Enquêtecommissie: belangen Groningers stelselmatig genegeerd
ZEERIJP (ANP) - De oliemaatschappijen en de Staat hebben de belangen van inwoners van het bevingsgebied in Groningen structureel en stelselmatig genegeerd. Decennialang was vooral de opbrengst van het gas in de Groninger bodem doorslaggevend. Tot die harde conclusies komt de parlementaire enquêtecommissie die de aardgaswinning in Groningen onderzocht.
In het langverwachte enquêterapport staat dat Nederland een ereschuld heeft aan Groningers. Het land heeft jarenlang geprofiteerd van het gasveld onder de provincie, maar Groningers zitten met de lasten en de kosten. Een lange reeks missers en volgens de commissie verkeerde prioriteiten hebben uiteindelijk geleid tot "rampzalig" leed in de regio.
Er moet langetermijnperspectief komen voor de regio, waar het leef- en vestigingsklimaat verbeterd moeten worden, adviseert de commissie in het bijna 2000 pagina tellende rapport, dat de titel ‘Groningers boven Gas’ meekreeg.
Een rookgordijn
De gaswinning was zo "succesvol en lucratief" voor zowel de overheid als de oliebedrijven Shell en ExxonMobil, dat er voor de nadelige effecten en risico’s voor de Groningers "amper oog" was. In plaats van de grote financiële belangen werd ten onrechte steeds het belang van de leveringszekerheid van gas benadrukt, "terwijl dit met actief beleid is te beïnvloeden". De commissie spreekt van "een rookgordijn" en noemt dat "zeer kwalijk".
Maar die financiële belangen waren jarenlang expliciet doorslaggevend, terwijl het belang van veiligheid consequent ondergeschikt werd gemaakt. Pas na een uitspraak van de hoogste rechter in 2017 passen de verantwoordelijke partijen "enige vorm van het voorzorgsbeginsel" toe.
Onacceptabel lange onveiligheid
Vooral de recordwinning in 2013, "zo kort na de zware aardbeving bij Huizinge in 2012", laat zien dat de veiligheid nooit voorop stond. De overheid en de oliemaatschappijen zijn vooral bang "om in te grijpen terwijl dat in hun ogen niet strikt noodzakelijk is". Het beleid van oud-minister Henk Kamp dat tot de recordwinning leidde, wordt in Groningen als uiterst pijnlijk ervaren. Maar de betrokken partijen, waaronder de Staat en de oliemaatschappijen, waren juist "uiterst tevreden over de koers die in 2013 is gevaren".
Uiteindelijk duurde de onveiligheid "onacceptabel lang", en werd pas in 2018 besloten om de gaswinning helemaal af te bouwen. Dat besluit was op zijn minst deels ook ingegeven door financiële motieven, stelt de commissie. Het kabinet deed dat "mede vanuit de veronderstelling dat de kostbare versterkingsoperatie daarmee veel kleiner gehouden kan worden.
Leven in de wacht
De commissie erkent dat er in recente jaren is geprobeerd om de problemen van Groningers op te lossen, maar die pogingen hebben nauwelijks tot verbeteringen geleid. Met een "leven in de wacht" voor veel inwoners.
De NAM en aandeelhouders Shell en ExxonMobil pogen steeds om de vergoedingen beperkt te houden, maar zijn wél "structureel bereid geld te investeren in het weerleggen van de claims, zelfs als de schadeclaim lager is dan de kosten die gemaakt moeten worden om de vorderingen te weerleggen".
Leed en onzekerheid
Ook de "zwalkende versterkingsaanpak" is funest voor Groningers, en leidt niet alleen tot "leed en onzekerheid" bij gedupeerden, maar ook tot wantrouwen jegens de overheid.
Meer uit Politiek
BRUSSEL (ANP) - Demissionair minister Sophie Hermans (Klimaat) is kritisch op de aankoop van CO2-kredieten buiten de EU, wat is afgesproken in het klimaatdoel voor 2040. Lidstaten zijn akkoord gegaan om per 2040 90 procent minder uit te stoten. 85 procent daarvan gebeurt binnen de EU, 5 procent kan worden gecompenseerd met de aankoop van CO2-kredieten buiten Europa.
22 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - Verkenner Wouter Koolmees is zijn opdracht woensdagochtend begonnen met een gesprek met verkiezingswinnaar Rob Jetten. De partijleider van D66 herhaalde voorafgaand aan het gesprek dat zijn voorkeur uitgaat naar een brede meerderheidscoalitie met VVD, GroenLinks-PvdA en CDA.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De provincie Zuid-Holland doet aangifte van het lekken van de sollicitatie van Esmah Lahlah voor het burgemeesterschap van Delft. Begin deze week kwam naar buiten dat het Tweede Kamerlid van GroenLinks-PvdA eerder dit jaar heeft gesolliciteerd voor de vacature in de Zuid-Hollandse stad. De nieuwe partijleider Jesse Klaver bevestigde dat na berichten in de media.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De Tweede Kamer debatteert donderdag 13 november over de uitslag van de landelijke verkiezingen, zo heeft Kamervoorzitter Martin Bosma aangekondigd. De Kamer is de dag ervoor dan net in de nieuwe samenstelling geïnstalleerd.
18 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - PVV-leider Geert Wilders erkent dat D66 de meeste stemmen heeft gehaald bij de verkiezingen, en heeft D66-leider Rob Jetten dinsdagochtend gefeliciteerd met de verkiezingsoverwinning. Beide partijen lijken weliswaar 26 zetels te halen, maar D66 staat volgens de voorlopige uitslagen nu ruim 28.000 stemmen voor op de PVV.
18 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Oud-minister Wouter Koolmees (D66) wordt verkenner in het formatieproces. Hij is door D66 voorgedragen om met fractieleiders in gesprek te gaan over een nieuwe coalitie. Dat maakte Kamervoorzitter Martin Bosma dinsdagmiddag bekend in een persconferentie. De gesprekken beginnen woensdag.
18 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Rob Jetten ziet een coalitie met een "brede meerderheid in de Kamer" als meest voor de hand liggende optie voor een nieuwe regering. "Nederland heeft behoefte aan een kabinet dat er snel staat", zegt de D66-leider voorafgaand aan de eerste gesprekken met fractieleiders over een nieuw te vormen regering.
18 uur geleden