Bijzonder document te zien op expo over christendom en slavernij
UTRECHT (ANP) - Museum Catharijneconvent in Utrecht kan eind deze maand een zeer bijzonder stuk tonen: een heel vroeg voorbeeld van de emancipatie van tot slaaf gemaakten. Het is een brief uit 1739, geschreven namens 650 tot slaaf gemaakten. Die werd opgesteld op het Caraïbische eiland Saint Thomas, waar Nederlandse kolonisten waren opgevolgd door Denen.
De afzenders vroegen, in creools-Nederlands, aan de Deense koning om te regelen dat de zendelingen van de Evangelische Broedergemeente, die hen veel steun boden, op Saint Thomas konden blijven. "Hieruit blijkt dat tot slaaf gemaakten lezen en schrijven leerden en dat ze voor zichzelf opkwamen", aldus Madelon Grant van het Catharijneconvent. Ze is een van de samenstellers van de expositie Christendom en slavernij, die vanaf 29 juni te zien is. Het museum toont de brief in een kopie die de Broedergemeente er in 1739 zelf van maakte.
Het verhaal over slavernij, christendom en Bijbel kent vele kanten. Christenen die vonden dat slavernij geoorloofd was, wezen volgens Grant nogal eens op het Bijbelverhaal over de 'vloek van Cham'. Chams vader Noach vervloekte de zoon van Cham, Kanaän: "Een knecht der knechten zal hij zijn voor zijn broeders". In de Bijbel is er geen directe oorzaak voor te vinden, maar mensen begonnen in het verhaal toch een verband tussen Cham en Kanaän en zwart Afrika te zien en misbruikten het als rechtvaardiging voor slavernij.
Praktijk
Het verhaal Exodus, over de uittocht van de Joden uit Egypte waar ze in slavernij leefden, werd juist weer volop gebruikt als tegenargument. Sommige christelijke voorgangers verzetten zich nadrukkelijk tegen "mensendieverij", maar anderen lieten het op zijn beloop, legt Grant uit. Het was nu eenmaal de praktijk en er zaten immers ook slavenhandelaren en -eigenaren in de kerk. "Kerken hadden zelf ook wel plantages en geld dat in de koloniën met tot slaaf gemaakten was verdiend, werd soms geschonken aan de kerk om in Nederland liefdadigheid mee te bekostigen".
Grant vindt het belangrijk om helder te maken "dat voor en tegen niet fifty-fifty was. De soms zwijgende meerderheid ging mee in het systeem van slavernij".
Het museum heeft kunstenaars gevraagd de expositie aan te vullen. Zo maakte Kenneth Aidoo een portret van Leonora, die zich op een boot in de haven van Curaçao verstopte en naar Middelburg wist te komen, waar ze werk vond. Haar eigenaar wilde haar terug, maar Middelburgers verzetten zich daartegen en de tot het christendom bekeerde Leonora mocht blijven.
Meer uit Binnenland
DEN HAAG (ANP) - Rijkswaterstaat heeft in de nacht van maandag op dinsdag voor het eerst dit najaar in het hele land zout gestrooid om gladheid op wegen tegen te gaan. Eerder werd al wel gestrooid in bepaalde regio's.
1 uur geleden
ALKMAAR (ANP) - De advocaat van Thijmen V. (33) uit Heerhugowaard die ervan wordt verdacht dat hij in 2021 zijn vader heeft vermoord en het lichaam heeft verstopt in twee vriezers, zegt dat er "hiaten" zijn in de conclusie van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) over de doodsoorzaak van het slachtoffer. Hij heeft een medisch deskundige ingeschakeld die kritisch is op de conclusies van het NFI. De conclusies zouden niet overeenkomen met wat de verdachte tijdens het onderzoek heeft verklaard.
1 uur geleden
HOUTEN (ANP) - Weeronline verwacht tijdens de jaarwisseling "vrij veel" wind. Voornamelijk in de kustregio's waait een matige tot krachtige westenwind. Hierdoor is het volgens het weerbureau "extra oppassen geblazen met vuurwerk".
3 uur geleden
DE BILT (ANP) - Het was in 2025 zo warm in Nederland dat het jaar wordt opgenomen in de top 10 van warmste jaren sinds het begin van de metingen. Het KNMI drukt de temperatuur van elk jaar uit in een blauw of rood streepje. 2025 krijgt de kleur donkerrood.
4 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Twintig gemeenten hanteren dit jaar een vuurwerkverbod. Dat is er één meer dan vorig jaar. Ruim honderd andere gemeenten hebben vuurwerkvrije zones waar je geen vuurwerk mag afsteken. Uit een rondgang van het ANP blijkt dat dit jaar een afsteekverbod geldt in de gemeenten Alkmaar, Amersfoort, Amsterdam, Apeldoorn, Arnhem, Bloemendaal, Eindhoven, Haarlem, Heemstede, Heumen, Mook en Middelaar, Nijmegen, Rotterdam, Schiedam, Soest, Tilburg, Utrecht, Utrechtse Heuvelrug, Zutphen en Zwolle.
4 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het Rode Kruis maakt zich grote zorgen over de gevolgen van het afsteken van legaal en illegaal vuurwerk de komende jaarwisseling. Naar verwachting wordt er rond oud en nieuw meer dan ooit geknald. "Daarmee gaat het risico op ernstige verwondingen omhoog", stelt de organisatie.
5 uur geleden
SINT-MICHIELSGESTEL (ANP) - De politie heeft veel vuurwerk gevonden in een bestelbus in het Brabantse Sint-Michielsgestel. Het ging in totaal om 1045 kilo, waaronder illegaal vuurwerk.
6 uur geleden