Enquêtecommissie: belangen Groningers stelselmatig genegeerd
ZEERIJP (ANP) - De oliemaatschappijen en de Staat hebben de belangen van inwoners van het bevingsgebied in Groningen structureel en stelselmatig genegeerd. Decennialang was vooral de opbrengst van het gas in de Groninger bodem doorslaggevend. Tot die harde conclusies komt de parlementaire enquêtecommissie die de aardgaswinning in Groningen onderzocht.
In het langverwachte enquêterapport staat dat Nederland een ereschuld heeft aan Groningers. Het land heeft jarenlang geprofiteerd van het gasveld onder de provincie, maar Groningers zitten met de lasten en de kosten. Een lange reeks missers en volgens de commissie verkeerde prioriteiten hebben uiteindelijk geleid tot "rampzalig" leed in de regio.
Er moet langetermijnperspectief komen voor de regio, waar het leef- en vestigingsklimaat verbeterd moeten worden, adviseert de commissie in het bijna 2000 pagina tellende rapport, dat de titel ‘Groningers boven Gas’ meekreeg.
Een rookgordijn
De gaswinning was zo "succesvol en lucratief" voor zowel de overheid als de oliebedrijven Shell en ExxonMobil, dat er voor de nadelige effecten en risico’s voor de Groningers "amper oog" was. In plaats van de grote financiële belangen werd ten onrechte steeds het belang van de leveringszekerheid van gas benadrukt, "terwijl dit met actief beleid is te beïnvloeden". De commissie spreekt van "een rookgordijn" en noemt dat "zeer kwalijk".
Maar die financiële belangen waren jarenlang expliciet doorslaggevend, terwijl het belang van veiligheid consequent ondergeschikt werd gemaakt. Pas na een uitspraak van de hoogste rechter in 2017 passen de verantwoordelijke partijen "enige vorm van het voorzorgsbeginsel" toe.
Onacceptabel lange onveiligheid
Vooral de recordwinning in 2013, "zo kort na de zware aardbeving bij Huizinge in 2012", laat zien dat de veiligheid nooit voorop stond. De overheid en de oliemaatschappijen zijn vooral bang "om in te grijpen terwijl dat in hun ogen niet strikt noodzakelijk is". Het beleid van oud-minister Henk Kamp dat tot de recordwinning leidde, wordt in Groningen als uiterst pijnlijk ervaren. Maar de betrokken partijen, waaronder de Staat en de oliemaatschappijen, waren juist "uiterst tevreden over de koers die in 2013 is gevaren".
Uiteindelijk duurde de onveiligheid "onacceptabel lang", en werd pas in 2018 besloten om de gaswinning helemaal af te bouwen. Dat besluit was op zijn minst deels ook ingegeven door financiële motieven, stelt de commissie. Het kabinet deed dat "mede vanuit de veronderstelling dat de kostbare versterkingsoperatie daarmee veel kleiner gehouden kan worden.
Leven in de wacht
De commissie erkent dat er in recente jaren is geprobeerd om de problemen van Groningers op te lossen, maar die pogingen hebben nauwelijks tot verbeteringen geleid. Met een "leven in de wacht" voor veel inwoners.
De NAM en aandeelhouders Shell en ExxonMobil pogen steeds om de vergoedingen beperkt te houden, maar zijn wél "structureel bereid geld te investeren in het weerleggen van de claims, zelfs als de schadeclaim lager is dan de kosten die gemaakt moeten worden om de vorderingen te weerleggen".
Leed en onzekerheid
Ook de "zwalkende versterkingsaanpak" is funest voor Groningers, en leidt niet alleen tot "leed en onzekerheid" bij gedupeerden, maar ook tot wantrouwen jegens de overheid.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - De Raad van State is kritisch over de aanpak van probleemwolven die demissionair staatssecretaris Jean Rummenie (Natuur, BBB) voor ogen heeft. Hij wil het te makkelijk maken om een wolf te vangen of zelfs te doden en dat is strijdig met Europese natuurbeschermingsregels, aldus de belangrijkste adviseur van de regering op wetgevingsgebied.
13 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Kinderen en jongeren voelen zich structureel niet gehoord door politici. Ze beoordelen de mate waarin ze zich gehoord voelen met een 4,4. Vorig jaar was dit een 4,5. Hun grootste zorgen zijn pesten (41 procent), woningnood (36 procent) en veiligheid (36 procent), meldt UNICEF Nederland in het jaarlijkse UNICEF-jongerenadvies. Twee van de drie grootste zorgen zijn hetzelfde als vorig jaar. "Er is dus weinig veranderd", concludeert UNICEF.
18 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Justitieminister Foort van Oosten (VVD) vindt dat het aan het Openbaar Ministerie is om "te beoordelen of en welke stappen passend zijn" na het optreden van de rapgroep Bob Vylan in Paradiso. Hij gaat niet in op het verzoek van coalitiepartij BBB om "desnoods gebruik te maken van uw bevoegdheid om deze persoon de toegang tot Nederland te ontzeggen".
1 dag geleden
DEN HAAG (ANP) - Frans Timmermans hoopt partijen mee te krijgen om de begroting die het demissionaire kabinet binnenkort presenteert op Prinsjesdag te verbouwen na de verkiezingen. Hij vreest dat "2026 anders ook weer een verloren jaar wordt, na al die verloren jaren die we achter de rug hebben", aldus de leider van GroenLinks-PvdA bij Buitenhof.
1 dag geleden
AMSTERDAM (ANP) - "Artistieke vrijheid kan nooit betekenen dat concertbezoekers of Amsterdammers zich bedreigd voelen of er wordt opgeroepen tot haat of geweld." Dat stelt de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema na het optreden van de band Bob Vylan, zaterdagavond in Paradiso.
1 dag geleden
UTRECHT (ANP) - SP-leider Jimmy Dijk heeft op het congres van zijn partij gepleit voor een coalitie met in elk geval GroenLinks-PvdA en CDA. "Laten wij een sociaal alternatief voor Nederland op tafel leggen", zei hij zaterdag in het Griftpark in Utrecht. De linkse politicus nodigde partijleiders Henri Bontenbal (CDA) en Frans Timmermans (GL-PvdA) uit om hierover in gesprek te gaan.
2 dagen geleden
DEN HAAG (ANP) - Het is een "spannend besluit" van omroep AVROTROS om volgend jaar niet mee te doen aan het Eurovisie Songfestival als Israël meedoet, vindt demissionair minister Gouke Moes (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap). "Omdat dit raakt aan een geopolitieke afweging. En geopolitieke afwegingen zijn aan de politiek, aan het kabinet."
3 dagen geleden