Bijzonder document te zien op expo over christendom en slavernij
UTRECHT (ANP) - Museum Catharijneconvent in Utrecht kan eind deze maand een zeer bijzonder stuk tonen: een heel vroeg voorbeeld van de emancipatie van tot slaaf gemaakten. Het is een brief uit 1739, geschreven namens 650 tot slaaf gemaakten. Die werd opgesteld op het Caraïbische eiland Saint Thomas, waar Nederlandse kolonisten waren opgevolgd door Denen.
De afzenders vroegen, in creools-Nederlands, aan de Deense koning om te regelen dat de zendelingen van de Evangelische Broedergemeente, die hen veel steun boden, op Saint Thomas konden blijven. "Hieruit blijkt dat tot slaaf gemaakten lezen en schrijven leerden en dat ze voor zichzelf opkwamen", aldus Madelon Grant van het Catharijneconvent. Ze is een van de samenstellers van de expositie Christendom en slavernij, die vanaf 29 juni te zien is. Het museum toont de brief in een kopie die de Broedergemeente er in 1739 zelf van maakte.
Het verhaal over slavernij, christendom en Bijbel kent vele kanten. Christenen die vonden dat slavernij geoorloofd was, wezen volgens Grant nogal eens op het Bijbelverhaal over de 'vloek van Cham'. Chams vader Noach vervloekte de zoon van Cham, Kanaän: "Een knecht der knechten zal hij zijn voor zijn broeders". In de Bijbel is er geen directe oorzaak voor te vinden, maar mensen begonnen in het verhaal toch een verband tussen Cham en Kanaän en zwart Afrika te zien en misbruikten het als rechtvaardiging voor slavernij.
Praktijk
Het verhaal Exodus, over de uittocht van de Joden uit Egypte waar ze in slavernij leefden, werd juist weer volop gebruikt als tegenargument. Sommige christelijke voorgangers verzetten zich nadrukkelijk tegen "mensendieverij", maar anderen lieten het op zijn beloop, legt Grant uit. Het was nu eenmaal de praktijk en er zaten immers ook slavenhandelaren en -eigenaren in de kerk. "Kerken hadden zelf ook wel plantages en geld dat in de koloniën met tot slaaf gemaakten was verdiend, werd soms geschonken aan de kerk om in Nederland liefdadigheid mee te bekostigen".
Grant vindt het belangrijk om helder te maken "dat voor en tegen niet fifty-fifty was. De soms zwijgende meerderheid ging mee in het systeem van slavernij".
Het museum heeft kunstenaars gevraagd de expositie aan te vullen. Zo maakte Kenneth Aidoo een portret van Leonora, die zich op een boot in de haven van Curaçao verstopte en naar Middelburg wist te komen, waar ze werk vond. Haar eigenaar wilde haar terug, maar Middelburgers verzetten zich daartegen en de tot het christendom bekeerde Leonora mocht blijven.
Meer uit Binnenland
DEN HAAG (ANP) - De gemeente Den Haag heeft een meldpunt gecreëerd waar mensen melding kunnen maken van onveilige plekken. Experts bekijken de locaties vervolgens om vast te stellen welke maatregelen er nodig zijn om het gevoel van veiligheid te verbeteren.
40 minuten geleden
TER APEL (ANP) - In het aanmeldcentrum in Ter Apel hebben het hele weekend minder dan 2000 asielzoekers overnacht. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) hoeft daarom geen nieuwe dwangsom te betalen aan de gemeente Westerwolde, waar Ter Apel onder valt. Het aantal asielzoekers in het centrum is nu vier dagen op rij onder de afgesproken limiet gebleven.
42 minuten geleden
AMSTERDAM (ANP) - Meestertatoeëerder Henk Schiffmacher gaat gratis een historische tattoo zetten bij vijf bezoekers van een pas ontdekte tatoeage op een zeventiende-eeuws schilderij. Dat heeft hij maandag bekendgemaakt bij de presentatie van deze ontdekking in Huis Willet-Holthuysen in Amsterdam.
1 uur geleden
ARNHEM (ANP) - Het huidige stelsel van crisisbeheersing en brandweerzorg is niet ingericht op de dreigingen van vandaag. Daarvoor waarschuwt het Veiligheidsberaad in een brief aan informateur Sybrand Buma, D66-leider Rob Jetten en CDA-voorman Henri Bontenbal, die maandag ook wordt verstuurd naar alle fractievoorzitters in de Tweede Kamer. Volgens het samenwerkingsverband van de 25 veiligheidsregio's in Nederland is niet duidelijk wie verantwoordelijk is bij incidenten die meerdere regio's tegelijk raken.
3 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Hulporganisatie het Rode Kruis opent gironummer 7244 om het "historisch hoge aantal conflicten in de wereld". Er is volgens de hulporganisatie een recordaantal mensen in nood in onder meer Gaza, Soedan en Oekraïne, maar ook Mali, Ethiopië en Syrië.
5 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Voor acht pluimveebedrijven in Noord-Brabant, dicht bij de Belgische grens, geldt per direct een vervoersverbod. De bedrijven liggen binnen 10 kilometer van een pluimveebedrijf in Pelt waar vogelgriep is vastgesteld. De ondernemers mogen daarom geen vogels of eieren vervoeren vanaf hun eigen bedrijf.
21 uur geleden
MARGRATEN/HILVERSUM (ANP) - De twee panelen die zaterdagavond in het televisieprogramma Even tot hier naast de Amerikaanse begraafplaats Margraten zijn geplaatst, zijn daar alweer weg, ziet een ANP-fotograaf. BNNVARA bevestigt dat de panelen slechts tijdelijk waren teruggeplaatst. Volgens de omroep worden ze overhandigd aan Stichting Black Liberation, die zich inzet voor onderzoek naar 'zwarte bevrijders' in de Tweede Wereldoorlog.
22 uur geleden