Ex-Sovjetleider Gorbatsjov overleden
MOSKOU (ANP/RTR) - De voormalige en laatste leider van de Sovjet-Unie, Michail Gorbatsjov, is op 91-jarige leeftijd overleden, melden het Russische persbureau Interfax en andere staatsmedia. Hij geldt als hervormer van de alleenheersende communistische partij van de Sovjet-Unie. Dat leidde tot het einde van de Koude Oorlog en uiteindelijk ook tot het uiteenvallen van het land. Maar hij maakte ook de hereniging van Duitsland mogelijk. Hij stierf na een langdurige ziekte.
Gorbatsjov ontving in 1990 de Nobelprijs voor de Vrede. Hij was kort president, van maart 1990 tot eind december 1991. Maar daarvoor was hij vanaf 1985 de machtige secretaris-generaal van de communistische partij. Met zijn nieuwe economische en politieke beleid maakte hij Russische begrippen wereldwijd bekend, zoals glasnost (openheid) en perestrojka (hervorming).
Tijdens zijn bezoeken aan het Westen besefte 'Gorbi' al snel dat zijn land achter het IJzeren Gordijn hopeloos achterliep. De Sovjet-Unie zou alleen zijn positie als wereldmacht kunnen behouden als er ingrijpende hervormingen zouden komen. De toch al belabberde economie liep nog meer averij op door de Sovjetinvasie van Afghanistan in 1979. Een nieuwe wapenwedloop stuwde de defensie-uitgaven op.
Afghanistan
Hij besloot in 1989 een einde te maken aan de kostbare bezetting van Afghanistan. Ook verbeterde hij de relatie met Washington en zette Moskou de eerste voorzichtige stapjes naar een vrijemarkteconomie. De Sovjetburgers kregen na zeventig jaar meer vrijheden dan ooit. Politieke gevangen kwamen vrij en dissidente bewegingen schoten als paddenstoelen uit de grond.
Gorbatsjovs hervormingen kregen al snel een sneeuwbaleffect in andere Oostbloklanden. Moskou greep niet in om dat te voorkomen, zoals dat in 1968 in Tsjechoslowakije nog wel het geval was. Deze ontwikkelingen leidden in november 1989 onverwacht tot de val van de Berlijnse Muur. Moskou stemde in met de Duitse hereniging en zelfs met de terugtrekking van de Sovjettroepen uit alle Oost-Europese landen.
Jeltsin
In 1990 liet Gorbatsjov zich kiezen tot president van de Sovjet-Unie om zijn macht als staatshoofd te behouden. Zo werd hij de eerste gekozen president van de Sovjet-Unie, maar tevens de laatste. Hij werd opgevolgd door Boris Jeltsin, die vorm probeerde te geven aan een vernieuwde en verkleinde Unie met slechts acht republieken.
Gorbatsjov werd in het buitenland geprezen. In eigen land gold hij vooral als de man die de Sovjet-Unie naar de ondergang hielp. Hij richtte een paar keer een politieke partij op, maar zonder enig succes. Hij had ook nog herhaaldelijk kritiek op president Vladimir Poetin, die de verworvenheden van glasnost, zoals vrijheid van meningsuiting, weer terugdraaide.
Meer uit Buitenland
LUXEMBURG (ANP) - Hongarije heeft inbreuk gemaakt op de rechten van de Europese Unie met een wet die de toegang tot lhbti-content verbiedt of beperkt. Dat concludeert de advocaat-generaal van het Europees Hof van Justitie in een zaak die is aangespannen door de Europese Commissie.
11 minuten geleden
BRUSSEL (ANP) - De Verenigde Staten rekenen erop dat de NAVO-landen instemmen met de Amerikaanse eis om 5 procent van hun economie aan hun verdediging te besteden. De defensieministers banen donderdag de weg om dat besluit op de komende NAVO-top te nemen en dat gaat lukken, meent de Amerikaanse minister Pete Hegseth.
38 minuten geleden
BRUSSEL (ANP) - Het Duitse leger heeft zo'n 50.000 tot 60.000 extra manschappen nodig om te voldoen aan nieuwe NAVO-doelen, verwacht minister van Defensie Boris Pistorius. Hij spreekt donderdag met ambtgenoten in Brussel over wat elke lidstaat moet doen om de alliantie te kunnen verdedigen tegen toekomstige dreigingen.
1 uur geleden
TEL AVIV (ANP/AFP/RTR) - De Israëlische krijgsmacht heeft de lichamen van twee overleden gijzelaars teruggehaald uit de Gazastrook. Premier Benjamin Netanyahu heeft bekendgemaakt dat het gaat om een Israëlisch-Amerikaans echtpaar dat bij de aanval van Hamas op 7 oktober 2023 werd gedood.
2 uur geleden
PYONGYANG (ANP/AFP) - De Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un heeft Rusland "onvoorwaardelijke steun" toegezegd in de oorlog in Oekraïne en verwacht dat Moskou als overwinnaar uit de strijd komt. Dat meldden Noord-Koreaanse staatsmedia donderdag.
6 uur geleden
CHIHUAHUA (ANP/AFP) - De Mexicaanse band Los Tucanes de Tijuana heeft een boete van omgerekend zo'n 33.500 euro gekregen voor het zingen van nummers die drugsgeweld verheerlijken. Dat maakte de gemeente Chihuahua, in het noorden van Mexico, woensdag bekend. De populaire groep trad zaterdag op tijdens een lokale kermis.
6 uur geleden
WASHINGTON (ANP/AFP) - President Donald Trump heeft woensdag opdracht gegeven tot een officieel onderzoek naar een vermeende doofpotaffaire rond de mentale gezondheid van zijn voorganger Joe Biden. Volgens een presidentieel memorandum zou sprake zijn van "een van de gevaarlijkste en meest verontrustende schandalen in de Amerikaanse geschiedenis".
6 uur geleden