Enquêtecommissie: belangen Groningers stelselmatig genegeerd
ZEERIJP (ANP) - De oliemaatschappijen en de Staat hebben de belangen van inwoners van het bevingsgebied in Groningen structureel en stelselmatig genegeerd. Decennialang was vooral de opbrengst van het gas in de Groninger bodem doorslaggevend. Tot die harde conclusies komt de parlementaire enquêtecommissie die de aardgaswinning in Groningen onderzocht.
In het langverwachte enquêterapport staat dat Nederland een ereschuld heeft aan Groningers. Het land heeft jarenlang geprofiteerd van het gasveld onder de provincie, maar Groningers zitten met de lasten en de kosten. Een lange reeks missers en volgens de commissie verkeerde prioriteiten hebben uiteindelijk geleid tot "rampzalig" leed in de regio.
Er moet langetermijnperspectief komen voor de regio, waar het leef- en vestigingsklimaat verbeterd moeten worden, adviseert de commissie in het bijna 2000 pagina tellende rapport, dat de titel ‘Groningers boven Gas’ meekreeg.
Een rookgordijn
De gaswinning was zo "succesvol en lucratief" voor zowel de overheid als de oliebedrijven Shell en ExxonMobil, dat er voor de nadelige effecten en risico’s voor de Groningers "amper oog" was. In plaats van de grote financiële belangen werd ten onrechte steeds het belang van de leveringszekerheid van gas benadrukt, "terwijl dit met actief beleid is te beïnvloeden". De commissie spreekt van "een rookgordijn" en noemt dat "zeer kwalijk".
Maar die financiële belangen waren jarenlang expliciet doorslaggevend, terwijl het belang van veiligheid consequent ondergeschikt werd gemaakt. Pas na een uitspraak van de hoogste rechter in 2017 passen de verantwoordelijke partijen "enige vorm van het voorzorgsbeginsel" toe.
Onacceptabel lange onveiligheid
Vooral de recordwinning in 2013, "zo kort na de zware aardbeving bij Huizinge in 2012", laat zien dat de veiligheid nooit voorop stond. De overheid en de oliemaatschappijen zijn vooral bang "om in te grijpen terwijl dat in hun ogen niet strikt noodzakelijk is". Het beleid van oud-minister Henk Kamp dat tot de recordwinning leidde, wordt in Groningen als uiterst pijnlijk ervaren. Maar de betrokken partijen, waaronder de Staat en de oliemaatschappijen, waren juist "uiterst tevreden over de koers die in 2013 is gevaren".
Uiteindelijk duurde de onveiligheid "onacceptabel lang", en werd pas in 2018 besloten om de gaswinning helemaal af te bouwen. Dat besluit was op zijn minst deels ook ingegeven door financiële motieven, stelt de commissie. Het kabinet deed dat "mede vanuit de veronderstelling dat de kostbare versterkingsoperatie daarmee veel kleiner gehouden kan worden.
Leven in de wacht
De commissie erkent dat er in recente jaren is geprobeerd om de problemen van Groningers op te lossen, maar die pogingen hebben nauwelijks tot verbeteringen geleid. Met een "leven in de wacht" voor veel inwoners.
De NAM en aandeelhouders Shell en ExxonMobil pogen steeds om de vergoedingen beperkt te houden, maar zijn wél "structureel bereid geld te investeren in het weerleggen van de claims, zelfs als de schadeclaim lager is dan de kosten die gemaakt moeten worden om de vorderingen te weerleggen".
Leed en onzekerheid
Ook de "zwalkende versterkingsaanpak" is funest voor Groningers, en leidt niet alleen tot "leed en onzekerheid" bij gedupeerden, maar ook tot wantrouwen jegens de overheid.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - Wat 50PLUS betreft, mag het volgende kabinet het begrotingstekort "voorzichtig" laten oplopen om de extra uitgaven aan defensie te kunnen betalen die nodig zijn om op termijn te voldoen aan de nieuwe NAVO-norm. Dat heeft lijsttrekker Jan Struijs gezegd in het radioprogramma Sven op 1.
29 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - De Tweede Kamer vindt dat Israël moet betalen voor de schade in de Gazastrook. Bij voorgaande oorlogen in de Palestijnse kuststrook draaiden andere landen altijd voor de wederopbouw op, zei Kati Piri (GroenLinks-PvdA) donderdag in een debat over de EU-top volgende week. Dat mag nu niet weer gebeuren, vindt Piri.
49 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - De SP is de laatste jaren strenger geworden op migratie, maar dat is niet omdat Geert Wilders (PVV) daar succes mee had bij de vorige verkiezingen, zei lijsttrekker Jimmy Dijk bij BNR. "Het is belangrijk als je een wijk in komt en met mensen in gesprek gaat, om dan een duidelijk verhaal te hebben", verklaart Dijk. Hij zei dat de SP vooral duidelijker is geworden op migratie, zorg en wonen.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Frans Timmermans heeft meer politiebegeleiding nadat hij afgelopen zondag werd geïntimideerd op een terras in Amsterdam, zei hij donderdagochtend in een interview met Marieke van de Zilver van RTL. De leider van GroenLinks-PvdA vertelde dat er ook andere maatregelen zijn genomen, maar wil daarover niets kwijt.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het kabinet moet "echt even een tandje bijzetten" om ervoor te zorgen dat de verkiezingen "goed en veilig" verlopen. Dat heeft demissionair minister-president Dick Schoof gezegd.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het demissionaire kabinet zit het bedrijfsleven dwars met "gezwabber" over de ambities voor meer windenergie op zee. Dat verwijt maakte GroenLinks-PvdA-Kamerlid Suzanne Kröger tijdens een verkiezingsdebat over de maritieme industrie, die daar volgens haar veel last van gaat hebben. Ook D66'er Jan Paternotte ziet "frustratie" bij bedrijven door onzekerheid rond de beschikbaarheid van energie.
3 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Lijsttrekker Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren vindt het niet vreemd dat soms mensen weggaan bij haar partij als ze zich niet meer in de standpunten kunnen vinden. Een aantal oud-PvdD'ers richtte eerder dit jaar de partij Vrede voor Dieren op uit onvrede over de keuze om meer te investeren in defensie.
3 uur geleden