Enquêtecommissie: belangen Groningers stelselmatig genegeerd
ZEERIJP (ANP) - De oliemaatschappijen en de Staat hebben de belangen van inwoners van het bevingsgebied in Groningen structureel en stelselmatig genegeerd. Decennialang was vooral de opbrengst van het gas in de Groninger bodem doorslaggevend. Tot die harde conclusies komt de parlementaire enquêtecommissie die de aardgaswinning in Groningen onderzocht.
In het langverwachte enquêterapport staat dat Nederland een ereschuld heeft aan Groningers. Het land heeft jarenlang geprofiteerd van het gasveld onder de provincie, maar Groningers zitten met de lasten en de kosten. Een lange reeks missers en volgens de commissie verkeerde prioriteiten hebben uiteindelijk geleid tot "rampzalig" leed in de regio.
Er moet langetermijnperspectief komen voor de regio, waar het leef- en vestigingsklimaat verbeterd moeten worden, adviseert de commissie in het bijna 2000 pagina tellende rapport, dat de titel ‘Groningers boven Gas’ meekreeg.
Een rookgordijn
De gaswinning was zo "succesvol en lucratief" voor zowel de overheid als de oliebedrijven Shell en ExxonMobil, dat er voor de nadelige effecten en risico’s voor de Groningers "amper oog" was. In plaats van de grote financiële belangen werd ten onrechte steeds het belang van de leveringszekerheid van gas benadrukt, "terwijl dit met actief beleid is te beïnvloeden". De commissie spreekt van "een rookgordijn" en noemt dat "zeer kwalijk".
Maar die financiële belangen waren jarenlang expliciet doorslaggevend, terwijl het belang van veiligheid consequent ondergeschikt werd gemaakt. Pas na een uitspraak van de hoogste rechter in 2017 passen de verantwoordelijke partijen "enige vorm van het voorzorgsbeginsel" toe.
Onacceptabel lange onveiligheid
Vooral de recordwinning in 2013, "zo kort na de zware aardbeving bij Huizinge in 2012", laat zien dat de veiligheid nooit voorop stond. De overheid en de oliemaatschappijen zijn vooral bang "om in te grijpen terwijl dat in hun ogen niet strikt noodzakelijk is". Het beleid van oud-minister Henk Kamp dat tot de recordwinning leidde, wordt in Groningen als uiterst pijnlijk ervaren. Maar de betrokken partijen, waaronder de Staat en de oliemaatschappijen, waren juist "uiterst tevreden over de koers die in 2013 is gevaren".
Uiteindelijk duurde de onveiligheid "onacceptabel lang", en werd pas in 2018 besloten om de gaswinning helemaal af te bouwen. Dat besluit was op zijn minst deels ook ingegeven door financiële motieven, stelt de commissie. Het kabinet deed dat "mede vanuit de veronderstelling dat de kostbare versterkingsoperatie daarmee veel kleiner gehouden kan worden.
Leven in de wacht
De commissie erkent dat er in recente jaren is geprobeerd om de problemen van Groningers op te lossen, maar die pogingen hebben nauwelijks tot verbeteringen geleid. Met een "leven in de wacht" voor veel inwoners.
De NAM en aandeelhouders Shell en ExxonMobil pogen steeds om de vergoedingen beperkt te houden, maar zijn wél "structureel bereid geld te investeren in het weerleggen van de claims, zelfs als de schadeclaim lager is dan de kosten die gemaakt moeten worden om de vorderingen te weerleggen".
Leed en onzekerheid
Ook de "zwalkende versterkingsaanpak" is funest voor Groningers, en leidt niet alleen tot "leed en onzekerheid" bij gedupeerden, maar ook tot wantrouwen jegens de overheid.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - D66 en CDA willen de komende drie weken "echt keuzes maken", zeggen Rob Jetten (D66) en Henri Bontenbal (CDA) maandag na hun sessies over asiel en migratie. De partijen ontvingen verscheidene experts op dit gebied, die de beide voormannen "flink wat huiswerk" hebben meegegeven, aldus Jetten.
13 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De renovatie van het Binnenhof is nog duurder en duurt nog langer dan eerder gedacht. De megaverbouwing kost minstens 2,7 miljard euro en is in de zomer van 2031 klaar, is de nieuwste verwachting. Eerder ging het nog om een bedrag van 2 miljard euro.
17 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Richard van Zwol, de voorzitter van de staatscommissie achter een veelbesproken rapport over bevolkingsgroei, heeft onderhandelende partijen D66 en CDA geadviseerd de spreidingswet te behouden. Het huidige demissionaire kabinet-Schoof was juist van plan deze wet in te trekken, tot onvrede van onder andere de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG).
17 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het plan van het demissionaire kabinet om werkgevers toch toe te staan inhoudingen te doen op het minimumloon van arbeidsmigranten, is volgens Emile Roemer "spijtig". "Hiermee houd je in stand dat er ongelooflijk misbruik gemaakt kan worden", zei hij maandagochtend voor zijn ontmoeting met informateur Sybrand Buma en partijleiders Rob Jetten (D66) en Henri Bontenbal (CDA).
19 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Justitieminister Foort van Oosten gaat werken aan een wet om te verbieden dat buitengewoon opsporingsambtenaren (boa's) zichtbare religieuze uitingen dragen. Dat doet hij na een zeer kritisch advies van de Raad van State. Die stelde dat er geen wettelijke grondslag was voor het besluit dat de VVD-bewindsman hierover wilde nemen.
19 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Tom van der Lee (GroenLinks-PvdA) doet opnieuw een poging voorzitter te worden van de Tweede Kamer. In een brief aan de Kamerleden waarin hij zich kandidaat stelt, zegt hij "betekenisvol" te willen bijdragen aan het verbeteren van de politieke cultuur.
1 dag geleden
DEN HAAG (ANP) - Martin Bosma wil verder als voorzitter van de Tweede Kamer, en hoopt dat de nieuwe Tweede Kamer kiest voor "rust en continuïteit". Dat schrijft de PVV'er in een brief waarin hij zich opnieuw kandidaat stelt voor de functie die hij sinds december 2023 bekleedt.
1 dag geleden