Bijzonder document te zien op expo over christendom en slavernij
UTRECHT (ANP) - Museum Catharijneconvent in Utrecht kan eind deze maand een zeer bijzonder stuk tonen: een heel vroeg voorbeeld van de emancipatie van tot slaaf gemaakten. Het is een brief uit 1739, geschreven namens 650 tot slaaf gemaakten. Die werd opgesteld op het Caraïbische eiland Saint Thomas, waar Nederlandse kolonisten waren opgevolgd door Denen.
De afzenders vroegen, in creools-Nederlands, aan de Deense koning om te regelen dat de zendelingen van de Evangelische Broedergemeente, die hen veel steun boden, op Saint Thomas konden blijven. "Hieruit blijkt dat tot slaaf gemaakten lezen en schrijven leerden en dat ze voor zichzelf opkwamen", aldus Madelon Grant van het Catharijneconvent. Ze is een van de samenstellers van de expositie Christendom en slavernij, die vanaf 29 juni te zien is. Het museum toont de brief in een kopie die de Broedergemeente er in 1739 zelf van maakte.
Het verhaal over slavernij, christendom en Bijbel kent vele kanten. Christenen die vonden dat slavernij geoorloofd was, wezen volgens Grant nogal eens op het Bijbelverhaal over de 'vloek van Cham'. Chams vader Noach vervloekte de zoon van Cham, Kanaän: "Een knecht der knechten zal hij zijn voor zijn broeders". In de Bijbel is er geen directe oorzaak voor te vinden, maar mensen begonnen in het verhaal toch een verband tussen Cham en Kanaän en zwart Afrika te zien en misbruikten het als rechtvaardiging voor slavernij.
Praktijk
Het verhaal Exodus, over de uittocht van de Joden uit Egypte waar ze in slavernij leefden, werd juist weer volop gebruikt als tegenargument. Sommige christelijke voorgangers verzetten zich nadrukkelijk tegen "mensendieverij", maar anderen lieten het op zijn beloop, legt Grant uit. Het was nu eenmaal de praktijk en er zaten immers ook slavenhandelaren en -eigenaren in de kerk. "Kerken hadden zelf ook wel plantages en geld dat in de koloniën met tot slaaf gemaakten was verdiend, werd soms geschonken aan de kerk om in Nederland liefdadigheid mee te bekostigen".
Grant vindt het belangrijk om helder te maken "dat voor en tegen niet fifty-fifty was. De soms zwijgende meerderheid ging mee in het systeem van slavernij".
Het museum heeft kunstenaars gevraagd de expositie aan te vullen. Zo maakte Kenneth Aidoo een portret van Leonora, die zich op een boot in de haven van Curaçao verstopte en naar Middelburg wist te komen, waar ze werk vond. Haar eigenaar wilde haar terug, maar Middelburgers verzetten zich daartegen en de tot het christendom bekeerde Leonora mocht blijven.
Meer uit Binnenland
SCHIPHOL (ANP) - De 24-jarige Sman O., een van de hoofdverdachten van de driedubbele moord in het Brabantse Oosterhout, weigert vooralsnog een verklaring af te leggen. Dat bleek maandag tijdens de tweede inleidende zitting in de geruchtmakende zaak. O. is vermoedelijk de schutter geweest. Op 28 maart zou hij op klaarlichte dag twee mannen van 32 en een van 25 hebben doodgeschoten.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Voordat een enkelband als hoofdstraf opgelegd kan worden, moet het wetsvoorstel hierover nog op verschillende punten worden bijgesteld. De Raad van State (RvS) ziet in het voorstel een rechtvaardige en effectieve vorm van bestraffing, maar wijst onder meer op risico's voor de privacy.
2 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Een paar honderd mensen hebben maandagochtend gebruikgemaakt van de mogelijkheid om de vorige week overleden Hans van Manen een laatste groet te brengen. Dat gebeurde in de Nationale Opera & Ballet in Amsterdam.
3 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De Raad van State is zeer kritisch over een voorstel van demissionair landbouwminister Femke Wiersma (BBB) om de huidige norm voor stikstofneerslag in kwetsbare natuurgebieden te vervangen door een wettelijk doel om de uitstoot te verminderen. Het natuurherstel waartoe Nederland verplicht is, kan daardoor in gevaar komen, waarschuwt de belangrijkste adviseur van het kabinet op het gebied van wetgeving in een advies.
3 uur geleden
ANTWERPEN (ANP/BELGA) - Het Openbaar Ministerie in België eist 1,5 jaar cel, 4400 euro boete en drie maanden rijverbod voor de Nederlandse sterrenchef Nick Bril. De rechtszaak begon maandag in Antwerpen.
3 uur geleden
ANTWERPEN (ANP/BELGA) - De Nederlandse sterrenchef Nick Bril (41) en zijn advocaat zijn maandagochtend bij de rechtbank in Antwerpen aangekomen voor de behandeling van het zware ongeluk bij restaurant The Jane in januari 2024.
4 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Natuurorganisaties Comité Schone Lucht en Biofuelwatch doen aangifte tegen energiebedrijf RWE om mogelijke fraude en valsheid in geschrifte. Ze wijzen op de miljoenen euro's aan subsidies die het bedrijf krijgt voor het importeren en verbranden van houtpellets in zijn energiecentrales. Dit moet aan Nederlandse duurzaamheidseisen voldoen, maar volgens de organisaties is dat niet het geval.
13 uur geleden