Bijzonder document te zien op expo over christendom en slavernij
UTRECHT (ANP) - Museum Catharijneconvent in Utrecht kan eind deze maand een zeer bijzonder stuk tonen: een heel vroeg voorbeeld van de emancipatie van tot slaaf gemaakten. Het is een brief uit 1739, geschreven namens 650 tot slaaf gemaakten. Die werd opgesteld op het Caraïbische eiland Saint Thomas, waar Nederlandse kolonisten waren opgevolgd door Denen.
De afzenders vroegen, in creools-Nederlands, aan de Deense koning om te regelen dat de zendelingen van de Evangelische Broedergemeente, die hen veel steun boden, op Saint Thomas konden blijven. "Hieruit blijkt dat tot slaaf gemaakten lezen en schrijven leerden en dat ze voor zichzelf opkwamen", aldus Madelon Grant van het Catharijneconvent. Ze is een van de samenstellers van de expositie Christendom en slavernij, die vanaf 29 juni te zien is. Het museum toont de brief in een kopie die de Broedergemeente er in 1739 zelf van maakte.
Het verhaal over slavernij, christendom en Bijbel kent vele kanten. Christenen die vonden dat slavernij geoorloofd was, wezen volgens Grant nogal eens op het Bijbelverhaal over de 'vloek van Cham'. Chams vader Noach vervloekte de zoon van Cham, Kanaän: "Een knecht der knechten zal hij zijn voor zijn broeders". In de Bijbel is er geen directe oorzaak voor te vinden, maar mensen begonnen in het verhaal toch een verband tussen Cham en Kanaän en zwart Afrika te zien en misbruikten het als rechtvaardiging voor slavernij.
Praktijk
Het verhaal Exodus, over de uittocht van de Joden uit Egypte waar ze in slavernij leefden, werd juist weer volop gebruikt als tegenargument. Sommige christelijke voorgangers verzetten zich nadrukkelijk tegen "mensendieverij", maar anderen lieten het op zijn beloop, legt Grant uit. Het was nu eenmaal de praktijk en er zaten immers ook slavenhandelaren en -eigenaren in de kerk. "Kerken hadden zelf ook wel plantages en geld dat in de koloniën met tot slaaf gemaakten was verdiend, werd soms geschonken aan de kerk om in Nederland liefdadigheid mee te bekostigen".
Grant vindt het belangrijk om helder te maken "dat voor en tegen niet fifty-fifty was. De soms zwijgende meerderheid ging mee in het systeem van slavernij".
Het museum heeft kunstenaars gevraagd de expositie aan te vullen. Zo maakte Kenneth Aidoo een portret van Leonora, die zich op een boot in de haven van Curaçao verstopte en naar Middelburg wist te komen, waar ze werk vond. Haar eigenaar wilde haar terug, maar Middelburgers verzetten zich daartegen en de tot het christendom bekeerde Leonora mocht blijven.
Meer uit Binnenland
HILVERSUM (ANP) - AVROTROS stopt per 2027 vanwege bezuinigingen met een aantal populaire programma's, zoals Draadstaal, Opium op Oerol en het Zondagochtend Concert. Ook documentaireserie Close Up, Nu te zien! en Man en Kunst verdwijnen, maakte de omroep dinsdag bekend.
50 minuten geleden
HILVERSUM (ANP) - BNNVARA stopt vanwege de bezuinigingen op de publieke omroep in 2027 met een aantal populaire programma's, zoals Kassa, 3 op Reis, First Dates en Proefkonijnen. Ook het Nieuwjaarsconcert, Wortelboer en Van Rossem en Van Roosmalen & Groenteman stoppen, maakte de omroep dinsdag bekend.
53 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - De Stichting (Gelijk)waardig Herstel (SGH), waar gedupeerden van het toeslagenschandaal een aanvullende schadevergoeding kunnen aanvragen, levert veel te weinig overeenkomsten per week op. Momenteel gaat het om circa 25 per week, schrijft demissionair staatssecretaris Sandra Palmen (Herstel en Toeslagen) aan de Tweede Kamer. "Dat is onvoldoende gelet op het aantal aanmeldingen voor aanvullende schade."
1 uur geleden
TERNEUZEN (ANP) - Burgemeester Erik van Merrienboer van Terneuzen blijft, ondanks de oproep van commissaris van de Koning Hugo de Jonge, bij zijn besluit om te vertrekken. Dat zei een gemeentewoordvoerster dinsdag. De gemeenteraad van Terneuzen gaat een besloten raadsvergadering organiseren over de situatie die is ontstaan, laat ze weten.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De brandweer is niet voorbereid op een noodsituatie met grote incidenten die lang aanhouden of tegelijkertijd plaatsvinden, concludeert de Inspectie Justitie en Veiligheid na onderzoek. Als veiligheidsregio's elkaar dan te hulp schieten, gaat dat direct ten koste van hun gebruikelijke werk. Daardoor staat de veiligheid van burgers en hulpverleners onder druk.
1 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - De 17-jarige Lisa werd in de nacht van 19 op 20 augustus twee keer aangevallen door de vermoedelijk 22-jarige verdachte. Het meisje belde 112 die nacht kort na 04.00 uur, terwijl ze op de fiets op weg was naar huis in Abcoude, en zei dat ze door een man "het gras in was gefietst", was geslagen en de sloot in was geduwd. Ze zei dat de man weg was, de centralist zei dat er hulp gestuurd zou worden. Vervolgens begon Lisa heel hard te gillen en zei "nee, help me, stop alsjeblieft". Daarna werd het stil. Enkele minuten later vond de politie het levenloze lichaam van het meisje, zei de officier van justitie dinsdag tijdens de eerste zitting in de zaak, in een toelichting op het lopende onderzoek.
2 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - De eerste zitting in de zaak tegen de man die wordt verdacht van de moord op de 17-jarige Lisa en de gewelddadige verkrachting van een andere vrouw een paar dagen eerder is dinsdag onder grote belangstelling gestart. De grote zaal in de rechtbank in Amsterdam is geheel gevuld met pers en belangstellenden. Ook de publieke tribune zit vol. De 22-jarige verdachte is aanwezig.
3 uur geleden