Bijzonder document te zien op expo over christendom en slavernij
UTRECHT (ANP) - Museum Catharijneconvent in Utrecht kan eind deze maand een zeer bijzonder stuk tonen: een heel vroeg voorbeeld van de emancipatie van tot slaaf gemaakten. Het is een brief uit 1739, geschreven namens 650 tot slaaf gemaakten. Die werd opgesteld op het Caraïbische eiland Saint Thomas, waar Nederlandse kolonisten waren opgevolgd door Denen.
De afzenders vroegen, in creools-Nederlands, aan de Deense koning om te regelen dat de zendelingen van de Evangelische Broedergemeente, die hen veel steun boden, op Saint Thomas konden blijven. "Hieruit blijkt dat tot slaaf gemaakten lezen en schrijven leerden en dat ze voor zichzelf opkwamen", aldus Madelon Grant van het Catharijneconvent. Ze is een van de samenstellers van de expositie Christendom en slavernij, die vanaf 29 juni te zien is. Het museum toont de brief in een kopie die de Broedergemeente er in 1739 zelf van maakte.
Het verhaal over slavernij, christendom en Bijbel kent vele kanten. Christenen die vonden dat slavernij geoorloofd was, wezen volgens Grant nogal eens op het Bijbelverhaal over de 'vloek van Cham'. Chams vader Noach vervloekte de zoon van Cham, Kanaän: "Een knecht der knechten zal hij zijn voor zijn broeders". In de Bijbel is er geen directe oorzaak voor te vinden, maar mensen begonnen in het verhaal toch een verband tussen Cham en Kanaän en zwart Afrika te zien en misbruikten het als rechtvaardiging voor slavernij.
Praktijk
Het verhaal Exodus, over de uittocht van de Joden uit Egypte waar ze in slavernij leefden, werd juist weer volop gebruikt als tegenargument. Sommige christelijke voorgangers verzetten zich nadrukkelijk tegen "mensendieverij", maar anderen lieten het op zijn beloop, legt Grant uit. Het was nu eenmaal de praktijk en er zaten immers ook slavenhandelaren en -eigenaren in de kerk. "Kerken hadden zelf ook wel plantages en geld dat in de koloniën met tot slaaf gemaakten was verdiend, werd soms geschonken aan de kerk om in Nederland liefdadigheid mee te bekostigen".
Grant vindt het belangrijk om helder te maken "dat voor en tegen niet fifty-fifty was. De soms zwijgende meerderheid ging mee in het systeem van slavernij".
Het museum heeft kunstenaars gevraagd de expositie aan te vullen. Zo maakte Kenneth Aidoo een portret van Leonora, die zich op een boot in de haven van Curaçao verstopte en naar Middelburg wist te komen, waar ze werk vond. Haar eigenaar wilde haar terug, maar Middelburgers verzetten zich daartegen en de tot het christendom bekeerde Leonora mocht blijven.
Meer uit Binnenland
DEN HAAG (ANP) - De aanpak van geweld tegen vrouwen en meisjes begint door erover te praten. Dat concludeerden enkele Zuid-Hollandse burgemeesters op een bijeenkomst op het provinciehuis in Den Haag in het kader van de internationale campagne Orange the World, die aandacht vraagt voor vrouwengeweld.
14 minuten geleden
DE BILT (ANP) - In meerdere provincies is woensdag code geel van kracht wegens mist, meldt het KNMI. Aanvankelijk ging het om de provincies Friesland, Groningen, Drenthe en Overijssel. Daar komen nu Noord-Holland en Flevoland bij.
1 uur geleden
DE BILT (ANP) - Ook in Overijssel is code geel van kracht wegens mist, meldt het KNMI. De waarschuwing in de provincie geldt tot 11.00 uur.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De politie heeft dit jaar tot en met de maand oktober al 502 verdachten aangehouden die zich voordeden als politieagent om zo waardevolle spullen afhandig te maken van slachtoffers. Dat zijn er fors meer dan in het hele jaar 2023, toen er 127 nepagenten werden aangehouden. Vorig jaar ging het in totaal om 357 arrestaties. De politie bevestigt woensdag berichtgeving hierover door NU.nl.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Op drie bedrijven in het Overijsselse Bornerbroek, en Tienray en Helden in Limburg, is vogelgriep gevonden. Dat laat de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit woensdagochtend weten.
2 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Bijna 8 procent van de huurwoningen van woningcorporaties die in 2023 vrijkwamen, ging dat jaar naar statushouders, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Dat is ongeveer een procentpunt meer dan het jaar daarvoor, toen zo'n 7 procent van de corporatiewoningen naar mensen met een verblijfsstatus ging. In de jaren daarvoor schommelde dit percentage tussen de 4 en 7.
3 uur geleden
DE BILT (ANP) - Het KNMI waarschuwt voor dichte mist in het noorden van het land. Het weerinstituut heeft code geel afgegeven voor de provincies Friesland, Groningen en Drenthe.
6 uur geleden