Bijzonder document te zien op expo over christendom en slavernij
UTRECHT (ANP) - Museum Catharijneconvent in Utrecht kan eind deze maand een zeer bijzonder stuk tonen: een heel vroeg voorbeeld van de emancipatie van tot slaaf gemaakten. Het is een brief uit 1739, geschreven namens 650 tot slaaf gemaakten. Die werd opgesteld op het Caraïbische eiland Saint Thomas, waar Nederlandse kolonisten waren opgevolgd door Denen.
De afzenders vroegen, in creools-Nederlands, aan de Deense koning om te regelen dat de zendelingen van de Evangelische Broedergemeente, die hen veel steun boden, op Saint Thomas konden blijven. "Hieruit blijkt dat tot slaaf gemaakten lezen en schrijven leerden en dat ze voor zichzelf opkwamen", aldus Madelon Grant van het Catharijneconvent. Ze is een van de samenstellers van de expositie Christendom en slavernij, die vanaf 29 juni te zien is. Het museum toont de brief in een kopie die de Broedergemeente er in 1739 zelf van maakte.
Het verhaal over slavernij, christendom en Bijbel kent vele kanten. Christenen die vonden dat slavernij geoorloofd was, wezen volgens Grant nogal eens op het Bijbelverhaal over de 'vloek van Cham'. Chams vader Noach vervloekte de zoon van Cham, Kanaän: "Een knecht der knechten zal hij zijn voor zijn broeders". In de Bijbel is er geen directe oorzaak voor te vinden, maar mensen begonnen in het verhaal toch een verband tussen Cham en Kanaän en zwart Afrika te zien en misbruikten het als rechtvaardiging voor slavernij.
Praktijk
Het verhaal Exodus, over de uittocht van de Joden uit Egypte waar ze in slavernij leefden, werd juist weer volop gebruikt als tegenargument. Sommige christelijke voorgangers verzetten zich nadrukkelijk tegen "mensendieverij", maar anderen lieten het op zijn beloop, legt Grant uit. Het was nu eenmaal de praktijk en er zaten immers ook slavenhandelaren en -eigenaren in de kerk. "Kerken hadden zelf ook wel plantages en geld dat in de koloniën met tot slaaf gemaakten was verdiend, werd soms geschonken aan de kerk om in Nederland liefdadigheid mee te bekostigen".
Grant vindt het belangrijk om helder te maken "dat voor en tegen niet fifty-fifty was. De soms zwijgende meerderheid ging mee in het systeem van slavernij".
Het museum heeft kunstenaars gevraagd de expositie aan te vullen. Zo maakte Kenneth Aidoo een portret van Leonora, die zich op een boot in de haven van Curaçao verstopte en naar Middelburg wist te komen, waar ze werk vond. Haar eigenaar wilde haar terug, maar Middelburgers verzetten zich daartegen en de tot het christendom bekeerde Leonora mocht blijven.
Meer uit Binnenland
DEN HAAG (ANP) - De afname van de broeikasgasuitstoot stagneert opnieuw. Volgens CBS-cijfers lag de totale uitstoot in het derde kwartaal van dit jaar ongeveer op hetzelfde niveau als een jaar eerder. Terwijl de industrie en het verkeer minder CO2 en andere broeikasgassen de lucht in lieten gaan, stegen de emissies van de elektriciteitssector met 20 procent. Dat kwam doordat meer steenkool werd verbruikt.
9 minuten geleden
AMSTERDAM (ANP) - Eneco en Energie VanOns hebben consumenten 'CO2-gecompenseerd gas' verkocht zonder die claim deugdelijk te onderbouwen. Daarmee hebben ze de reclamecode overtreden, oordeelt de Reclame Code Commissie (RCC). Eisers Fossielvrij NL en Reclamejagers zijn blij met de uitspraak, maar vinden het ook tijd dat de Autoriteit Consument en Markt (ACM) harder ingrijpt bij bedrijven die met CO2-compensatie schermen.
42 minuten geleden
AMSTERDAM (ANP) - De videoclip van het lied Echte liefde is te koop van Samuel Welten was dit jaar de best bekeken muziekvideo op YouTube in Nederland. Het lied, dat in maart werd geüpload, kreeg ruim 5,1 miljoen views. YouTube meldt niet hoeveel daarvan uit Nederland kwamen.
8 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De SGP doet samen met VVD, CDA, BBB en ChristenUnie een nieuwe poging om de koning weer een rol te geven in het formatieproces. Aanleiding is het gedoe dat opnieuw is ontstaan rond een door de Tweede Kamer aangestelde informateur. D66'er Hans Wijers stapte op nadat een privébericht was uitgelekt waarin hij VVD-leider Dilan Yeşilgöz een feeks noemde.
9 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - De gemeente Amsterdam wil de meldingsbereidheid rond antisemitisme vergroten. Dat staat in de dinsdag gepubliceerde Aanpak Antisemitisme. Ook moet er onder meer een Amsterdams-Jiddisch woordenboek komen. Dat "onderstreept niet alleen de langdurige aanwezigheid van de Joodse gemeenschap in de stad, maar ook de diepgaande invloed die zij heeft gehad op de ontwikkeling van de Amsterdamse taal en cultuur".
10 uur geleden
MAASTRICHT (ANP) - De provincie Limburg en het Rijk zouden met partners over de grens in België en Duitsland moeten samenwerken om de wasbeer te bestrijden. Dat is noodzakelijk om te voorkomen dat de invasieve soort zich verder in Limburg en de rest van Nederland verspreidt, zeggen wetenschappers in een rapport dat de provincie en het ministerie van Landbouw (LVVN) lieten opstellen over het bestrijden van de wasbeer.
12 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De Tweede Kamer wil onderzoeken hoe elke leerling op school gelijk kan worden behandeld, ongeacht de "levensbeschouwelijke richting" van een school. Dinsdagmiddag werd tot frustratie van de SGP en ChristenUnie een motie van de VVD hiervoor aangenomen. Volgens de christelijke partijen is dit "ongrondwettig en illiberaal" en strijdig met de vrijheid van onderwijs.
12 uur geleden