Commissie: Kamer moet rol in kabinetsformatie scherper krijgen
DEN HAAG (ANP) - De Tweede Kamer moet scherper krijgen wat haar regierol bij de totstandkoming van een nieuw kabinet precies inhoudt. De meningen daarover lopen nu nog sterk uiteen en dat komt het proces niet ten goede, constateert een commissie die de moeizame en langdurige kabinetsformatie van 2021 heeft geëvalueerd.
De Tweede Kamer nam de leidende rol in de kabinetsformatie in 2012 over van de koning. Maar daarbij zijn nooit duidelijke afspraken gemaakt over hoe dat precies in zijn werk moet gaan. Het is zaak om ruim voor de volgende Tweede Kamerverkiezingen daarover het debat te voeren, zegt commissievoorzitter Carla van Baalen.
De commissie beveelt verder aan deadlines te gaan hanteren in de kabinetsformatie. Aan de opdracht van iedere informateur zou een termijn moeten worden gesteld, met na afloop daarvan een debat. "Dat voorkomt eindeloze informatiefases", zegt Van Baalen. Bovendien geeft het de Kamer meer controle en schept het duidelijkheid over de voortgang.
Rol verkenner
De commissie heeft ook de rol bekeken van de verkenner die na de Tweede Kamerverkiezingen als eerste aan zet komt. In 2021 werden er zelfs twee aangesteld, van VVD en D66. Dat leidde tot onvrede, stelt de commissie vast na gesprekken met betrokkenen. De verkenners leken soms al bezig met onderhandelen, terwijl dat een taak is van de informateur.
Voortaan zou er altijd één verkenner moeten komen met een duidelijk afgebakende opdracht, aldus Van Baalen. "En laat het iemand zijn met enige afstand tot de politieke actualiteit."
‘Functie elders’
De kabinetsformatie van 2021 verliep mede zo stroef doordat verkenner Kajsa Ollongren zich per ongeluk liet fotograferen met een document onder haar arm waarop flarden te lezen waren uit de eerste gespreksronde. Daarin werd onder meer gesproken over een "functie elders" voor Pieter Omtzigt, toen nog Tweede Kamerlid voor het CDA.
Naderhand werd duidelijk dat die suggestie ter sprake was gekomen tijdens een gesprek met VVD-leider Mark Rutte. Het zorgde voor een diepe vertrouwenscrisis tussen de hoofdrolspelers in het toen nog prille formatieproces. Reden voor de commissie om extra te hameren op het belang van vertrouwelijkheid. "Openbaarheid is niet behulpzaam."
‘Ongrijpbare factoren‘
De commissie stelt wel vast dat de duur van de kabinetsformatie niet in de eerste plaats wordt bepaald door regels en procedures, hoewel die wel voor verbetering vatbaar zijn. Veel belangrijker zijn "die ongrijpbare factoren die tussen mensen spelen, zoals vertrouwen, chemie en de wil om samen te werken".
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - D66-verkenner Wouter Koolmees heeft "rechtse partijen buitenspel gezet" in de formatie, door te adviseren dat D66 en het CDA eerst alleen met elkaar verder gaan praten. Dat vindt JA21-leider Joost Eerdmans. Hij vraagt zich hardop af of de rechtse kiezer zich serieus genomen voelt door deze keuze van Koolmees.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - CDA-leider Henri Bontenbal waakt ervoor de komende weken te veel onderwerpen op de agenda van de kabinetsformatie te zetten. Hij wil de lijst "behapbaar houden", zei hij tijdens een Kamerdebat over de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen van twee weken geleden.
2 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Dilan Yesilgöz verbaast zich over de tussenstap waarin in eerste instantie alleen D66 en het CDA met elkaar onderhandelen over een coalitieakkoord. De VVD-leider vertelde tijdens het debat over de verkiezingsuitslag dat dit als oplossing wordt gezien wanneer "twee partijen moeten samenwerken maar inhoudelijk ver uit elkaar liggen", iets waar volgens de lijsttrekker momenteel "geen sprake van" is.
2 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De kiezer "heeft duidelijk gekozen voor een mentaliteit van samenwerking", denkt partijleider Jesse Klaver (GroenLinks-PvdA). In het debat over de verkiezingsuitslag noemt hij het "een duidelijk signaal" dat middenpartijen als D66 en het CDA hebben gewonnen. "Het gaat om een mentaliteit: gericht op samenwerking en het niet uitvergroten van verschillen, zonder je eigen meningen en opvattingen tekort te doen."
2 uur geleden
EINDHOVEN (ANP) - Het demissionaire kabinet maakt zich zorgen over de rol van kunstmatige intelligentie (AI) voor de nationale en internationale veiligheid. Het kabinet werkt daarom aan een internationale AI-strategie om het AI-beleid "toekomstbestendig" te maken, vertelde demissionair minister van Buitenlandse Zaken David van Weel donderdag tijdens een conferentie over AI in Eindhoven. Concreet betekent dit dat het kabinet via de EU, de NAVO en de Verenigde Naties wil pleiten voor "effectieve wet- en regelgeving rondom AI".
3 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - Demissionair minister Eelco Heinen (Financiën) voelt niets voor de optie om als EU geld uit de kapitaalmarkt op te halen om Oekraïne financieel te steunen. Hij geeft de voorkeur aan het gebruik van de Russische bevroren tegoeden voor een lening aan Oekraïne of aan bilaterale leningen of giften via de nationale begrotingen aan Oekraïne. Dat zei hij voor het begin van de vergadering van EU-ministers van Financiën in Brussel.
3 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Voormalig CDA-leider Sybrand Buma wordt informateur naast Hans Wijers, die D66 zal voordragen. Dat bevestigen ingewijden na berichtgeving van RTL Nieuws en BNR. Buma is momenteel burgemeester van Leeuwarden. Hij zal de gesprekken met beide partijen gaan leiden de komende drie weken.
20 uur geleden