlanders in Israël. Het ministerie adviseerde Nederlanders eerder om Israël over land via Jordanië of Egypte te verlaten, waarbij uitreizen via Egypte meer mogelijkheden biedt.
2 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - GroenLinks-PvdA wil zich nog niet vastleggen op een jaartal wanneer de NAVO-norm moet zijn verhoogd naar 5 procent. Er zal uiteindelijk wel een tijdpad worden vastgelegd, maar daarover moet nog worden gediscussieerd, zei GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans in een debat over de komende NAVO-top.
4 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Met de SP is te praten over extra geld voor cyberveiligheid en verbetering van de inlichtingenpositie, zei partijleider Jimmy Dijk dinsdag in het debat in de Tweede Kamer over de komende NAVO-top. "Dan kunnen we zaken doen." Tijdens de top wordt gesproken over het ophogen van de NAVO-norm naar 5 procent.
5 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - NSC-Kamerlid Diederik Boomsma werpt zichzelf niet op als tegenkandidaat voor het lijsttrekkerschap van zijn partij. Hij legt zich daarmee neer bij de keuze van het partijbestuur voor Eddy van Hijum, demissionair minister van Sociale Zaken. Boomsma schrijft op X: "Was graag NSC lijsttrekker geworden maar niet zonder steun van bestuur/kabinet e.a."
5 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De regering mag geen nieuwe gaswinning toestaan in Warffum, vindt de Tweede Kamer. Een meerderheid stemde in met een motie die daartoe oproept van SP-Kamerlid Sandra Beckerman, samen met GL-PvdA en Partij voor de Dieren.
5 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De Tweede Kamer nodigt president Volodymyr Zelensky van Oekraïne uit om de volksvertegenwoordiging toe te spreken tijdens de NAVO-top volgende week. Een meerderheid steunde dinsdag het verzoek van GroenLinks-PvdA om het Oekraïense staatshoofd uit te nodigen.
6 uur geleden