Bijzonder document te zien op expo over christendom en slavernij
UTRECHT (ANP) - Museum Catharijneconvent in Utrecht kan eind deze maand een zeer bijzonder stuk tonen: een heel vroeg voorbeeld van de emancipatie van tot slaaf gemaakten. Het is een brief uit 1739, geschreven namens 650 tot slaaf gemaakten. Die werd opgesteld op het Caraïbische eiland Saint Thomas, waar Nederlandse kolonisten waren opgevolgd door Denen.
De afzenders vroegen, in creools-Nederlands, aan de Deense koning om te regelen dat de zendelingen van de Evangelische Broedergemeente, die hen veel steun boden, op Saint Thomas konden blijven. "Hieruit blijkt dat tot slaaf gemaakten lezen en schrijven leerden en dat ze voor zichzelf opkwamen", aldus Madelon Grant van het Catharijneconvent. Ze is een van de samenstellers van de expositie Christendom en slavernij, die vanaf 29 juni te zien is. Het museum toont de brief in een kopie die de Broedergemeente er in 1739 zelf van maakte.
Het verhaal over slavernij, christendom en Bijbel kent vele kanten. Christenen die vonden dat slavernij geoorloofd was, wezen volgens Grant nogal eens op het Bijbelverhaal over de 'vloek van Cham'. Chams vader Noach vervloekte de zoon van Cham, Kanaän: "Een knecht der knechten zal hij zijn voor zijn broeders". In de Bijbel is er geen directe oorzaak voor te vinden, maar mensen begonnen in het verhaal toch een verband tussen Cham en Kanaän en zwart Afrika te zien en misbruikten het als rechtvaardiging voor slavernij.
Praktijk
Het verhaal Exodus, over de uittocht van de Joden uit Egypte waar ze in slavernij leefden, werd juist weer volop gebruikt als tegenargument. Sommige christelijke voorgangers verzetten zich nadrukkelijk tegen "mensendieverij", maar anderen lieten het op zijn beloop, legt Grant uit. Het was nu eenmaal de praktijk en er zaten immers ook slavenhandelaren en -eigenaren in de kerk. "Kerken hadden zelf ook wel plantages en geld dat in de koloniën met tot slaaf gemaakten was verdiend, werd soms geschonken aan de kerk om in Nederland liefdadigheid mee te bekostigen".
Grant vindt het belangrijk om helder te maken "dat voor en tegen niet fifty-fifty was. De soms zwijgende meerderheid ging mee in het systeem van slavernij".
Het museum heeft kunstenaars gevraagd de expositie aan te vullen. Zo maakte Kenneth Aidoo een portret van Leonora, die zich op een boot in de haven van Curaçao verstopte en naar Middelburg wist te komen, waar ze werk vond. Haar eigenaar wilde haar terug, maar Middelburgers verzetten zich daartegen en de tot het christendom bekeerde Leonora mocht blijven.
Meer uit Binnenland
EINDHOVEN (ANP) - Het Rijksmuseum krijgt een vestiging in Eindhoven. Het nieuw te bouwen museum toont werken uit de wereldberoemde collectie en komt aan de Dommel, vlak bij het station. Dat maakte de gemeente Eindhoven donderdag bekend. Het plan is dat het over zes tot acht jaar de deuren opent. ASML is founding partner.
6 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - De problemen met de verouderde Haringvlietbrug zijn erger dan gedacht. In de lassen van de ondersteuningsbalk onder een van de rijstroken zit vermoeiing, meldt demissionair minister Robert Tieman van Infrastructuur en Waterstaat in een brief aan de Tweede Kamer. "Bij deze lassen kunnen kleine scheurtjes plotseling doorscheuren."
40 minuten geleden
UTRECHT (ANP) - De NS is bezorgd over de huidige staat en de toekomst van de spoorinfrastructuur. Zo reageert NS-directeur Wouter Koolmees op het bericht dat ProRail alleen nog maar noodzakelijk onderhoud kan doen en zich dus niet kan richten op de toekomstbestendigheid van het spoor. Dat komt omdat de spoorbeheerder kampt met een personeels- en geldtekort.
47 minuten geleden
HAARLEM (ANP) - ProRail kan de komende jaren op steeds meer delen van het spoor alleen strikt noodzakelijk onderhoud plegen. Werkzaamheden om het spoor 'toekomstklaar' te maken, raken daarbij in de verdringing. Volgens de spoorbeheerder komt dat door tekorten aan geld en personeel.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het aantal meldingen van kindermisbruik is in vier jaar met 20 procent toegenomen. Dit blijkt uit cijfers van de Monitor seksueel geweld tegen kinderen 2020-2024. In die periode steeg het aantal meldingen geregistreerd door de politie van 3010 naar 3690 per jaar. Vooral het onlinemisbruik neemt toe, zoals grooming en het verspreiden van naaktbeelden.
4 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Kinderen die lhbtqia+ zijn, kunnen steeds minder vaak vrij en veilig opgroeien. Ze worden gepest, bedreigd en aangevallen, en ze voelen zich niet genoeg gesteund door leraren. Hun rechten staan steeds vaker onder druk, waarschuwt Kinderombudsman Margrite Kalverboer.
5 uur geleden
ZEVENBERGEN (ANP) - Dat Moerdijk ook wordt genoemd in een onderzoek naar locaties voor een kleine kerncentrale in Noord-Brabant leidde woensdag tijdens een informatieavond tot vragen van bewoners. Afgelopen weken werd bekend dat het dorp mogelijk moet verdwijnen ten behoeve van een ander energieproject: Powerport. Het onderzoek naar locaties voor een kleine kerncentrale viel daar "bijzonder ongelukkig" mee samen, zei gedeputeerde Wilma Dirken van de provincie.
13 uur geleden