Commissie: overheid was én is 'blind' voor mensen en hun rechten
DEN HAAG (ANP) - De overheid was, en is nog altijd, blind voor mensen en hun rechten. Een schandaal zoals dat rond de kinderopvangtoeslag, kan daardoor "morgen weer" gebeuren. Tot die conclusie komt de parlementaire enquêtecommissie die het fraudebeleid van de overheid heeft onderzocht.
De leden van de commissie noemen deze vaststelling misschien wel de "meest indringende" uit hun ruim vijfhonderd pagina's tellende rapport, waarin zij bikkelhard oordelen over regering, parlement en rechtspraak. Het toeslagenschandaal "lijkt een unieke gebeurtenis waaruit reeds lessen zijn getrokken", waardoor het zich niet zal herhalen. Maar het onderzoek wijst op het tegendeel: "de blindheid van de overheid voor mens en recht is niet weg". In het rapport concludeert de commissie dat die blindheid zelfs nog steeds "overal binnen de overheid" zit.
Opeenvolgende kabinetten hebben volgens de commissie "verkeerde keuzes" gemaakt bij het ontwerp, de invoering en de uitvoering van wetten op het gebied van sociale zekerheid en toeslagen. Financiële overwegingen hadden de overhand, zonder dat er oog was voor de gevolgen voor mensen. Het parlement verzuimde niet alleen in te grijpen, maar moedigde dit harde fraudebeleid juist aan. De commissie wijt dit ook aan "een verhard politiek en maatschappelijk klimaat".
Gediscrimineerd
Door deze ondoordachte aanpak zijn de grondrechten van burgers, bijvoorbeeld op eerbiediging van hun persoonlijke levenssfeer en gelijke behandeling, met voeten getreden. Ook de rechtspraak kon jarenlang niet voorkomen dat mensen gediscrimineerd werden en voor de kleinste foutjes als fraudeur werden behandeld. "De staatsmachten waren blind voor de gevolgen van beleid en besluitvorming."
De enquêtecommissie zou het "onvergeeflijk" vinden als hier geen lering uit wordt getrokken. In reactie op onthullingen zijn "tal van verbeterprogramma's opgezet", maar er ligt een dieper probleem. "De patronen die dit veroorzaakt hebben, zijn nog steeds aanwezig." En verderop in het rapport: "laat het leed niet voor niets zijn geweest".
De commissie voegt daaraan toe dat veel van haar eigen conclusies niet helemaal nieuw zijn. "Veel is al eerder gezegd, opgeschreven of voor gewaarschuwd", aldus het rapport. Maar "dat maakt het des te erger dat niet is ingegrepen, dat de rechtstaat niet is gerespecteerd, grondrechten zijn geschonden en de menselijke waardigheid van individuen met voeten is getreden". Het "vermorzelen" van mensen had voorkomen kunnen worden als de rechtstaat eerder was versterkt, "zoals al meermaals indringend is aanbevolen".
Meer uit Politiek
HILVERSUM (ANP) - VVD, D66 en JA21 kruipen in zeteltal naar elkaar toe in een nieuwe peiling van Ipsos I&O. De drie liberale partijen staan ongeveer op gelijke hoogte, nu de VVD is gezakt naar 14 virtuele zetels (nu 24 in de Kamer). De sociaalliberale D66 stijgt naar 13 zetels (nu 9) en het conservatief-liberale JA21 volgt met 12 zetels. De partij van de huidige eenling Joost Eerdmans blijft flink in de lift met weer 3 zetels erbij sinds begin september.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Partijen vallen CDA-leider Henri Bontenbal aan omdat hij extra belastingen wil heffen bij burgers en bedrijven om de hogere defensie-uitgaven te betalen. Frans Timmermans van GroenLinks-PvdA vreest voor een hogere btw op boodschappen en dat dit mensen met een kleine portemonnee zal raken. Bontenbal vindt het beter om voor de verkiezingen eerlijk te zijn hierover en de kiezer niet daarna te verrassen.
2 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het zal wennen zijn voor NSC. Als lid van de coalitie lag de partij met nu nog negentien zetels veelvuldig onder vuur in de Kamer. Maar woensdag tijdens het debat over de begrotingsplannen voor volgend jaar kon NSC-leider Eddy van Hijum ongestoord zijn verhaal doen. Hij was de eerste fractievoorzitter die helemaal niet werd onderbroken.
2 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - BBB-leider Caroline van der Plas weigerde tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen in te gaan op kritische vragen van oppositiepartijen over Gaza. "Ik ga er geen Gazadebat van maken", reageerde ze toen Rob Jetten vroeg of ze harder stelling wilde nemen tegen de Israëlische premier Benjamin Netanyahu. Daar namen de D66-leider en ook de Partij voor de Dieren, DENK en Volt geen genoegen mee.
3 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Het opheffen van handelsvoordelen die Israël heeft rond het exporteren van onder meer groente en fruit naar Europa, zoals de Europese Commissie voorstelt, zijn geen echte sancties. Hoewel dit na twee jaar "een historische stap vooruit is", is "het weghalen van voordelen of een voorkeursbehandeling geen echte boycot", reageert een woordvoerder van de beweging Boycot, Desinvestering, Sancties (BDS) in Nederland.
6 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Linkse oppositiepartijen stoorden zich tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen aan de in hun ogen te afwachtende houding van VVD-leider Dilan Yeşilgöz over het Israëlische geweld in Gaza. PvdD en Volt riepen de liberale politica op om te spreken van een genocide, nu ook een VN-commissie tot dat oordeel is gekomen. Maar daarin ging ze niet mee. Ze wilde ook niet instemmen met het verzoek om gewonde kinderen uit Gaza naar Nederlandse ziekenhuizen te halen.
6 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het aantal gemeenten in Zuid-Holland dat al te lang te weinig statushouders huisvest, loopt hard op. Zeventien gemeenten hebben al zeker twee jaar te weinig woonruimte geregeld voor asielzoekers met een verblijfsvergunning. De provincie moet eigenlijk ingrijpen, maar ziet daar voorlopig van af. Zuid-Holland wil wel een verbeterplan hebben van deze gemeenten, met daarin een deadline waarop ze hun achterstand hebben weggewerkt.
8 uur geleden