Expert: partijen moeten zeggen met wie ze wél willen samenwerken
LEIDEN (ANP) - Politieke partijen zeggen in aanloop naar de verkiezingen vaak met wie ze niet in een coalitie willen, maar volgens politicoloog Tom Louwerse (Universiteit Leiden) kunnen ze beter aangeven met wie ze wél willen samenwerken. "Ik denk dat het duidelijker zou maken welke richting partijen op willen met de coalitieformatie. En als kiezers dat weten, geeft ze dat meer mogelijkheid om hier in hun stemkeuze rekening mee te houden", zegt de politicoloog tegen het ANP.
Hij pleit hiervoor omdat de verkiezingsuitslag in ons stelsel geen sterke relatie heeft met de vorming van het kabinet. "Met elke stap in de keten wordt die relatie een beetje zwakker". Zo'n 12,5 procent van de Nederlanders gaf in het Nationaal Kiezersonderzoek 2021 aan niet het idee te hebben verschil te kunnen maken met zijn of haar stem. Dit sentiment snapt Louwerse "tot op zekere hoogte" omdat de kiezer al relatief weinig vinger in de pap heeft bij die coalitievorming, en als ie er eenmaal is veel plannen verzanden in compromissen. Wel ligt het aantal vervulde verkiezingsbeloftes bij coalitiepartijen volgens hem hoger dan bij oppositiepartijen.
"Iedereen kan stemmen op iets dat ie aardig vindt", noemt de politicoloog als voordeel van het Nederlandse stelsel. "En er ontstaat consistent beleid voor de lange termijn. Maar veel Nederlanders vinden dat echte verandering uitblijft, of te langzaam gaat", stelt Louwerse. "Sinds 1917 is er in Nederland nooit een regeringswissel geweest." Een regeringswissel vindt plaats als de volledige regering uit nieuwe partijen bestaat.
Minderheidskabinet
Een minderheidskabinet, waar een van de koplopers in de peilingen NSC voor openstaat, kan volgens de politicoloog meer gewicht aan een stem geven. Bij deze constructie moet het kabinet telkens op zoek naar meerderheden voor een voorstel in de Tweede Kamer, waardoor onderwerpen los behandeld worden en steeds een 'nieuwe kans' krijgen. Maar een minderheidskabinet kan volgens Louwerse "minder stabiel" zijn.
Ook kan het voor oppositiepartijen aantrekkelijk zijn om mede het beleid vorm te geven, maar daarmee verbinden ze zich ook aan het beleid, vertelt de politicoloog. Daar voegt hij aan toe dat kleine partijen terughoudender kunnen zijn om in een coalitie te stappen omdat ze vooraf minder duidelijke toezeggingen kunnen krijgen op hun speerpunten, want zonder meerderheid is steun niet gegarandeerd.
Voor nu zou het kiezers volgens de politicoloog in ieder geval meer sturing geven als partijen aangeven welke coalitie ze wel zien zitten, in plaats van te zeggen met welke partijen ze niet willen samenwerken.
Meer uit Politiek
HILVERSUM (ANP) - VVD, D66 en JA21 kruipen in zeteltal naar elkaar toe in een nieuwe peiling van Ipsos I&O. De drie liberale partijen staan ongeveer op gelijke hoogte, nu de VVD is gezakt naar 14 virtuele zetels (nu 24 in de Kamer). De sociaalliberale D66 stijgt naar 13 zetels (nu 9) en het conservatief-liberale JA21 volgt met 12 zetels. De partij van de huidige eenling Joost Eerdmans blijft flink in de lift met weer 3 zetels erbij sinds begin september.
1 dag geleden
DEN HAAG (ANP) - Partijen vallen CDA-leider Henri Bontenbal aan omdat hij extra belastingen wil heffen bij burgers en bedrijven om de hogere defensie-uitgaven te betalen. Frans Timmermans van GroenLinks-PvdA vreest voor een hogere btw op boodschappen en dat dit mensen met een kleine portemonnee zal raken. Bontenbal vindt het beter om voor de verkiezingen eerlijk te zijn hierover en de kiezer niet daarna te verrassen.
1 dag geleden
DEN HAAG (ANP) - Het zal wennen zijn voor NSC. Als lid van de coalitie lag de partij met nu nog negentien zetels veelvuldig onder vuur in de Kamer. Maar woensdag tijdens het debat over de begrotingsplannen voor volgend jaar kon NSC-leider Eddy van Hijum ongestoord zijn verhaal doen. Hij was de eerste fractievoorzitter die helemaal niet werd onderbroken.
1 dag geleden
DEN HAAG (ANP) - BBB-leider Caroline van der Plas weigerde tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen in te gaan op kritische vragen van oppositiepartijen over Gaza. "Ik ga er geen Gazadebat van maken", reageerde ze toen Rob Jetten vroeg of ze harder stelling wilde nemen tegen de Israëlische premier Benjamin Netanyahu. Daar namen de D66-leider en ook de Partij voor de Dieren, DENK en Volt geen genoegen mee.
1 dag geleden
AMSTERDAM (ANP) - Het opheffen van handelsvoordelen die Israël heeft rond het exporteren van onder meer groente en fruit naar Europa, zoals de Europese Commissie voorstelt, zijn geen echte sancties. Hoewel dit na twee jaar "een historische stap vooruit is", is "het weghalen van voordelen of een voorkeursbehandeling geen echte boycot", reageert een woordvoerder van de beweging Boycot, Desinvestering, Sancties (BDS) in Nederland.
1 dag geleden
DEN HAAG (ANP) - Linkse oppositiepartijen stoorden zich tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen aan de in hun ogen te afwachtende houding van VVD-leider Dilan Yeşilgöz over het Israëlische geweld in Gaza. PvdD en Volt riepen de liberale politica op om te spreken van een genocide, nu ook een VN-commissie tot dat oordeel is gekomen. Maar daarin ging ze niet mee. Ze wilde ook niet instemmen met het verzoek om gewonde kinderen uit Gaza naar Nederlandse ziekenhuizen te halen.
1 dag geleden
DEN HAAG (ANP) - Het aantal gemeenten in Zuid-Holland dat al te lang te weinig statushouders huisvest, loopt hard op. Zeventien gemeenten hebben al zeker twee jaar te weinig woonruimte geregeld voor asielzoekers met een verblijfsvergunning. De provincie moet eigenlijk ingrijpen, maar ziet daar voorlopig van af. Zuid-Holland wil wel een verbeterplan hebben van deze gemeenten, met daarin een deadline waarop ze hun achterstand hebben weggewerkt.
1 dag geleden