Europese Commissie wil 'EU first' voor leverancier in crisistijd
BRUSSEL (ANP) - De Europese Commissie wil leveranciers kunnen dwingen de EU voorrang te geven als die in crisistijd om bepaalde producten verlegen zit. De unie moet leren van de jacht op mondkapjes en coronavaccins tijdens de pandemie en het getouwtrek om aardgas en andere brandstoffen sinds het oplaaien van het conflict met Rusland.
De Europese Unie moet zich kunnen weren als aanvoerlijnen haperen en tekorten ontstaan, vindt het dagelijks bestuur van de EU. Nu heeft Europa soms het nakijken wanneer bijvoorbeeld de Verenigde Staten met behulp van noodwetgeving schaarse producten opeisen.
De commissie vraagt daarom bevoegdheden om de aanvoer van essentiële producten in crisistijd veilig te stellen. Ze zou de aanleg van minimumvoorraden moeten kunnen opleggen, aanvoerlijnen reorganiseren en de vervaardiging van een product opvoeren of opstarten. Bedrijven moeten daartoe laten zien wat ze op voorraad hebben, waar ze mee bezig zijn en wat ze zouden kunnen doen.
Opdragen
In noodgevallen zou de commissie een bedrijf moeten kunnen opdragen om bijvoorbeeld een virusremmer, een brandstof of een levensmiddel voor de EU te gaan produceren. Voor een weigering moet zo'n bedrijf hele goede redenen hebben. Heeft het die niet en komt het de opdracht niet na, dan kunnen dwangsommen en boetes volgen.
De voorgestelde nieuwe regels gaan niet gelden voor bijvoorbeeld chips, medicamenten en energie. Daarvoor zijn al afzonderlijke regels van kracht of in de maak.
Planeconomie
Het bedrijfsleven en meerdere EU-landen voelen er weinig voor zo diep in te grijpen in de vrije markt en de commissie daarvoor de macht te geven. Onder meer Nederland is daar beducht voor. De plannen vergen de instemming van de lidstaten en het Europees Parlement.
Verantwoordelijke Eurocommissarissen Margrethe Vestager en Thierry Breton bezweren dat Brussel niet uit is op een "planeconomie", maar slechts wil kunnen bijsturen als de nood aan de man is. Bedrijven worden juist ook beschermd door de regels, stellen Brusselse ambtenaren. Bijvoorbeeld tegen lidstaten die in crisistijd de grenzen willen sluiten en zo hun aanvoerlijnen afsluiten.
Ook EU-landen die vrezen voor een machtsgreep van de commissie kunnen ze geruststellen, zeggen EU-bronnen. Wanneer de commissie zulke maatregelen wil afkondigen heeft zij de steun van de lidstaten nodig. En de commissie hoopt dat het nooit nodig blijkt, aldus Breton.
Meer uit Financieel
NEW YORK (ANP) - De technologiegraadmeter Nasdaq in New York is vrijdag met een duidelijk verlies gesloten, mede onder druk van minnen voor computerproducent Dell Technologies en AI-chipconcern Nvidia. De twee bedrijven kwamen deze week met kwartaalcijfers naar buiten. Daarnaast ging de aandacht van beleggers op Wall Street uit naar gegevens over de inflatie, de consumentenbestedingen en het consumentenvertrouwen in de Verenigde Staten.
1 uur geleden
WASHINGTON (ANP/BLOOMBERG) - De hoorzitting bij een federale rechter in Washington over het ontslag van bestuurder Lisa Cook van de Amerikaanse centrale bank door president Donald Trump is voorbij. De rechter nam daarbij geen besluit over haar ontslag. Cook stapte naar de rechter om het ontslag bij de Federal Reserve door Trump aan te vechten.
5 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - De Amsterdamse AEX-index is vrijdag op de laatste handelsdag van augustus met verlies het weekend ingegaan. De aandacht van beleggers ging onder meer uit naar cijfers over de inflatie en consumentenbestedingen in de Verenigde Staten. Bij de bedrijven op het Damrak was funderingsspecialist Sif een opvallende verliezer door een winstwaarschuwing.
6 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - De curator van de failliete Nederlandse tak van de Amerikaanse sieradenketen Claire's denkt dat een doorstart in ons land niet gaat lukken. Eerder deze week meldde hij dat er geen gegadigden waren die zich bij hem hadden gemeld. In de negen Nederlandse winkels wordt vanaf zaterdag een opheffingsuitverkoop gehouden.
7 uur geleden
LONDEN (ANP/BLOOMBERG) - De leverancier van alarmsystemen Verisure werkt aan een beursgang in de Zweedse hoofdstad Stockholm. Dat heeft topman Austin Lally gezegd in een interview met persbureau Bloomberg.
7 uur geleden
NEW YORK (ANP) - Dell Technologies stond vrijdag bij de dalers op de beurzen in New York. De computerfabrikant, die ook servers maakt voor kunstmatige intelligentie (AI), presteerde afgelopen kwartaal beter dan verwacht. Ondanks de aanhoudende sterke vraag naar AI-servers viel de winstverwachting voor het huidige kwartaal tegen. Het aandeel werd daardoor bijna 10 procent lager gezet.
8 uur geleden
SHENZHEN (ANP/BLOOMBERG) - De Chinese autofabrikant BYD heeft in de eerste helft van dit jaar veel meer elektrische auto's verkocht. De grootste elektrische autofabrikant ter wereld verkocht bijna 2,2 miljoen voertuigen, een derde meer dan in de eerste zes maanden van 2024. Ook de omzet en de winst stegen fors, dankzij de sterke vraag naar zijn voertuigen.
9 uur geleden