Enquêtecommissie: belangen Groningers stelselmatig genegeerd
ZEERIJP (ANP) - De oliemaatschappijen en de Staat hebben de belangen van inwoners van het bevingsgebied in Groningen structureel en stelselmatig genegeerd. Decennialang was vooral de opbrengst van het gas in de Groninger bodem doorslaggevend. Tot die harde conclusies komt de parlementaire enquêtecommissie die de aardgaswinning in Groningen onderzocht.
In het langverwachte enquêterapport staat dat Nederland een ereschuld heeft aan Groningers. Het land heeft jarenlang geprofiteerd van het gasveld onder de provincie, maar Groningers zitten met de lasten en de kosten. Een lange reeks missers en volgens de commissie verkeerde prioriteiten hebben uiteindelijk geleid tot "rampzalig" leed in de regio.
Er moet langetermijnperspectief komen voor de regio, waar het leef- en vestigingsklimaat verbeterd moeten worden, adviseert de commissie in het bijna 2000 pagina tellende rapport, dat de titel ‘Groningers boven Gas’ meekreeg.
Een rookgordijn
De gaswinning was zo "succesvol en lucratief" voor zowel de overheid als de oliebedrijven Shell en ExxonMobil, dat er voor de nadelige effecten en risico’s voor de Groningers "amper oog" was. In plaats van de grote financiële belangen werd ten onrechte steeds het belang van de leveringszekerheid van gas benadrukt, "terwijl dit met actief beleid is te beïnvloeden". De commissie spreekt van "een rookgordijn" en noemt dat "zeer kwalijk".
Maar die financiële belangen waren jarenlang expliciet doorslaggevend, terwijl het belang van veiligheid consequent ondergeschikt werd gemaakt. Pas na een uitspraak van de hoogste rechter in 2017 passen de verantwoordelijke partijen "enige vorm van het voorzorgsbeginsel" toe.
Onacceptabel lange onveiligheid
Vooral de recordwinning in 2013, "zo kort na de zware aardbeving bij Huizinge in 2012", laat zien dat de veiligheid nooit voorop stond. De overheid en de oliemaatschappijen zijn vooral bang "om in te grijpen terwijl dat in hun ogen niet strikt noodzakelijk is". Het beleid van oud-minister Henk Kamp dat tot de recordwinning leidde, wordt in Groningen als uiterst pijnlijk ervaren. Maar de betrokken partijen, waaronder de Staat en de oliemaatschappijen, waren juist "uiterst tevreden over de koers die in 2013 is gevaren".
Uiteindelijk duurde de onveiligheid "onacceptabel lang", en werd pas in 2018 besloten om de gaswinning helemaal af te bouwen. Dat besluit was op zijn minst deels ook ingegeven door financiële motieven, stelt de commissie. Het kabinet deed dat "mede vanuit de veronderstelling dat de kostbare versterkingsoperatie daarmee veel kleiner gehouden kan worden.
Leven in de wacht
De commissie erkent dat er in recente jaren is geprobeerd om de problemen van Groningers op te lossen, maar die pogingen hebben nauwelijks tot verbeteringen geleid. Met een "leven in de wacht" voor veel inwoners.
De NAM en aandeelhouders Shell en ExxonMobil pogen steeds om de vergoedingen beperkt te houden, maar zijn wél "structureel bereid geld te investeren in het weerleggen van de claims, zelfs als de schadeclaim lager is dan de kosten die gemaakt moeten worden om de vorderingen te weerleggen".
Leed en onzekerheid
Ook de "zwalkende versterkingsaanpak" is funest voor Groningers, en leidt niet alleen tot "leed en onzekerheid" bij gedupeerden, maar ook tot wantrouwen jegens de overheid.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - Demissionair minister Gouke Moes van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap wil de NPO toestaan 10 procent van de zendtijd aan reclame te besteden, bevestigen ingewijden na berichtgeving van De Telegraaf. Dat is nu nog 8 procent. De publieke omroep zou daar volgens de minister 10 miljoen euro meer mee verdienen. Op die manier moet een deel van in totaal 150 miljoen euro aan bezuinigingen worden terugverdiend.
8 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - D66 en CDA spreken vrijdag onder begeleiding van informateur Sybrand Buma over economie en klimaat. Net als op andere onderhandelingsdagen schuiven ook experts aan. Partijleiders Rob Jetten (D66) en Henri Bontenbal (CDA) gaan onder andere in gesprek met voormalig ASML-topman Peter Wennink, die werkt aan een advies aan het kabinet over het investeringsklimaat.
9 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De VVD heeft een initiatiefwetsvoorstel ingediend dat het mogelijk moet maken dat een kind maximaal vier ouders krijgt, verdeeld over maximaal twee huishoudens. Het meerouderschap moet wel voor de zwangerschap door een rechter worden toegekend.
9 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het initiatiefwetsvoorstel dat het mogelijk maakt dat een kind maximaal vier ouders heeft, is volgens lhbti+ belangenorganisaties COC Nederland en Meer dan Gewenst "een cruciale stap voorwaarts voor meeroudergezinnen".
9 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De leiders van de formerende partijen D66 en CDA zijn donderdag in gesprek gegaan met VVD-leider Dilan Yeşilgöz over de uitspraken van voormalig informateur Hans Wijers (D66), bevestigen bronnen na berichtgeving van De Telegraaf. Yeşilgöz sprak het woensdag zelf al uit met Wijers.
10 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Bedrijven met minder dan 250 werknemers hoeven vanaf 2027 niet meer de CO2-uitstoot bij te houden die wordt veroorzaakt door zakelijke reizen en woon-werkverkeer. Dat schrijft demissionair staatssecretaris Thierry Aartsen (Infrastructuur, VVD) donderdag aan de Kamer.
10 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Na ruim een jaar voorbereiding hebben het ministerie van Landbouw en Natuur (LVVN) en de provincies het Landelijk Informatiepunt Wolven geopend. Hier kan iedereen terecht met "vragen en zorgen" over wolven. Het informatiepunt, beheerd door de provinciale uitvoeringsorganisatie BIJ12, is te bereiken via een website en een telefoonnummer.
11 uur geleden