Bijzonder document te zien op expo over christendom en slavernij
UTRECHT (ANP) - Museum Catharijneconvent in Utrecht kan eind deze maand een zeer bijzonder stuk tonen: een heel vroeg voorbeeld van de emancipatie van tot slaaf gemaakten. Het is een brief uit 1739, geschreven namens 650 tot slaaf gemaakten. Die werd opgesteld op het Caraïbische eiland Saint Thomas, waar Nederlandse kolonisten waren opgevolgd door Denen.
De afzenders vroegen, in creools-Nederlands, aan de Deense koning om te regelen dat de zendelingen van de Evangelische Broedergemeente, die hen veel steun boden, op Saint Thomas konden blijven. "Hieruit blijkt dat tot slaaf gemaakten lezen en schrijven leerden en dat ze voor zichzelf opkwamen", aldus Madelon Grant van het Catharijneconvent. Ze is een van de samenstellers van de expositie Christendom en slavernij, die vanaf 29 juni te zien is. Het museum toont de brief in een kopie die de Broedergemeente er in 1739 zelf van maakte.
Het verhaal over slavernij, christendom en Bijbel kent vele kanten. Christenen die vonden dat slavernij geoorloofd was, wezen volgens Grant nogal eens op het Bijbelverhaal over de 'vloek van Cham'. Chams vader Noach vervloekte de zoon van Cham, Kanaän: "Een knecht der knechten zal hij zijn voor zijn broeders". In de Bijbel is er geen directe oorzaak voor te vinden, maar mensen begonnen in het verhaal toch een verband tussen Cham en Kanaän en zwart Afrika te zien en misbruikten het als rechtvaardiging voor slavernij.
Praktijk
Het verhaal Exodus, over de uittocht van de Joden uit Egypte waar ze in slavernij leefden, werd juist weer volop gebruikt als tegenargument. Sommige christelijke voorgangers verzetten zich nadrukkelijk tegen "mensendieverij", maar anderen lieten het op zijn beloop, legt Grant uit. Het was nu eenmaal de praktijk en er zaten immers ook slavenhandelaren en -eigenaren in de kerk. "Kerken hadden zelf ook wel plantages en geld dat in de koloniën met tot slaaf gemaakten was verdiend, werd soms geschonken aan de kerk om in Nederland liefdadigheid mee te bekostigen".
Grant vindt het belangrijk om helder te maken "dat voor en tegen niet fifty-fifty was. De soms zwijgende meerderheid ging mee in het systeem van slavernij".
Het museum heeft kunstenaars gevraagd de expositie aan te vullen. Zo maakte Kenneth Aidoo een portret van Leonora, die zich op een boot in de haven van Curaçao verstopte en naar Middelburg wist te komen, waar ze werk vond. Haar eigenaar wilde haar terug, maar Middelburgers verzetten zich daartegen en de tot het christendom bekeerde Leonora mocht blijven.
Meer uit Binnenland
DE BILT (ANP) - In De Bilt bleef de temperatuur op eerste kerstdag de hele dag onder nul. Hierdoor is de eerste officiële ijsdag van de winter een feit. Dit maakt het de koudste eerste kerstdag sinds 1994. Volgens Weeronline werd het maximaal -0,2 graden.
8 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De kersttoespraak van koning Willem-Alexander telt dit jaar 757 woorden, dat is 11 woorden meer dan vorig jaar. De lengte van de kersttoespraak van de koning daalde de afgelopen jaren.
14 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Koning Willem-Alexander zou het mooi vinden als "iedere generatie als eerste doel zou hebben om de wereld in een iets betere toestand over te dragen aan de generatie erna". Dat is niet eenvoudig, zei de koning donderdag in zijn jaarlijkse kersttoespraak.
14 uur geleden
ZAANDAM (ANP) - In een woning aan de Westzijde in Zaandam heeft een zeer grote brand gewoed. Het ging om een kraakpand, aldus een woordvoerder van de veiligheidsregio. Rond 12.15 uur meldde de brandweer dat de brand uit is.
16 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - In Artis is op kerstavond een olifantje geboren. Het kalf, een bul, stond al binnen enkele minuten op vier poten en dronk al snel bij moeder. In de Amsterdamse dierentuin leven nu vijf Aziatische olifanten: matriarch van de kudde Thong Thai en haar vier nakomelingen.
16 uur geleden
WAGENINGEN (ANP) - De hazelaars staan dit jaar eerder in bloei dan ooit. Dat kan leiden tot hooikoortsklachten, meldt Nature Today. "Niet eerder stonden hazelaars zo vroeg zo uitgebreid te bloeien als dit jaar. En niet eerder telde het LUMC zoveel hazelaarpollen in december als dit jaar."
16 uur geleden
MAASDIJK (ANP) - Een automobilist is om het leven gekomen door een ongeval in Maasdijk, waarbij zijn auto in brand vloog. Het ongeluk gebeurde rond 4.30 uur op de Coldenhovelaan in de Zuid-Hollandse plaats, meldt de politie op X.
17 uur geleden