Enquêtecommissie: belangen Groningers stelselmatig genegeerd
ZEERIJP (ANP) - De oliemaatschappijen en de Staat hebben de belangen van inwoners van het bevingsgebied in Groningen structureel en stelselmatig genegeerd. Decennialang was vooral de opbrengst van het gas in de Groninger bodem doorslaggevend. Tot die harde conclusies komt de parlementaire enquêtecommissie die de aardgaswinning in Groningen onderzocht.
In het langverwachte enquêterapport staat dat Nederland een ereschuld heeft aan Groningers. Het land heeft jarenlang geprofiteerd van het gasveld onder de provincie, maar Groningers zitten met de lasten en de kosten. Een lange reeks missers en volgens de commissie verkeerde prioriteiten hebben uiteindelijk geleid tot "rampzalig" leed in de regio.
Er moet langetermijnperspectief komen voor de regio, waar het leef- en vestigingsklimaat verbeterd moeten worden, adviseert de commissie in het bijna 2000 pagina tellende rapport, dat de titel ‘Groningers boven Gas’ meekreeg.
Een rookgordijn
De gaswinning was zo "succesvol en lucratief" voor zowel de overheid als de oliebedrijven Shell en ExxonMobil, dat er voor de nadelige effecten en risico’s voor de Groningers "amper oog" was. In plaats van de grote financiële belangen werd ten onrechte steeds het belang van de leveringszekerheid van gas benadrukt, "terwijl dit met actief beleid is te beïnvloeden". De commissie spreekt van "een rookgordijn" en noemt dat "zeer kwalijk".
Maar die financiële belangen waren jarenlang expliciet doorslaggevend, terwijl het belang van veiligheid consequent ondergeschikt werd gemaakt. Pas na een uitspraak van de hoogste rechter in 2017 passen de verantwoordelijke partijen "enige vorm van het voorzorgsbeginsel" toe.
Onacceptabel lange onveiligheid
Vooral de recordwinning in 2013, "zo kort na de zware aardbeving bij Huizinge in 2012", laat zien dat de veiligheid nooit voorop stond. De overheid en de oliemaatschappijen zijn vooral bang "om in te grijpen terwijl dat in hun ogen niet strikt noodzakelijk is". Het beleid van oud-minister Henk Kamp dat tot de recordwinning leidde, wordt in Groningen als uiterst pijnlijk ervaren. Maar de betrokken partijen, waaronder de Staat en de oliemaatschappijen, waren juist "uiterst tevreden over de koers die in 2013 is gevaren".
Uiteindelijk duurde de onveiligheid "onacceptabel lang", en werd pas in 2018 besloten om de gaswinning helemaal af te bouwen. Dat besluit was op zijn minst deels ook ingegeven door financiële motieven, stelt de commissie. Het kabinet deed dat "mede vanuit de veronderstelling dat de kostbare versterkingsoperatie daarmee veel kleiner gehouden kan worden.
Leven in de wacht
De commissie erkent dat er in recente jaren is geprobeerd om de problemen van Groningers op te lossen, maar die pogingen hebben nauwelijks tot verbeteringen geleid. Met een "leven in de wacht" voor veel inwoners.
De NAM en aandeelhouders Shell en ExxonMobil pogen steeds om de vergoedingen beperkt te houden, maar zijn wél "structureel bereid geld te investeren in het weerleggen van de claims, zelfs als de schadeclaim lager is dan de kosten die gemaakt moeten worden om de vorderingen te weerleggen".
Leed en onzekerheid
Ook de "zwalkende versterkingsaanpak" is funest voor Groningers, en leidt niet alleen tot "leed en onzekerheid" bij gedupeerden, maar ook tot wantrouwen jegens de overheid.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - De VVD is in een debat dinsdag over de situatie in Gaza zwaar onder vuur komen te liggen. Volgens een flink deel van de oppositie staat de regeringspartij niet open voor extra druk op Israël. "Ik wil liever effectieve maatregelen", reageerde VVD'er Eric van der Burg.
54 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - Scheidend Kamerlid Pieter Omtzigt kreeg een staande ovatie in de Tweede Kamer bij zijn afscheid. Voorzitter Martin Bosma zei dat Omtzigt "kwam als Kamerlid en gaat als instituut." In zijn toespraak roemde Bosma Omtzigt om zijn werklust en dossierkennis. "Zoals jij is er geen tweede."
4 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Pieter Omtzigt vindt dat de Haagse politiek "onvoldoende zichtbaar bezig is met de kernproblemen van Nederland oplossen". Dat zegt de gewezen fractievoorzitter van NSC in een persverklaring bij zijn afscheid, zichtbaar geëmotioneerd. Hij hekelt dat "de tent in de fik staat" als er vijf lintjes niet ondertekend worden, terwijl problemen als de afwikkeling van het toeslagenschandaal voortduren.
9 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De pas bijgestelde rijksbegroting voldoet niet volledig aan de Europese begrotingsregels. De uitgaven nemen de komende jaren sterker toe dan is toegestaan. Dat schrijft de Raad van State in een rapport over de voorjaarsnota die het kabinet vorige maand heeft ingediend.
10 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De Raad van State ziet enkele nadelen aan een voorstel om soepeler om te gaan met schade die mogelijk veroorzaakt is door de aardgaswinning in Groningen en Drenthe. Dat schrijft de belangrijkste raadgever van het kabinet op het gebied van wetgeving in een maandag gepubliceerd advies.
1 dag geleden
DEN HAAG (ANP) - De politie moet landelijk kiezen naar welke onopgeloste strafzaken nieuw onderzoek komt. Dat staat in een plan dat GroenLinks-PvdA-Kamerlid Songül Mutluer zaterdag presenteert samen met de Federatie Nabestaanden Geweldslachtoffers. Op die manier zouden kansrijke cold cases eerder aan bod kunnen komen.
3 dagen geleden
DEN HAAG (ANP) - Bewindspersonen die bij verkiezingen een Tweede Kamerzetel veroveren, zouden in het parlement tijdelijk vervangen moeten worden zolang ze nog in een demissionair kabinet zitten. Nu vervullen de betrokkenen een dubbele functie, omdat ze als parlementariër al worden geïnstalleerd terwijl ze ook nog bewindspersoon zijn tijdens de formatieperiode. Het kabinet wil een vervangingsregeling voor deze demissionaire bestuursperiode maken, schrijft minister Judith Uitermark (Binnenlandse Zaken, NSC) vrijdag in een Kamerbrief.
4 dagen geleden