Ex-Sovjetleider Gorbatsjov overleden
MOSKOU (ANP/RTR) - De voormalige en laatste leider van de Sovjet-Unie, Michail Gorbatsjov, is op 91-jarige leeftijd overleden, melden het Russische persbureau Interfax en andere staatsmedia. Hij geldt als hervormer van de alleenheersende communistische partij van de Sovjet-Unie. Dat leidde tot het einde van de Koude Oorlog en uiteindelijk ook tot het uiteenvallen van het land. Maar hij maakte ook de hereniging van Duitsland mogelijk. Hij stierf na een langdurige ziekte.
Gorbatsjov ontving in 1990 de Nobelprijs voor de Vrede. Hij was kort president, van maart 1990 tot eind december 1991. Maar daarvoor was hij vanaf 1985 de machtige secretaris-generaal van de communistische partij. Met zijn nieuwe economische en politieke beleid maakte hij Russische begrippen wereldwijd bekend, zoals glasnost (openheid) en perestrojka (hervorming).
Tijdens zijn bezoeken aan het Westen besefte 'Gorbi' al snel dat zijn land achter het IJzeren Gordijn hopeloos achterliep. De Sovjet-Unie zou alleen zijn positie als wereldmacht kunnen behouden als er ingrijpende hervormingen zouden komen. De toch al belabberde economie liep nog meer averij op door de Sovjetinvasie van Afghanistan in 1979. Een nieuwe wapenwedloop stuwde de defensie-uitgaven op.
Afghanistan
Hij besloot in 1989 een einde te maken aan de kostbare bezetting van Afghanistan. Ook verbeterde hij de relatie met Washington en zette Moskou de eerste voorzichtige stapjes naar een vrijemarkteconomie. De Sovjetburgers kregen na zeventig jaar meer vrijheden dan ooit. Politieke gevangen kwamen vrij en dissidente bewegingen schoten als paddenstoelen uit de grond.
Gorbatsjovs hervormingen kregen al snel een sneeuwbaleffect in andere Oostbloklanden. Moskou greep niet in om dat te voorkomen, zoals dat in 1968 in Tsjechoslowakije nog wel het geval was. Deze ontwikkelingen leidden in november 1989 onverwacht tot de val van de Berlijnse Muur. Moskou stemde in met de Duitse hereniging en zelfs met de terugtrekking van de Sovjettroepen uit alle Oost-Europese landen.
Jeltsin
In 1990 liet Gorbatsjov zich kiezen tot president van de Sovjet-Unie om zijn macht als staatshoofd te behouden. Zo werd hij de eerste gekozen president van de Sovjet-Unie, maar tevens de laatste. Hij werd opgevolgd door Boris Jeltsin, die vorm probeerde te geven aan een vernieuwde en verkleinde Unie met slechts acht republieken.
Gorbatsjov werd in het buitenland geprezen. In eigen land gold hij vooral als de man die de Sovjet-Unie naar de ondergang hielp. Hij richtte een paar keer een politieke partij op, maar zonder enig succes. Hij had ook nog herhaaldelijk kritiek op president Vladimir Poetin, die de verworvenheden van glasnost, zoals vrijheid van meningsuiting, weer terugdraaide.
Meer uit Buitenland
BRUSSEL (ANP) - Het is de Europese Unie niet gelukt om een hard klimaatdoel voor 2035 af te spreken voorafgaand aan de klimaattop (COP30) in Belém in Brazilië. De top begint over een aantal dagen. De EU-lidstaten raakten het alleen eens over het verminderen van uitstoot ergens tussen de 66,3 en 72,5 procent in 2035. Dit stond eerder ook al in een intentieverklaring.
12 minuten geleden
BRUSSEL (ANP) - Na lang onderhandelen hebben EU-klimaatministers woensdagochtend toch een akkoord bereikt over een klimaatdoel voor 2040. De EU-lidstaten hebben daarmee ingestemd met het voorstel van de Europese Commissie om de uitstoot van CO2 in 2040 met 90 procent te verminderen vergeleken met 1990. Wel is het akkoord op meerdere punten afgezwakt.
24 minuten geleden
POKROVSK (ANP/RTR) - Rusland heeft de Oekraïense militairen in het belegerde Pokrovsk en Koepjansk opgeroepen om zich over te geven. Volgens het Russische ministerie van Defensie is dat de enige manier waarop de troepen in de twee Oost-Oekraïense steden zichzelf kunnen redden.
48 minuten geleden
SEOUL (ANP) - Noord-Korea lijkt klaar te zijn om snel een nieuwe kernproef uit te voeren, meldt persbureau Yonhap op basis van de Zuid-Koreaanse inlichtingendienst. De kernproef zou binnen korte tijd kunnen worden gerealiseerd, mocht leider Kim Jong-un dit besluiten. Het zou de zevende kernproef van het land zijn, de laatste was in 2017.
53 minuten geleden
BERLIJN (ANP) - Duitsland verbiedt de islamistische organisatie Muslim Interaktiv. Die heeft regelmatig opgeroepen tot de stichting van een kalifaat in Duitsland en volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken gaat de groep in tegen de constitutionele orde. Bovendien ontkent Interaktiv het bestaan van de staat Israël.
1 uur geleden
NEW YORK (ANP/AFP/BLOOMBERG) - Zohran Mamdani heeft zich in zijn overwinningsspeech na de burgemeestersverkiezing in New York direct tot president Donald Trump gericht. De 34-jarige Democraat benadrukte in de toespraak dat New York een stad van immigranten is. "En als je het op een van ons gemunt hebt, moet je langs ons allemaal."
2 uur geleden
WASHINGTON (ANP/AFP/BLOOMBERG) - In de Verenigde Staten is de overheidssluiting ('shutdown') de 36ste dag ingegaan, en daarmee is het de langste sluiting van het gros van de federale diensten in het land ooit.
4 uur geleden