Bijzonder document te zien op expo over christendom en slavernij
UTRECHT (ANP) - Museum Catharijneconvent in Utrecht kan eind deze maand een zeer bijzonder stuk tonen: een heel vroeg voorbeeld van de emancipatie van tot slaaf gemaakten. Het is een brief uit 1739, geschreven namens 650 tot slaaf gemaakten. Die werd opgesteld op het Caraïbische eiland Saint Thomas, waar Nederlandse kolonisten waren opgevolgd door Denen.
De afzenders vroegen, in creools-Nederlands, aan de Deense koning om te regelen dat de zendelingen van de Evangelische Broedergemeente, die hen veel steun boden, op Saint Thomas konden blijven. "Hieruit blijkt dat tot slaaf gemaakten lezen en schrijven leerden en dat ze voor zichzelf opkwamen", aldus Madelon Grant van het Catharijneconvent. Ze is een van de samenstellers van de expositie Christendom en slavernij, die vanaf 29 juni te zien is. Het museum toont de brief in een kopie die de Broedergemeente er in 1739 zelf van maakte.
Het verhaal over slavernij, christendom en Bijbel kent vele kanten. Christenen die vonden dat slavernij geoorloofd was, wezen volgens Grant nogal eens op het Bijbelverhaal over de 'vloek van Cham'. Chams vader Noach vervloekte de zoon van Cham, Kanaän: "Een knecht der knechten zal hij zijn voor zijn broeders". In de Bijbel is er geen directe oorzaak voor te vinden, maar mensen begonnen in het verhaal toch een verband tussen Cham en Kanaän en zwart Afrika te zien en misbruikten het als rechtvaardiging voor slavernij.
Praktijk
Het verhaal Exodus, over de uittocht van de Joden uit Egypte waar ze in slavernij leefden, werd juist weer volop gebruikt als tegenargument. Sommige christelijke voorgangers verzetten zich nadrukkelijk tegen "mensendieverij", maar anderen lieten het op zijn beloop, legt Grant uit. Het was nu eenmaal de praktijk en er zaten immers ook slavenhandelaren en -eigenaren in de kerk. "Kerken hadden zelf ook wel plantages en geld dat in de koloniën met tot slaaf gemaakten was verdiend, werd soms geschonken aan de kerk om in Nederland liefdadigheid mee te bekostigen".
Grant vindt het belangrijk om helder te maken "dat voor en tegen niet fifty-fifty was. De soms zwijgende meerderheid ging mee in het systeem van slavernij".
Het museum heeft kunstenaars gevraagd de expositie aan te vullen. Zo maakte Kenneth Aidoo een portret van Leonora, die zich op een boot in de haven van Curaçao verstopte en naar Middelburg wist te komen, waar ze werk vond. Haar eigenaar wilde haar terug, maar Middelburgers verzetten zich daartegen en de tot het christendom bekeerde Leonora mocht blijven.
Meer uit Binnenland
DEN HAAG (ANP) - Het gerechtshof in Den Haag heeft twee mannen in hoger beroep veroordeeld tot taakstraffen en deels voorwaardelijke celstraffen voor het projecteren van racistische leuzen op de Erasmusbrug in Rotterdam tijdens de jaarwisseling van 2022 naar 2023. De twee kregen begin dit jaar allebei zes maanden onvoorwaardelijk opgelegd door de rechtbank.
22 minuten geleden
TER APEL (ANP) - Voor de tweede dag op rij zitten meer dan 2100 asielzoekers in het overvolle aanmeldcentrum in Ter Apel. Opvangorganisatie COA moet daarom weer een dwangsom van 50.000 euro betalen.
1 uur geleden
SCHIPHOL (ANP) - Advocaten in het Marengo-proces hebben woensdag hun zorgen geuit aan het gerechtshof Amsterdam over het verscherpte toezicht op ontmoetingen met cliënten in de strengere gevangenisregimes. De ontstane situatie is "onwerkbaar", volgens Mark Dunsbergen, een van de advocaten van Saïd R. Sinds november hangen er camera's in de spreekkamer. Dat maakt het volgens de advocaten onmogelijk om vertrouwelijk met hun cliënten te overleggen. Zij hebben daarom deze bezoeken opgeschort.
2 uur geleden
DEN BOSCH (ANP) - In de strafzaak over het ongeluk met een Stint in Oss heeft de rechtbankvoorzitter woensdag excuses aangeboden aan de advocaten van de Stint-ondernemers. Daarmee heeft de rechtbank in Den Bosch een mogelijke wraking door advocaten Geert-Jan Knoops en Carry Knoops voorkomen.
3 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het OM concludeert op basis van onderzoek dat de agenten die betrokken waren bij de achtervolging van een personenauto waarvan de bestuurder uiteindelijk tegen een boom reed, niets te verwijten valt. Bij het ongeval op donderdagochtend 4 december op de Bezuidenhoutseweg in Den Haag kwamen drie jongvolwassenen om en raakte er één zwaargewond.
4 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De Dierenbescherming ziet dit jaar een "enorme stijging" van het aantal meldingen van vermoedelijke vogelgriep. Het gaat om bijna vijf keer zoveel meldingen als een jaar geleden, meldt de organisatie woensdag.
5 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Nederlandse wetenschappers moeten steeds vaker naar het buitenland om hun onderzoek te kunnen doen. Dat komt omdat er te weinig wordt geïnvesteerd in de huidige Nederlandse digitale infrastructuur, stellen de Nederlandse ICT-organisatie van onderwijs- en onderzoeksinstellingen SURF en de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) in een woensdag verschenen onderzoeksrapport.
6 uur geleden