
Bijzonder document te zien op expo over christendom en slavernij
UTRECHT (ANP) - Museum Catharijneconvent in Utrecht kan eind deze maand een zeer bijzonder stuk tonen: een heel vroeg voorbeeld van de emancipatie van tot slaaf gemaakten. Het is een brief uit 1739, geschreven namens 650 tot slaaf gemaakten. Die werd opgesteld op het Caraïbische eiland Saint Thomas, waar Nederlandse kolonisten waren opgevolgd door Denen.
De afzenders vroegen, in creools-Nederlands, aan de Deense koning om te regelen dat de zendelingen van de Evangelische Broedergemeente, die hen veel steun boden, op Saint Thomas konden blijven. "Hieruit blijkt dat tot slaaf gemaakten lezen en schrijven leerden en dat ze voor zichzelf opkwamen", aldus Madelon Grant van het Catharijneconvent. Ze is een van de samenstellers van de expositie Christendom en slavernij, die vanaf 29 juni te zien is. Het museum toont de brief in een kopie die de Broedergemeente er in 1739 zelf van maakte.
Het verhaal over slavernij, christendom en Bijbel kent vele kanten. Christenen die vonden dat slavernij geoorloofd was, wezen volgens Grant nogal eens op het Bijbelverhaal over de 'vloek van Cham'. Chams vader Noach vervloekte de zoon van Cham, Kanaän: "Een knecht der knechten zal hij zijn voor zijn broeders". In de Bijbel is er geen directe oorzaak voor te vinden, maar mensen begonnen in het verhaal toch een verband tussen Cham en Kanaän en zwart Afrika te zien en misbruikten het als rechtvaardiging voor slavernij.
Praktijk
Het verhaal Exodus, over de uittocht van de Joden uit Egypte waar ze in slavernij leefden, werd juist weer volop gebruikt als tegenargument. Sommige christelijke voorgangers verzetten zich nadrukkelijk tegen "mensendieverij", maar anderen lieten het op zijn beloop, legt Grant uit. Het was nu eenmaal de praktijk en er zaten immers ook slavenhandelaren en -eigenaren in de kerk. "Kerken hadden zelf ook wel plantages en geld dat in de koloniën met tot slaaf gemaakten was verdiend, werd soms geschonken aan de kerk om in Nederland liefdadigheid mee te bekostigen".
Grant vindt het belangrijk om helder te maken "dat voor en tegen niet fifty-fifty was. De soms zwijgende meerderheid ging mee in het systeem van slavernij".
Het museum heeft kunstenaars gevraagd de expositie aan te vullen. Zo maakte Kenneth Aidoo een portret van Leonora, die zich op een boot in de haven van Curaçao verstopte en naar Middelburg wist te komen, waar ze werk vond. Haar eigenaar wilde haar terug, maar Middelburgers verzetten zich daartegen en de tot het christendom bekeerde Leonora mocht blijven.
Meer uit Binnenland
AMSTERDAM (ANP) - Meer nieuwbouw leidt op korte termijn niet tot lagere huizenprijzen, zegt ABN AMRO in een speciale editie van zijn woningmarktmonitor in aanloop naar de verkiezingen. Ook de afbouw van de hypotheekrenteaftrek, mits dit geleidelijk gebeurt, zal volgens de bank waarschijnlijk niet leiden tot dalende huizenprijzen.
1 uur geledenRIYAD (ANP) - Demissionair minister David van Weel (Buitenlandse Zaken, VVD) is onder de indruk van de veranderingen in Saudi-Arabië. Met name vrouwen ziet hij snel de omschakeling maken, zegt hij tijdens een bezoek aan het conservatieve koninkrijk.
4 uur geledenDEN HAAG (ANP) - CDA-leider Henri Bontenbal kan "ook vanuit de bijbel" niet begrijpen dat de SGP en ook de ChristenUnie niet kritischer zijn geweest over het geweld van Israël in Gaza. Dat zei hij in een verkiezingsdebat tussen de christelijke partijen van het Nederlands Dagblad.
5 uur geledenDEN HAAG (ANP) - Demissionair premier Dick Schoof gaat vrijdag naar Londen om te praten over steun voor Oekraïne, meldt de Rijksvoorlichtingsdienst. Bij de bijeenkomst die wordt georganiseerd door premier Keir Starmer is ook de Oekraïense president Volodymyr Zelensky aanwezig. Het gaat om een overleg van de zogenoemde Coalition of the Willing, een groep bereidwillige landen.
5 uur geledenUTRECHT (ANP) - D66 en de VVD moeten duidelijk zijn over het al dan niet "bevriezen" van het basispakket van de zorgverzekering, vindt Tweede Kamerlid Julian Bushoff (GroenLinks-PvdA). De twee partijen gaven door aan het Centraal Planbureau (CPB) om geen nieuwe behandelingen toe te laten tot het basispakket, maar zij komen daar nu op terug.
5 uur geledenRIYAD (ANP) - Er is "geen garantie" dat de zieke of gewonde kinderen die uit Gaza naar Nederland komen op korte termijn weer terug kunnen, aldus demissionair minister David van Weel (Buitenlandse Zaken, VVD). Israël laat dat tot dusver niet toe.
5 uur geledenDELFT (ANP) - De kosten voor de renovatie van Museum Prinsenhof in Delft vallen 9 miljoen euro hoger uit dan eerder begroot. Dat komt onder meer doordat bouwmaterialen en energie duurder zijn geworden en door "schaarste aan gespecialiseerd vakmanschap", meldt de gemeente.
7 uur geleden