Bijzonder document te zien op expo over christendom en slavernij
UTRECHT (ANP) - Museum Catharijneconvent in Utrecht kan eind deze maand een zeer bijzonder stuk tonen: een heel vroeg voorbeeld van de emancipatie van tot slaaf gemaakten. Het is een brief uit 1739, geschreven namens 650 tot slaaf gemaakten. Die werd opgesteld op het Caraïbische eiland Saint Thomas, waar Nederlandse kolonisten waren opgevolgd door Denen.
De afzenders vroegen, in creools-Nederlands, aan de Deense koning om te regelen dat de zendelingen van de Evangelische Broedergemeente, die hen veel steun boden, op Saint Thomas konden blijven. "Hieruit blijkt dat tot slaaf gemaakten lezen en schrijven leerden en dat ze voor zichzelf opkwamen", aldus Madelon Grant van het Catharijneconvent. Ze is een van de samenstellers van de expositie Christendom en slavernij, die vanaf 29 juni te zien is. Het museum toont de brief in een kopie die de Broedergemeente er in 1739 zelf van maakte.
Het verhaal over slavernij, christendom en Bijbel kent vele kanten. Christenen die vonden dat slavernij geoorloofd was, wezen volgens Grant nogal eens op het Bijbelverhaal over de 'vloek van Cham'. Chams vader Noach vervloekte de zoon van Cham, Kanaän: "Een knecht der knechten zal hij zijn voor zijn broeders". In de Bijbel is er geen directe oorzaak voor te vinden, maar mensen begonnen in het verhaal toch een verband tussen Cham en Kanaän en zwart Afrika te zien en misbruikten het als rechtvaardiging voor slavernij.
Praktijk
Het verhaal Exodus, over de uittocht van de Joden uit Egypte waar ze in slavernij leefden, werd juist weer volop gebruikt als tegenargument. Sommige christelijke voorgangers verzetten zich nadrukkelijk tegen "mensendieverij", maar anderen lieten het op zijn beloop, legt Grant uit. Het was nu eenmaal de praktijk en er zaten immers ook slavenhandelaren en -eigenaren in de kerk. "Kerken hadden zelf ook wel plantages en geld dat in de koloniën met tot slaaf gemaakten was verdiend, werd soms geschonken aan de kerk om in Nederland liefdadigheid mee te bekostigen".
Grant vindt het belangrijk om helder te maken "dat voor en tegen niet fifty-fifty was. De soms zwijgende meerderheid ging mee in het systeem van slavernij".
Het museum heeft kunstenaars gevraagd de expositie aan te vullen. Zo maakte Kenneth Aidoo een portret van Leonora, die zich op een boot in de haven van Curaçao verstopte en naar Middelburg wist te komen, waar ze werk vond. Haar eigenaar wilde haar terug, maar Middelburgers verzetten zich daartegen en de tot het christendom bekeerde Leonora mocht blijven.
Meer uit Binnenland
UTRECHT (ANP) - Op meerdere plekken in het land hebben woensdagochtend minder treinen gereden door ijs aan de bovenleiding. De verstoringen waren in de loop van de ochtend voorbij.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Gemeenten verwachten dat mensen meer vuurwerk afsteken vanwege het aanstaande landelijke verbod. Terwijl de meeste gemeenten een verloop verwachten dat aansluit bij eerdere jaren, maken sommige zich zorgen over meer overlast, schade en gevaarlijke situaties. Dat blijkt uit een rondgang van het ANP.
2 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - In vrijwel het hele land kunnen de wegen woensdagochtend spiegelglad zijn. Het KNMI waarschuwt met code geel voor de plaatselijke gladheid. Die waarschuwing geldt overal, behalve in het IJsselmeergebied (Afsluitdijk en Houtribdijk) en op de Waddeneilanden.
3 uur geleden
DE BILT (ANP) - In het midden, oosten en zuidoosten van het land kan het dinsdagavond, -nacht en woensdagochtend plaatselijk glad zijn, waarschuwt het KNMI. De gladheid ontstaat door bevriezing van natte weggedeelten of door lichte regen op een bevroren ondergrond, mogelijk zeer lokaal.
13 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Forum voor Democratie wil bij de gemeenteraadsverkiezingen in maart meedoen in minimaal honderd gemeenten. Op haar website meldt de partij dat de deelname in dit aantal gemeenten vaststaat en dat nog wordt onderzocht of het op meer plekken kan.
13 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Tijdens de jaarwisseling zal de luchtkwaliteit korte tijd slecht of mogelijk zeer slecht zijn, verwacht het RIVM. Dit geldt vooral voor plaatsen waar vuurwerk wordt afgestoken. Het gaat slechts matig waaien, waardoor er plaatselijk hoge concentraties fijnstof zijn.
20 uur geleden
WEESP (ANP) - De vuurwerkvondst in een huis in Weesp maandagavond betrof een lading van ruim 1100 kilo, meldt de politie. Er moesten moesten enkele tientallen woningen aan de Papelaan worden ontruimd nadat het zware vuurwerk werd gevonden.
21 uur geleden