Commissie: steun rebellen Syrië kwam niet bij jihadisten
DEN HAAG (ANP) - Nederlandse steun aan rebellengroepen in Syrië tussen 2015 en 2018 is niet terechtgekomen bij jihadisten of terroristen, schrijft de commissie onder leiding van generaal-majoor buiten dienst Patrick Cammaert die het zogenoemde NLA-programma heeft onderzocht. Daarvoor zijn geen aanwijzingen gevonden, maar het is ook niet uit te sluiten.
Wel zijn "grote risico's" genomen met het hulpprogramma. Buitenlandse Zaken nam veelal genoegen met beloftes van gesteunde groepen dat ze het oorlogsrecht naleefden en geen mensenrechten schonden. Voor informatie over deze groepen in Syrië was het kabinet vrijwel volledig afhankelijk van bondgenoten en organisaties die de steun uitvoerden.
Het kabinet verklaarde "gematigde" rebellen te gaan steunen. Maar de criteria die Buitenlandse Zaken opstelde waren niet erg realistisch, aldus het rapport. Bij strikte toepassing van de criteria zou volgens de commissie geen enkele groep in aanmerking zijn gekomen voor steun. Het ministerie had "slechts beperkt zicht" op de gesteunde groeperingen die vochten tegen het regeringsleger, maar soms ook tegen elkaar.
Hulp
Verder oordeelt de commissie dat de hulp "volgens geldend internationaal recht strijdig is met het non-interventiebeginsel". Er lag geen VN-resolutie aan de hulp ten grondslag en er was ook geen uitnodiging van de Syrische overheid. Ook zouden sommige onderdelen van de steun "op beperkte schaal de ondergrens overschrijden van het geweldverbod".
De Tweede Kamer werd maar "zeer beperkt" actief geïnformeerd over de operatie, concluderen de onderzoekers. De informatie die de Kamer kreeg was "abstract en algemeen". Risico's werden niet concreet gemaakt en "soms bewust klein gehouden", zegt Cammaert. Verder stelt de commissie dat het verklaren van informatie tot staatsgeheim niet goed geregeld is en "hiermee een bedreiging is voor de parlementaire controle".
De zaak kwam aan het rollen door berichtgeving van Trouw en Nieuwsuur. Uit rechtbankstukken bleek dat de steun ook ging naar groepen die door het Openbaar Ministerie (OM) werden omschreven als een "criminele organisatie met terroristisch oogmerk". De commissie heeft niet specifiek naar deze groepering gekeken.
Steun rebellengroepen
Het kabinet steunde naar eigen zeggen in die jaren 22 zogenaamd gematigde rebellengroepen in Syrië. De namen van deze groepen blijven geheim. Volgens Cammaert blijft onduidelijk hoeveel groepen zijn gesteund. Het kunnen er 19 zijn, maar ook 25. Voor de hulp werd ruim 27 miljoen euro uitgetrokken. Het ging niet om wapens maar om zaken als pick-uptrucks, communicatieapparatuur, tenten en nachtkijkers.
Het onderzoek kwam er op aandringen vorig jaar van de Tweede Kamer. Het toenmalige demissionaire kabinet zag er niks in. Het zou volgens premier Mark Rutte destijds geen nieuws opleveren en het zou tot spanningen kunnen leiden met bondgenoten. Het kabinet gaf toen wel toe dat niet alles goed is verlopen met het programma dat met ruime steun van de Kamer was goedgekeurd. Het kabinet hoopte met het programma te voorkomen dat de gematigde oppositie zou marginaliseren.
Meer uit Binnenland
FINSTERWOLDE (ANP) - De eerste dag van de burgerzoekactie naar de vermiste kinderen uit Beerta is ten einde. Sinds maandagmiddag hebben zeker 220 mensen rond de Groningse gemeente Oldambt gezocht naar Jeffrey (10) en Emma (8), zegt organisator Coördinatie Platform Vermissing (CPV). De actie is voor het donker beëindigd.
1 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Safae el Khannoussi heeft dit jaar de Libris Literatuur Prijs gewonnen met haar debuutroman Oroppa. Juryvoorzitter Sheila Sitalsing heeft dat bekendgemaakt tijdens een diner in Felix Meritis in Amsterdam. De bekendmaking werd live uitgezonden door Nieuwsuur.
1 uur geleden
UTRECHT (ANP) - De politie heeft maandagavond 49 demonstranten aangehouden die in Utrecht een pand van de Universiteit Utrecht (UU) hadden bezet. De pro-Palestijnse betogers zijn door agenten uit het gebouw aan de Drift in het centrum van de stad gehaald en in een bus gezet. Ze zijn aangehouden voor lokaalvredebreuk en worden naar een andere locatie in Utrecht gebracht en daar vrijgelaten.
1 uur geleden
EINDHOVEN (ANP) - Eindhoven loopt langzaam leeg nadat PSV daar eerder op de avond is gehuldigd. Een stroom aan mensen loopt rond 21.00 uur richting het station.
2 uur geleden
EINDHOVEN (ANP) - De spelers en staf van PSV zijn in Eindhoven gehuldigd in het bijzijn van een grote feestende rood-wit gekleurde menigte fans. De voetbalclub behaalde een dag eerder voor de 26e keer de landstitel. Vele duizenden supporters kwamen maandag naar de stad voor het feest met hun kampioenen.
3 uur geleden
UTRECHT (ANP) - De politie grijpt maandagavond in bij een pro-Palestijns protest in Utrecht. Tientallen demonstranten bezetten daar sinds het begin van de middag een pand van de Universiteit Utrecht (UU) aan de Drift. Ze eisen dat de universiteit alle banden met Israël verbreekt.
3 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Sta humanitaire hulp aan Gaza volledig toe en laat de VN en humanitaire organisaties onafhankelijk hun werk doen. Die oproep doen 22 landen en drie EU-functionarissen in een gezamenlijk statement richting Israël. Buitenlandminister Caspar Veldkamp heeft de oproep namens Nederland ondertekend.
4 uur geleden