Bijzonder document te zien op expo over christendom en slavernij
UTRECHT (ANP) - Museum Catharijneconvent in Utrecht kan eind deze maand een zeer bijzonder stuk tonen: een heel vroeg voorbeeld van de emancipatie van tot slaaf gemaakten. Het is een brief uit 1739, geschreven namens 650 tot slaaf gemaakten. Die werd opgesteld op het Caraïbische eiland Saint Thomas, waar Nederlandse kolonisten waren opgevolgd door Denen.
De afzenders vroegen, in creools-Nederlands, aan de Deense koning om te regelen dat de zendelingen van de Evangelische Broedergemeente, die hen veel steun boden, op Saint Thomas konden blijven. "Hieruit blijkt dat tot slaaf gemaakten lezen en schrijven leerden en dat ze voor zichzelf opkwamen", aldus Madelon Grant van het Catharijneconvent. Ze is een van de samenstellers van de expositie Christendom en slavernij, die vanaf 29 juni te zien is. Het museum toont de brief in een kopie die de Broedergemeente er in 1739 zelf van maakte.
Het verhaal over slavernij, christendom en Bijbel kent vele kanten. Christenen die vonden dat slavernij geoorloofd was, wezen volgens Grant nogal eens op het Bijbelverhaal over de 'vloek van Cham'. Chams vader Noach vervloekte de zoon van Cham, Kanaän: "Een knecht der knechten zal hij zijn voor zijn broeders". In de Bijbel is er geen directe oorzaak voor te vinden, maar mensen begonnen in het verhaal toch een verband tussen Cham en Kanaän en zwart Afrika te zien en misbruikten het als rechtvaardiging voor slavernij.
Praktijk
Het verhaal Exodus, over de uittocht van de Joden uit Egypte waar ze in slavernij leefden, werd juist weer volop gebruikt als tegenargument. Sommige christelijke voorgangers verzetten zich nadrukkelijk tegen "mensendieverij", maar anderen lieten het op zijn beloop, legt Grant uit. Het was nu eenmaal de praktijk en er zaten immers ook slavenhandelaren en -eigenaren in de kerk. "Kerken hadden zelf ook wel plantages en geld dat in de koloniën met tot slaaf gemaakten was verdiend, werd soms geschonken aan de kerk om in Nederland liefdadigheid mee te bekostigen".
Grant vindt het belangrijk om helder te maken "dat voor en tegen niet fifty-fifty was. De soms zwijgende meerderheid ging mee in het systeem van slavernij".
Het museum heeft kunstenaars gevraagd de expositie aan te vullen. Zo maakte Kenneth Aidoo een portret van Leonora, die zich op een boot in de haven van Curaçao verstopte en naar Middelburg wist te komen, waar ze werk vond. Haar eigenaar wilde haar terug, maar Middelburgers verzetten zich daartegen en de tot het christendom bekeerde Leonora mocht blijven.
Meer uit Binnenland
SAASVELD (ANP) - In discotheek Bruins in het Overijsselse Saasveld is in de nacht van zondag op maandag brand uitgebroken. Er waren zo'n 3000 mensen aanwezig in de discotheek, meldt de brandweer Twente.
2 uur geleden
HEEMSKERK (ANP) - In de zoektocht naar de vermiste 16-jarige Milan hebben 673 mensen zich aangemeld om te helpen, meldt Coördinatie Platform Vermissing op Facebook. De vrijwilligers doorzochten 135 kleinere gebieden. "Helaas heeft de zoekactie tot nu toe nog geen resultaat opgeleverd", aldus het bericht.
6 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Nederlanders hebben dit jaar opnieuw een recordaantal Tikkies gestuurd. Ook het gevraagde totaalbedrag lag nog nooit zo hoog als in 2025. Daarmee heeft de betaalapp het oude record van vorig jaar verbroken. Dit meldt ABN AMRO, de eigenaar van Tikkie.
6 uur geleden
HILVERSUM (ANP) - De afscheidsaankondiging van Frits Spits in De Taalstaat is verkozen tot het Radiomoment van het jaar 2025. Dat werd zondagmiddag bekendgemaakt in een speciale uitzending van het Omroep MAX-radioprogramma De Perstribune op NPO Radio 1.
15 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - De politie heeft niemand aangehouden na de urenlange ongeregeldheden zaterdagavond in de Amsterdamse wijk Floradorp. Dat zegt een woordvoerder zondag. "We hebben in Floradorp inzet gedaan om de brandweer zo veilig mogelijk hun werk te laten doen", aldus de zegsvrouw.
19 uur geleden
HOUTEN (ANP) - De eerste helft van januari wordt het iets kouder dan de gemiddelde dagtemperatuur van 6 graden, voorspelt Weeronline. De tweede helft van de maand is nog onzeker, maar volgens de voorspeller is de kans groot dat de hele maand kouder verloopt dan gemiddeld in de afgelopen dertig jaar. Dat zou dan voor het eerst sinds 2021 zijn.
20 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Twee derde van de Nederlanders is voor een landelijk vuurwerkverbod. Dat komt naar voren uit een enquête van Kieskompas en het ANP die meer dan 56.000 Nederlanders hebben ingevuld. Een op de tien Nederlanders heeft geen uitgesproken mening.
1 dag geleden