Commissie: steun rebellen Syrië kwam niet bij jihadisten
DEN HAAG (ANP) - Nederlandse steun aan rebellengroepen in Syrië tussen 2015 en 2018 is niet terechtgekomen bij jihadisten of terroristen, schrijft de commissie onder leiding van generaal-majoor buiten dienst Patrick Cammaert die het zogenoemde NLA-programma heeft onderzocht. Daarvoor zijn geen aanwijzingen gevonden, maar het is ook niet uit te sluiten.
Wel zijn "grote risico's" genomen met het hulpprogramma. Buitenlandse Zaken nam veelal genoegen met beloftes van gesteunde groepen dat ze het oorlogsrecht naleefden en geen mensenrechten schonden. Voor informatie over deze groepen in Syrië was het kabinet vrijwel volledig afhankelijk van bondgenoten en organisaties die de steun uitvoerden.
Het kabinet verklaarde "gematigde" rebellen te gaan steunen. Maar de criteria die Buitenlandse Zaken opstelde waren niet erg realistisch, aldus het rapport. Bij strikte toepassing van de criteria zou volgens de commissie geen enkele groep in aanmerking zijn gekomen voor steun. Het ministerie had "slechts beperkt zicht" op de gesteunde groeperingen die vochten tegen het regeringsleger, maar soms ook tegen elkaar.
Hulp
Verder oordeelt de commissie dat de hulp "volgens geldend internationaal recht strijdig is met het non-interventiebeginsel". Er lag geen VN-resolutie aan de hulp ten grondslag en er was ook geen uitnodiging van de Syrische overheid. Ook zouden sommige onderdelen van de steun "op beperkte schaal de ondergrens overschrijden van het geweldverbod".
De Tweede Kamer werd maar "zeer beperkt" actief geïnformeerd over de operatie, concluderen de onderzoekers. De informatie die de Kamer kreeg was "abstract en algemeen". Risico's werden niet concreet gemaakt en "soms bewust klein gehouden", zegt Cammaert. Verder stelt de commissie dat het verklaren van informatie tot staatsgeheim niet goed geregeld is en "hiermee een bedreiging is voor de parlementaire controle".
De zaak kwam aan het rollen door berichtgeving van Trouw en Nieuwsuur. Uit rechtbankstukken bleek dat de steun ook ging naar groepen die door het Openbaar Ministerie (OM) werden omschreven als een "criminele organisatie met terroristisch oogmerk". De commissie heeft niet specifiek naar deze groepering gekeken.
Steun rebellengroepen
Het kabinet steunde naar eigen zeggen in die jaren 22 zogenaamd gematigde rebellengroepen in Syrië. De namen van deze groepen blijven geheim. Volgens Cammaert blijft onduidelijk hoeveel groepen zijn gesteund. Het kunnen er 19 zijn, maar ook 25. Voor de hulp werd ruim 27 miljoen euro uitgetrokken. Het ging niet om wapens maar om zaken als pick-uptrucks, communicatieapparatuur, tenten en nachtkijkers.
Het onderzoek kwam er op aandringen vorig jaar van de Tweede Kamer. Het toenmalige demissionaire kabinet zag er niks in. Het zou volgens premier Mark Rutte destijds geen nieuws opleveren en het zou tot spanningen kunnen leiden met bondgenoten. Het kabinet gaf toen wel toe dat niet alles goed is verlopen met het programma dat met ruime steun van de Kamer was goedgekeurd. Het kabinet hoopte met het programma te voorkomen dat de gematigde oppositie zou marginaliseren.
Meer uit Binnenland
TYNAARLO (ANP) - Burgemeester Marcel Thijsen van de gemeente Tynaarlo heeft een noodverordening afgegeven voor Groningen Airport Eelde (GAE) en de directe omgeving. De reden is een demonstratie van Extinction Rebellion (XR) bij het vliegveld zaterdag. De noodverordening geldt van vrijdag 19 april 15.00 uur tot zondag 21 april 15.00 uur.
55 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - Het organiseren van de NAVO-top volgend jaar kost het kabinet zeker 95 miljoen euro. Dit geld komt uit een speciaal potje voor internationale samenwerking. Er zijn al kosten gemaakt voor de voorbereiding, zoals de huur van de locatie en het boeken van hotelkamers, blijkt uit de Voorjaarsnota.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Na opnieuw gedoe over een post van Geert Wilders op X, het vroegere Twitter, hebben de betrokkenen het er "met z'n allen kort over gehad" aan de formatietafel. Dat zeggen formateurs Richard van Zwol en Elbert Dijkgraaf. Wilders haalde woensdag in een tweet hard uit naar VVD'er Eric van der Burg. De vier formerende partijen hebben hun zegje erover gedaan, maar er zijn geen afspraken gemaakt.
4 uur geleden
WAGENINGEN (ANP) - Het blauwtongvirus, waaraan afgelopen najaar tienduizenden schapen doodgingen, is waarschijnlijk mede verspreid door het transport van dieren. Daardoor kon het virus zich ver verplaatsen, denken onderzoekers van de universiteit in Wageningen.
4 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Kunstenaar Buhlebezwe Siwani uit Zuid-Afrika mag een monument over de slavenhandel maken. Dat moet op het Lange Voorhout in het centrum van Den Haag worden geplaatst, niet ver van het Binnenhof. Volgens de gemeente moet het monument "een plek worden waar mensen naartoe willen gaan en zich getroost voelen door erkenning van het slavernijverleden".
4 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Kiezers zullen door de opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) veel vaker worden blootgesteld aan desinformatie, onjuiste berichten die bewust zijn gemaakt om mensen te beïnvloeden. Dat verwacht demissionair minister Hugo de Jonge (Binnenlandse Zaken). "We moeten ervan uitgaan dat de intensiteit van desinfo de komende periode heel erg gaat toenemen. We ain't seen nothing yet. Dat zal ons op een heel andere schaal druk houden", zei hij in een debat met de Tweede Kamer.
6 uur geleden
'S-GRAVENDEEL (ANP) - In het Zuid-Hollandse 's-Gravendeel komt vanaf halverwege mei een schip te liggen om 180 asielzoekers op te vangen. De boot ligt daar tot het einde van het jaar in de haven, dicht bij een asielzoekerscentrum, meldt de verantwoordelijke gemeente Hoeksche Waard. Uiteindelijk is het idee dat de mensen vanaf de boot terechtkunnen in het azc.
6 uur geleden