Bijzonder document te zien op expo over christendom en slavernij
UTRECHT (ANP) - Museum Catharijneconvent in Utrecht kan eind deze maand een zeer bijzonder stuk tonen: een heel vroeg voorbeeld van de emancipatie van tot slaaf gemaakten. Het is een brief uit 1739, geschreven namens 650 tot slaaf gemaakten. Die werd opgesteld op het Caraïbische eiland Saint Thomas, waar Nederlandse kolonisten waren opgevolgd door Denen.
De afzenders vroegen, in creools-Nederlands, aan de Deense koning om te regelen dat de zendelingen van de Evangelische Broedergemeente, die hen veel steun boden, op Saint Thomas konden blijven. "Hieruit blijkt dat tot slaaf gemaakten lezen en schrijven leerden en dat ze voor zichzelf opkwamen", aldus Madelon Grant van het Catharijneconvent. Ze is een van de samenstellers van de expositie Christendom en slavernij, die vanaf 29 juni te zien is. Het museum toont de brief in een kopie die de Broedergemeente er in 1739 zelf van maakte.
Het verhaal over slavernij, christendom en Bijbel kent vele kanten. Christenen die vonden dat slavernij geoorloofd was, wezen volgens Grant nogal eens op het Bijbelverhaal over de 'vloek van Cham'. Chams vader Noach vervloekte de zoon van Cham, Kanaän: "Een knecht der knechten zal hij zijn voor zijn broeders". In de Bijbel is er geen directe oorzaak voor te vinden, maar mensen begonnen in het verhaal toch een verband tussen Cham en Kanaän en zwart Afrika te zien en misbruikten het als rechtvaardiging voor slavernij.
Praktijk
Het verhaal Exodus, over de uittocht van de Joden uit Egypte waar ze in slavernij leefden, werd juist weer volop gebruikt als tegenargument. Sommige christelijke voorgangers verzetten zich nadrukkelijk tegen "mensendieverij", maar anderen lieten het op zijn beloop, legt Grant uit. Het was nu eenmaal de praktijk en er zaten immers ook slavenhandelaren en -eigenaren in de kerk. "Kerken hadden zelf ook wel plantages en geld dat in de koloniën met tot slaaf gemaakten was verdiend, werd soms geschonken aan de kerk om in Nederland liefdadigheid mee te bekostigen".
Grant vindt het belangrijk om helder te maken "dat voor en tegen niet fifty-fifty was. De soms zwijgende meerderheid ging mee in het systeem van slavernij".
Het museum heeft kunstenaars gevraagd de expositie aan te vullen. Zo maakte Kenneth Aidoo een portret van Leonora, die zich op een boot in de haven van Curaçao verstopte en naar Middelburg wist te komen, waar ze werk vond. Haar eigenaar wilde haar terug, maar Middelburgers verzetten zich daartegen en de tot het christendom bekeerde Leonora mocht blijven.
Meer uit Binnenland
DEN HAAG (ANP) - Zo'n dertig boeren die zijn gevestigd rond de Nieuwkoopse Plassen krijgen mogelijk te maken met een stikstofzone. De provincie Zuid-Holland wil in of rond het Natura 2000-gebied een zone van 250 meter instellen waarin maatregelen gaan gelden om de stikstofuitstoot naar beneden te krijgen. In eerste instantie mogen de gebruikers van het natuur- en recreatiegebied in het Groene Hart zelf met een voorstel komen over de invulling hiervan.
18 minuten geleden
GRONINGEN (ANP) - Twee kinderen van negen en tien jaar oud zijn jarenlang ernstig verwaarloosd en mishandeld in een gezinshuis in het noorden van het land, is te lezen in een uitspraak van de kinderrechter. De kinderen verbleven al drie jaar in het huis en vielen onder de verantwoordelijkheid van de William Schrikker Stichting, die ook verantwoordelijk was voor het Vlaardingse pleegmeisje.
1 uur geleden
GRONINGEN (ANP) - De teller van het aantal schademeldingen na de zware aardbeving bij het Groningse Zeerijp is dinsdag opgelopen naar 2117, meldt het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG). Eerder op de dag ging het nog om 1950 meldingen.
2 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De Rechtspraak voorziet een mogelijk "grote impact op de rechtsgang van strafzaken" door het opschorten van bezoek aan cliënten in zware gevangenisregimes door strafadvocaten. Een groep van 46 strafadvocaten heeft dinsdag aangekondigd die cliënten niet meer te bezoeken, omdat de aangescherpte veiligheidsmaatregelen in een aantal inrichtingen vertrouwelijke communicatie onmogelijk maken. De Rechtspraak roept de minister van Justitie en Veiligheid op "oog te hebben voor de zorgen van de advocatuur en op zoek te gaan naar een voor alle partijen werkbare oplossing".
3 uur geleden
HOUTEN (ANP) - Het wordt de komende dagen geleidelijk kouder, met kans op natte sneeuw of hagel. Volgens Weeronline neemt de temperatuur vanaf vrijdag vooral 's nachts af en kan het plaatselijk zelfs matig vriezen.
4 uur geleden
ROTTERDAM (ANP) - De rechtbank in Rotterdam heeft een 14-jarige jongen veroordeeld tot een jaar jeugddetentie en een PIJ-maatregel (jeugd-tbs) voor het doodsteken van de 13-jarige Joni in Schiedam in februari. Dat gebeurde tijdens een ruzie.
5 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - De directie van het Concertgebouw Amsterdam heeft een brief van medewerkers gekregen met vragen over het compromis dat de zaal sloot over het chanoekaconcert. Dat bevestigt een woordvoerder na berichtgeving van De Volkskrant. Die schrijft dat zo'n zestig medewerkers ontstemd zijn over de beslissing dat voorzanger Shai Abramson toch mag optreden in het Concertgebouw. De brief is geen aanleiding de beslissing te heroverwegen, aldus de woordvoerder.
5 uur geleden