Bijzonder document te zien op expo over christendom en slavernij
UTRECHT (ANP) - Museum Catharijneconvent in Utrecht kan eind deze maand een zeer bijzonder stuk tonen: een heel vroeg voorbeeld van de emancipatie van tot slaaf gemaakten. Het is een brief uit 1739, geschreven namens 650 tot slaaf gemaakten. Die werd opgesteld op het Caraïbische eiland Saint Thomas, waar Nederlandse kolonisten waren opgevolgd door Denen.
De afzenders vroegen, in creools-Nederlands, aan de Deense koning om te regelen dat de zendelingen van de Evangelische Broedergemeente, die hen veel steun boden, op Saint Thomas konden blijven. "Hieruit blijkt dat tot slaaf gemaakten lezen en schrijven leerden en dat ze voor zichzelf opkwamen", aldus Madelon Grant van het Catharijneconvent. Ze is een van de samenstellers van de expositie Christendom en slavernij, die vanaf 29 juni te zien is. Het museum toont de brief in een kopie die de Broedergemeente er in 1739 zelf van maakte.
Het verhaal over slavernij, christendom en Bijbel kent vele kanten. Christenen die vonden dat slavernij geoorloofd was, wezen volgens Grant nogal eens op het Bijbelverhaal over de 'vloek van Cham'. Chams vader Noach vervloekte de zoon van Cham, Kanaän: "Een knecht der knechten zal hij zijn voor zijn broeders". In de Bijbel is er geen directe oorzaak voor te vinden, maar mensen begonnen in het verhaal toch een verband tussen Cham en Kanaän en zwart Afrika te zien en misbruikten het als rechtvaardiging voor slavernij.
Praktijk
Het verhaal Exodus, over de uittocht van de Joden uit Egypte waar ze in slavernij leefden, werd juist weer volop gebruikt als tegenargument. Sommige christelijke voorgangers verzetten zich nadrukkelijk tegen "mensendieverij", maar anderen lieten het op zijn beloop, legt Grant uit. Het was nu eenmaal de praktijk en er zaten immers ook slavenhandelaren en -eigenaren in de kerk. "Kerken hadden zelf ook wel plantages en geld dat in de koloniën met tot slaaf gemaakten was verdiend, werd soms geschonken aan de kerk om in Nederland liefdadigheid mee te bekostigen".
Grant vindt het belangrijk om helder te maken "dat voor en tegen niet fifty-fifty was. De soms zwijgende meerderheid ging mee in het systeem van slavernij".
Het museum heeft kunstenaars gevraagd de expositie aan te vullen. Zo maakte Kenneth Aidoo een portret van Leonora, die zich op een boot in de haven van Curaçao verstopte en naar Middelburg wist te komen, waar ze werk vond. Haar eigenaar wilde haar terug, maar Middelburgers verzetten zich daartegen en de tot het christendom bekeerde Leonora mocht blijven.
Meer uit Binnenland
DEN HAAG (ANP) - Voor acht pluimveebedrijven in Noord-Brabant, dicht bij de Belgische grens, geldt per direct een vervoersverbod. De bedrijven liggen binnen 10 kilometer van een pluimveebedrijf in Pelt waar vogelgriep is vastgesteld. De ondernemers mogen daarom geen vogels of eieren vervoeren vanaf hun eigen bedrijf.
9 uur geleden
MARGRATEN/HILVERSUM (ANP) - De twee panelen die zaterdagavond in het televisieprogramma Even tot hier naast de Amerikaanse begraafplaats Margraten zijn geplaatst, zijn daar alweer weg, ziet een ANP-fotograaf. BNNVARA bevestigt dat de panelen slechts tijdelijk waren teruggeplaatst. Volgens de omroep worden ze overhandigd aan Stichting Black Liberation, die zich inzet voor onderzoek naar 'zwarte bevrijders' in de Tweede Wereldoorlog.
10 uur geleden
WINTERSWIJK (ANP) - De ijsbaan in Winterswijk is ook zondagochtend opengegaan. Zaterdag had de baan de primeur van het eerste schaatsen op natuurijs deze herfst. Toen lag er 5 millimeter ijs, nu is het een kleine centimeter, vertelt ijsmeester Hendrik van Prooije vanaf de baan.
15 uur geleden
DE BILT (ANP) - Afgezien van de provincies Limburg en Zeeland geldt zondag in heel het land ergens gedurende de dag code geel door gladheid. In het zuidwesten en westen is het nu al plaatselijk glad door sneeuwval. De sneeuw en gladheid breiden zich de komende uren oostwaarts uit. Daardoor is het uiteindelijk in heel de westelijke helft van het land, met uitzondering van Zeeland, plaatselijk glad in de ochtend. Die gladheid verdwijnt pas halverwege de ochtend, meldt het KNMI.
16 uur geleden
NOORDWIJK (ANP) - De Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM) heeft tijdens haar jaarlijkse benefietgala in Noordwijk 1.848.000 euro opgehaald. Dat is ruim 30.000 euro meer dan vorig jaar en daarmee een nieuw recordbedrag. Het was de negentiende keer dat het benefietgala werd georganiseerd. Er schoven 650 gasten aan.
22 uur geleden
Het televisieprogramma Even tot hier heeft naast de Amerikaanse militaire begraafplaats Margraten de twee panelen teruggeplaatst die eerder deze maand door de Amerikaanse beheerder werden verwijderd. De panelen belichten de rol van 'zwarte bevrijders' in de Tweede Wereldoorlog. Ook maakten presentatoren Niels van der Laan en Jeroen Woe zaterdag aan het einde van hun uitzending bekend dat zij rondom de teruggeplaatste panelen ook een aanvullende "tentoonstelling" laten bouwen.
22 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het vliegverkeer van en naar Eindhoven is zaterdagavond stilgelegd, nadat bij het vliegveld meerdere drones waren gesignaleerd. Het vliegveld van Eindhoven is niet alleen een luchthaven, maar op het terrein zit ook een luchtmachtbasis. Daarom is zowel het civiele als het militaire vliegverkeer opgeschort, laat demissionair minister Ruben Brekelmans (Defensie) weten.
1 dag geleden