Bijzonder document te zien op expo over christendom en slavernij
UTRECHT (ANP) - Museum Catharijneconvent in Utrecht kan eind deze maand een zeer bijzonder stuk tonen: een heel vroeg voorbeeld van de emancipatie van tot slaaf gemaakten. Het is een brief uit 1739, geschreven namens 650 tot slaaf gemaakten. Die werd opgesteld op het Caraïbische eiland Saint Thomas, waar Nederlandse kolonisten waren opgevolgd door Denen.
De afzenders vroegen, in creools-Nederlands, aan de Deense koning om te regelen dat de zendelingen van de Evangelische Broedergemeente, die hen veel steun boden, op Saint Thomas konden blijven. "Hieruit blijkt dat tot slaaf gemaakten lezen en schrijven leerden en dat ze voor zichzelf opkwamen", aldus Madelon Grant van het Catharijneconvent. Ze is een van de samenstellers van de expositie Christendom en slavernij, die vanaf 29 juni te zien is. Het museum toont de brief in een kopie die de Broedergemeente er in 1739 zelf van maakte.
Het verhaal over slavernij, christendom en Bijbel kent vele kanten. Christenen die vonden dat slavernij geoorloofd was, wezen volgens Grant nogal eens op het Bijbelverhaal over de 'vloek van Cham'. Chams vader Noach vervloekte de zoon van Cham, Kanaän: "Een knecht der knechten zal hij zijn voor zijn broeders". In de Bijbel is er geen directe oorzaak voor te vinden, maar mensen begonnen in het verhaal toch een verband tussen Cham en Kanaän en zwart Afrika te zien en misbruikten het als rechtvaardiging voor slavernij.
Praktijk
Het verhaal Exodus, over de uittocht van de Joden uit Egypte waar ze in slavernij leefden, werd juist weer volop gebruikt als tegenargument. Sommige christelijke voorgangers verzetten zich nadrukkelijk tegen "mensendieverij", maar anderen lieten het op zijn beloop, legt Grant uit. Het was nu eenmaal de praktijk en er zaten immers ook slavenhandelaren en -eigenaren in de kerk. "Kerken hadden zelf ook wel plantages en geld dat in de koloniën met tot slaaf gemaakten was verdiend, werd soms geschonken aan de kerk om in Nederland liefdadigheid mee te bekostigen".
Grant vindt het belangrijk om helder te maken "dat voor en tegen niet fifty-fifty was. De soms zwijgende meerderheid ging mee in het systeem van slavernij".
Het museum heeft kunstenaars gevraagd de expositie aan te vullen. Zo maakte Kenneth Aidoo een portret van Leonora, die zich op een boot in de haven van Curaçao verstopte en naar Middelburg wist te komen, waar ze werk vond. Haar eigenaar wilde haar terug, maar Middelburgers verzetten zich daartegen en de tot het christendom bekeerde Leonora mocht blijven.
Meer uit Binnenland
LEIDEN (ANP) - Negen demonstranten zijn woensdagavond aangehouden bij de Universiteit Leiden vanwege lokaalvredebreuk, bevestigt een politiewoordvoerder na berichtgeving van Omroep West. Pro-Palestijnse betogers begonnen daar eerder op de dag een actie in en buiten het Academiegebouw. Toen de demonstranten het pand niet verlieten nadat dat was verzocht, ging de politie rond 20.30 uur over tot aanhoudingen.
2 uur geleden
HOOGEVEEN (ANP) - Ruim 1500 fans en andere belangstellenden hebben woensdagmiddag in Theater De Tamboer in Hoogeveen afscheid genomen van de overleden volkszanger René Karst. Dat laat theaterdirecteur Pieter-Bas Rebers weten aan het ANP. Hij zegt onder de indruk te zijn van de hoge opkomst. Voor het podium, waar de kist van de zanger staat, is een groot eerbetoon ontstaan met honderden bloemen en kaartjes.
6 uur geleden
MAASTRICHT (ANP) - De provincie Limburg heeft geen reactie gehad op haar oproep om informatiepanelen over zwarte soldaten terug te plaatsen op de Amerikaanse begraafplaats in Margraten. Gouverneur Emile Roemer deed dat verzoek onlangs aan de Amerikaanse ambassadeur in Nederland, nadat duidelijk was geworden dat de borden waren verwijderd uit het bezoekerscentrum. De American Battle Monuments Commission (ABMC), de beheerder van de begraafplaats, liet later weten dat die niet langer in de "herdenkingsmissie" passen en dat er vaker gerouleerd wordt.
6 uur geleden
LEIDEN (ANP) - Pro-Palestijnse demonstranten voeren woensdag actie in het Academiegebouw van de Universiteit Leiden. In het gebouw aan het Rapenburg zou politicoloog Hélène Landemore een lezing houden. Haar Cleveringa-oratie is verplaatst naar een ander gebouw een eindje verderop.
7 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De EU-ministers van Buitenlandse Zaken zijn het eens over de koers die de EU moet volgen bij de vredesonderhandelingen over Oekraïne. Dat zei demissionair minister David van Weel (Buitenlandse Zaken) na een ingelast digitaal overleg over Oekraïne tegen het ANP. De EU moet Oekraïne op alle mogelijke manieren blijven ondersteunen en Europa moet een rol blijven spelen bij de onderhandelingen over vrede, zei Van Weel. Ook moet snel een besluit worden genomen over de inzet van Russische bevroren tegoeden.
11 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De impact van cyberaanvallen is steeds vaker te merken in het dagelijkse leven buiten de digitale wereld om, schrijft de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in het jaarlijkse Cybersecuritybeeld. De incidenten hebben nog niet geleid tot "maatschappelijke ontwrichting of significante impact op de nationale veiligheid", maar die potentie was er wel, volgens de NCTV.
13 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Als het aan het stadsbestuur ligt, verdwijnen fatbikes in Amsterdam uit de drukke gebieden. Het college van B&W gaat bekijken of dat via een plaatselijke verordening kan worden geregeld. Amsterdam vindt dat het Rijk te lang doet over beleid tegen de overlast van fatbikes.
15 uur geleden