Bijzonder document te zien op expo over christendom en slavernij
UTRECHT (ANP) - Museum Catharijneconvent in Utrecht kan eind deze maand een zeer bijzonder stuk tonen: een heel vroeg voorbeeld van de emancipatie van tot slaaf gemaakten. Het is een brief uit 1739, geschreven namens 650 tot slaaf gemaakten. Die werd opgesteld op het Caraïbische eiland Saint Thomas, waar Nederlandse kolonisten waren opgevolgd door Denen.
De afzenders vroegen, in creools-Nederlands, aan de Deense koning om te regelen dat de zendelingen van de Evangelische Broedergemeente, die hen veel steun boden, op Saint Thomas konden blijven. "Hieruit blijkt dat tot slaaf gemaakten lezen en schrijven leerden en dat ze voor zichzelf opkwamen", aldus Madelon Grant van het Catharijneconvent. Ze is een van de samenstellers van de expositie Christendom en slavernij, die vanaf 29 juni te zien is. Het museum toont de brief in een kopie die de Broedergemeente er in 1739 zelf van maakte.
Het verhaal over slavernij, christendom en Bijbel kent vele kanten. Christenen die vonden dat slavernij geoorloofd was, wezen volgens Grant nogal eens op het Bijbelverhaal over de 'vloek van Cham'. Chams vader Noach vervloekte de zoon van Cham, Kanaän: "Een knecht der knechten zal hij zijn voor zijn broeders". In de Bijbel is er geen directe oorzaak voor te vinden, maar mensen begonnen in het verhaal toch een verband tussen Cham en Kanaän en zwart Afrika te zien en misbruikten het als rechtvaardiging voor slavernij.
Praktijk
Het verhaal Exodus, over de uittocht van de Joden uit Egypte waar ze in slavernij leefden, werd juist weer volop gebruikt als tegenargument. Sommige christelijke voorgangers verzetten zich nadrukkelijk tegen "mensendieverij", maar anderen lieten het op zijn beloop, legt Grant uit. Het was nu eenmaal de praktijk en er zaten immers ook slavenhandelaren en -eigenaren in de kerk. "Kerken hadden zelf ook wel plantages en geld dat in de koloniën met tot slaaf gemaakten was verdiend, werd soms geschonken aan de kerk om in Nederland liefdadigheid mee te bekostigen".
Grant vindt het belangrijk om helder te maken "dat voor en tegen niet fifty-fifty was. De soms zwijgende meerderheid ging mee in het systeem van slavernij".
Het museum heeft kunstenaars gevraagd de expositie aan te vullen. Zo maakte Kenneth Aidoo een portret van Leonora, die zich op een boot in de haven van Curaçao verstopte en naar Middelburg wist te komen, waar ze werk vond. Haar eigenaar wilde haar terug, maar Middelburgers verzetten zich daartegen en de tot het christendom bekeerde Leonora mocht blijven.
Meer uit Binnenland
DELFZIJL (ANP) - In de provincie Groningen heeft in de nacht van donderdag op vrijdag een aardbeving met een kracht van 3.5 plaatsgevonden.
42 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - Steek 250 miljoen euro per jaar extra in cultuur en maak het makkelijker om te investeren in culturele instellingen. Dat adviseert de Raad voor Cultuur aan minister Gouke Moes van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Op verzoek van de minister onderzocht de raad wat nodig is voor een financieel stabielere en weerbare cultuursector.
2 uur geleden
ROTTERDAM (ANP) - Studenten hebben volgens het platform Kamernet steeds meer moeite om een kamer te vinden. In de maanden juli, augustus en september, rond het begin van het nieuwe collegejaar, was het aanbod op de site ruim 8 procent lager dan in dezelfde maanden vorig jaar. De gemiddelde huurprijs was juist met meer dan 3 procent gestegen, meldt de veelgebruikte zoekwebsite voor studentenkamers.
2 uur geleden
ROTTERDAM (ANP) - Het Nationaal Vuurwerk in Rotterdam gaat bij de komende jaarwisseling waarschijnlijk toch door. Een meerderheid van de Rotterdamse gemeenteraad stemde donderdagavond onverwacht voor een op het laatste moment opgestelde motie om eenmalig alsnog geld vrij te maken voor het evenement.
5 uur geleden
BELÉM (ANP) - Klimaatbeleid moet veel meer dan nu gaan over de gezondheid van mensen. Met die boodschap is de Nederlandse arts en onderzoeker Evelyn Brakema naar de klimaattop in Brazilië gereisd. "Ik kan in mijn spreekkamer veel doen voor mensen, maar het allerbelangrijkste dat je kunt doen voor de volksgezondheid is ambitieus klimaatbeleid maken", zegt Brakema, die naast haar werk voorzitter is van de Groene Zorg Alliantie.
13 uur geleden
BREDA (ANP) - Nederland moet nu al kijken welke randvoorwaarden nodig zijn om grote waterbeschermingsprogramma's zoals de Deltawerken in de komende jaren uit te voeren. Die boodschap gaf Deltacommissaris Co Verdaas op het jaarlijkse Deltacongres in Breda. Volgens Verdaas moeten grote keuzes worden gemaakt over het waterbeheer, maar is het ook noodzakelijk dat daarvoor genoeg menskracht is en dat de wetgeving daarop aansluit.
13 uur geleden
HAARLEM (ANP) - Na een explosie aan de Archimedeskade in Haarlem heeft de politie een minderjarige verdachte aangehouden. Een politiewoordvoerder wil in verband met de privacy van de verdachte niets delen over de woonplaats, leeftijd of het geslacht, alleen dat het om een tiener gaat.
13 uur geleden