Bijzonder document te zien op expo over christendom en slavernij
UTRECHT (ANP) - Museum Catharijneconvent in Utrecht kan eind deze maand een zeer bijzonder stuk tonen: een heel vroeg voorbeeld van de emancipatie van tot slaaf gemaakten. Het is een brief uit 1739, geschreven namens 650 tot slaaf gemaakten. Die werd opgesteld op het Caraïbische eiland Saint Thomas, waar Nederlandse kolonisten waren opgevolgd door Denen.
De afzenders vroegen, in creools-Nederlands, aan de Deense koning om te regelen dat de zendelingen van de Evangelische Broedergemeente, die hen veel steun boden, op Saint Thomas konden blijven. "Hieruit blijkt dat tot slaaf gemaakten lezen en schrijven leerden en dat ze voor zichzelf opkwamen", aldus Madelon Grant van het Catharijneconvent. Ze is een van de samenstellers van de expositie Christendom en slavernij, die vanaf 29 juni te zien is. Het museum toont de brief in een kopie die de Broedergemeente er in 1739 zelf van maakte.
Het verhaal over slavernij, christendom en Bijbel kent vele kanten. Christenen die vonden dat slavernij geoorloofd was, wezen volgens Grant nogal eens op het Bijbelverhaal over de 'vloek van Cham'. Chams vader Noach vervloekte de zoon van Cham, Kanaän: "Een knecht der knechten zal hij zijn voor zijn broeders". In de Bijbel is er geen directe oorzaak voor te vinden, maar mensen begonnen in het verhaal toch een verband tussen Cham en Kanaän en zwart Afrika te zien en misbruikten het als rechtvaardiging voor slavernij.
Praktijk
Het verhaal Exodus, over de uittocht van de Joden uit Egypte waar ze in slavernij leefden, werd juist weer volop gebruikt als tegenargument. Sommige christelijke voorgangers verzetten zich nadrukkelijk tegen "mensendieverij", maar anderen lieten het op zijn beloop, legt Grant uit. Het was nu eenmaal de praktijk en er zaten immers ook slavenhandelaren en -eigenaren in de kerk. "Kerken hadden zelf ook wel plantages en geld dat in de koloniën met tot slaaf gemaakten was verdiend, werd soms geschonken aan de kerk om in Nederland liefdadigheid mee te bekostigen".
Grant vindt het belangrijk om helder te maken "dat voor en tegen niet fifty-fifty was. De soms zwijgende meerderheid ging mee in het systeem van slavernij".
Het museum heeft kunstenaars gevraagd de expositie aan te vullen. Zo maakte Kenneth Aidoo een portret van Leonora, die zich op een boot in de haven van Curaçao verstopte en naar Middelburg wist te komen, waar ze werk vond. Haar eigenaar wilde haar terug, maar Middelburgers verzetten zich daartegen en de tot het christendom bekeerde Leonora mocht blijven.
Meer uit Binnenland
DEN HAAG (ANP) - Het Openbaar Ministerie heeft de identiteit van de vier inzittenden van het fatale ongeluk na een korte politieachtervolging donderdag in Den Haag bekendgemaakt. Allen komen uit Den Haag. De bestuurder was een 24-jarige man, hij overleed. Ook overleden twee vrouwen van 21 en 20 jaar. Een 21-jarige vrouw raakte gewond.
1 uur geleden
ARNHEM (ANP) - Het Openbaar Ministerie gaat in hoger beroep tegen de straf die een moeder uit Apeldoorn kreeg voor het ruim twintig jaar mishandelen van haar vier dochters. Het OM had tien jaar cel geëist, de rechtbank gaf haar maandag tien maanden cel.
2 uur geleden
HILVERSUM (ANP) - De NPO zendt in mei het Eurovisie Songfestival uit op NPO 1, ook nu omroep AVROTROS heeft besloten om in 2026 niet deel te nemen aan de editie in Wenen. Dat meldt de NPO vrijdag.
3 uur geleden
ROTTERDAM (ANP) - De politie heeft deze week een 78-jarige man in Rotterdam opgepakt op verdenking van seksueel misbruik van kinderen in de Filipijnen en het livestreamen daarvan. Hij had volgens het Openbaar Ministerie contact met een Filipijnse vrouw die de livestreams voor hem regelde. De Filipijnse politie arresteerde haar in oktober en bevrijdde toen vier kinderen uit de misbruiksituatie.
3 uur geleden
IJMUIDEN (ANP) - Greenpeace en stichting Frisse Wind doen vrijdag bij het Openbaar Ministerie aangifte tegen Tata Steel, laten de organisaties weten. Volgens een recent verslag van de omgevingsdienst is vorig jaar een hogere uitstoot van bepaalde stoffen gemeten door het staalbedrijf in IJmuiden.
5 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Als het huidige beleid wordt voortgezet, stijgt het aantal verkeersslachtoffers de komende decennia sterk. Het verwachte aantal verkeersdoden ligt in 2040 dan tussen de 720 en 760, tegenover 675 in 2024. Dat staat in een rapport van het Instituut voor Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV).
7 uur geleden
HILVERSUM (ANP) - De NPO respecteert het besluit van AVROTROS om in 2026 niet deel te nemen aan het Eurovisie Songfestival in Wenen. Dat laat een woordvoerder donderdagavond weten. "We onderzoeken op dit moment de mogelijkheden om het Eurovisie Songfestival alsnog bij de Nederlandse kijkers te brengen en hopen daar snel op terug te komen", meldt de NPO.
19 uur geleden