Commissie: rampzalige situatie Groningers was niet onontkoombaar
ZEERIJP (ANP) - De ontstane situatie waarin Groningers kampen met grote problemen als gevolg van de aardbevingen door gaswinning, kan "met recht betiteld worden als ‘rampzalig’", schrijft de parlementaire enquêtecommissie in haar rapport. Dat de gaswinning is uitgelopen op "ongekend systeemfalen", was niet onontkoombaar: politiek en de oliemaatschappijen hebben door de jaren heen verscheidene belangrijke signalen gemist en genegeerd.
"Was de aardbevingsproblematiek van het begin af aan serieus genomen, dan had veel ellende voorkomen kunnen worden", aldus de commissie, die dan ook spreekt van "nalatigheid jegens de Groningers".
Een eerste gemiste kans om in te grijpen was er al in 1993, aldus de commissie: de Begeleidingscommissie Onderzoek Aardbevingen zag toen het verband tussen de gaswinning en de aardbevingen. Tien jaar later, bij de invoering van de Mijnbouwwet, hadden ook meer waarborgen moeten worden ingebouwd.
Drie kabinetten-Rutte.
Maar de meeste signalen kwamen binnen tussen 2013 en 2018 (het jaar waarop werd aangekondigd dat de gaskraan op termijn dicht zou gaan), tijdens de regeerperiodes van drie kabinetten-Rutte. De commissie noemt als voorbeeld het advies van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) uit januari 2013, waarin de toezichthouder "heel nadrukkelijk" aangeeft dat de winning omlaag moet. Dit gebeurde na de zware beving in 2012 bij Huizinge. Tijdens de openbare verhoren van de parlementaire enquêtecommissie werd al duidelijk dat de ernst en de gevolgen van die beving niet of nauwelijks doordrongen in politiek Den Haag.
De nalatigheid waarover de commissie spreekt, was een gevolg van de stelselmatige onderschatting van de risico’s van bevingen én de mentale belasting op Groningers die steeds te maken kregen met verschillende schadeprocedures. Lange tijd werd ontkend dat gaswinningen tot aardbevingen zouden leiden (de NAM noemde dit "flauwekul"), en later werd de zwaarte van de aardbevingen lang onderschat.
Fundamentele veronachtzaming
Dat was geen toeval, ziet de commissie. De kennis over het Groningenveld is doelbewust beperkt gehouden. Dit is "laakbaar", en is vooral de NAM aan te rekenen, maar de commissie wijst in tweede instantie naar kennispartijen als het KNMI.
Overigens onderschatten niet alleen de overheid en de oliemaatschappijen de problemen in Groningen: "De ernst van de zaak en de fundamentele veronachtzaming van de belangen van Groningers lijken vaak niet door te dringen tot de rest van Nederland." Dat geldt ook voor de landelijke media, hoewel de commissie de oorzaak hiervan niet goed weet te duiden.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - D66-verkenner Wouter Koolmees heeft "rechtse partijen buitenspel gezet" in de formatie, door te adviseren dat D66 en het CDA eerst alleen met elkaar verder gaan praten. Dat vindt JA21-leider Joost Eerdmans. Hij vraagt zich hardop af of de rechtse kiezer zich serieus genomen voelt door deze keuze van Koolmees.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - CDA-leider Henri Bontenbal waakt ervoor de komende weken te veel onderwerpen op de agenda van de kabinetsformatie te zetten. Hij wil de lijst "behapbaar houden", zei hij tijdens een Kamerdebat over de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen van twee weken geleden.
2 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Dilan Yesilgöz verbaast zich over de tussenstap waarin in eerste instantie alleen D66 en het CDA met elkaar onderhandelen over een coalitieakkoord. De VVD-leider vertelde tijdens het debat over de verkiezingsuitslag dat dit als oplossing wordt gezien wanneer "twee partijen moeten samenwerken maar inhoudelijk ver uit elkaar liggen", iets waar volgens de lijsttrekker momenteel "geen sprake van" is.
2 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De kiezer "heeft duidelijk gekozen voor een mentaliteit van samenwerking", denkt partijleider Jesse Klaver (GroenLinks-PvdA). In het debat over de verkiezingsuitslag noemt hij het "een duidelijk signaal" dat middenpartijen als D66 en het CDA hebben gewonnen. "Het gaat om een mentaliteit: gericht op samenwerking en het niet uitvergroten van verschillen, zonder je eigen meningen en opvattingen tekort te doen."
2 uur geleden
EINDHOVEN (ANP) - Het demissionaire kabinet maakt zich zorgen over de rol van kunstmatige intelligentie (AI) voor de nationale en internationale veiligheid. Het kabinet werkt daarom aan een internationale AI-strategie om het AI-beleid "toekomstbestendig" te maken, vertelde demissionair minister van Buitenlandse Zaken David van Weel donderdag tijdens een conferentie over AI in Eindhoven. Concreet betekent dit dat het kabinet via de EU, de NAVO en de Verenigde Naties wil pleiten voor "effectieve wet- en regelgeving rondom AI".
3 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - Demissionair minister Eelco Heinen (Financiën) voelt niets voor de optie om als EU geld uit de kapitaalmarkt op te halen om Oekraïne financieel te steunen. Hij geeft de voorkeur aan het gebruik van de Russische bevroren tegoeden voor een lening aan Oekraïne of aan bilaterale leningen of giften via de nationale begrotingen aan Oekraïne. Dat zei hij voor het begin van de vergadering van EU-ministers van Financiën in Brussel.
3 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Voormalig CDA-leider Sybrand Buma wordt informateur naast Hans Wijers, die D66 zal voordragen. Dat bevestigen ingewijden na berichtgeving van RTL Nieuws en BNR. Buma is momenteel burgemeester van Leeuwarden. Hij zal de gesprekken met beide partijen gaan leiden de komende drie weken.
20 uur geleden