Bijzonder document te zien op expo over christendom en slavernij
UTRECHT (ANP) - Museum Catharijneconvent in Utrecht kan eind deze maand een zeer bijzonder stuk tonen: een heel vroeg voorbeeld van de emancipatie van tot slaaf gemaakten. Het is een brief uit 1739, geschreven namens 650 tot slaaf gemaakten. Die werd opgesteld op het Caraïbische eiland Saint Thomas, waar Nederlandse kolonisten waren opgevolgd door Denen.
De afzenders vroegen, in creools-Nederlands, aan de Deense koning om te regelen dat de zendelingen van de Evangelische Broedergemeente, die hen veel steun boden, op Saint Thomas konden blijven. "Hieruit blijkt dat tot slaaf gemaakten lezen en schrijven leerden en dat ze voor zichzelf opkwamen", aldus Madelon Grant van het Catharijneconvent. Ze is een van de samenstellers van de expositie Christendom en slavernij, die vanaf 29 juni te zien is. Het museum toont de brief in een kopie die de Broedergemeente er in 1739 zelf van maakte.
Het verhaal over slavernij, christendom en Bijbel kent vele kanten. Christenen die vonden dat slavernij geoorloofd was, wezen volgens Grant nogal eens op het Bijbelverhaal over de 'vloek van Cham'. Chams vader Noach vervloekte de zoon van Cham, Kanaän: "Een knecht der knechten zal hij zijn voor zijn broeders". In de Bijbel is er geen directe oorzaak voor te vinden, maar mensen begonnen in het verhaal toch een verband tussen Cham en Kanaän en zwart Afrika te zien en misbruikten het als rechtvaardiging voor slavernij.
Praktijk
Het verhaal Exodus, over de uittocht van de Joden uit Egypte waar ze in slavernij leefden, werd juist weer volop gebruikt als tegenargument. Sommige christelijke voorgangers verzetten zich nadrukkelijk tegen "mensendieverij", maar anderen lieten het op zijn beloop, legt Grant uit. Het was nu eenmaal de praktijk en er zaten immers ook slavenhandelaren en -eigenaren in de kerk. "Kerken hadden zelf ook wel plantages en geld dat in de koloniën met tot slaaf gemaakten was verdiend, werd soms geschonken aan de kerk om in Nederland liefdadigheid mee te bekostigen".
Grant vindt het belangrijk om helder te maken "dat voor en tegen niet fifty-fifty was. De soms zwijgende meerderheid ging mee in het systeem van slavernij".
Het museum heeft kunstenaars gevraagd de expositie aan te vullen. Zo maakte Kenneth Aidoo een portret van Leonora, die zich op een boot in de haven van Curaçao verstopte en naar Middelburg wist te komen, waar ze werk vond. Haar eigenaar wilde haar terug, maar Middelburgers verzetten zich daartegen en de tot het christendom bekeerde Leonora mocht blijven.
Meer uit Binnenland
AMSTERDAM (ANP) - Onderzoekers van het Amsterdam UMC denken dat huisartsen met behulp van kunstmatige intelligentie (AI) mensen met longkanker tot vier maanden eerder kunnen opsporen. Ze schrijven erover in een studie die woensdag verschijnt in het British Journal of General Practice.
47 minuten geleden
SAN SALVADOR (ANP) - De rechtszaak over de moord op vier Nederlandse journalisten van de omroep IKON in El Salvador is uitgesteld tot 3 juni. Dat meldt Gert Kuiper, de broer van een van de in 1982 vermoorde journalisten. Ook de ngo en nieuwswebsite VOCES meldt het nieuws.
4 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De Pool Patryk Marcin Szwajnoch die door Nederland wordt gezocht is toegevoegd aan de 'Most Wanted'-lijst van Europol. Volgens Opsporing Verzocht deed Szwajnoch aan grootschalige illegale handel van drugs vanuit Nederland.
5 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De automatische controles bij de uitstootvrije zones die sinds 1 januari in een reeks binnensteden gelden, werken niet bij buitenlandse voertuigen. Dat heeft staatssecretaris Chris Jansen (Milieu) dinsdag gezegd in een debat. Boa's moeten voorlopig de handhaving bij de bedrijfswagens op zich nemen.
7 uur geleden
DOETINCHEM (ANP) - Koning Willem-Alexander en koningin Máxima gaan zaterdag niet naar de uitvaart van paus Franciscus. Het koningspaar en zijn gezin vieren zoals eerder gepland Koningsdag in Doetinchem. Wel beginnen de festiviteiten later, heeft de Rijksvoorlichtingsdienst bekendgemaakt.
8 uur geleden
OOSTERHOUT (ANP) - Het derde slachtoffer van een schietpartij in Oosterhout eind maart is overleden. De 25-jarige man uit de Brabantse plaats lag zwaargewond in het ziekenhuis en is dinsdag aan zijn verwondingen overleden, meldt de politie.
9 uur geleden
ZWOLLE (ANP) - Een 20-jarige vrouw uit Steenwijk wordt verdacht van het doden van haar baby direct na de bevalling. Ze stopte het lichaam in een vuilniszak en hield het op haar kamer verborgen. Tegen de vrouw is dinsdag in de rechtbank in Zwolle een celstraf van veertig maanden waarvan de helft voorwaardelijk geëist.
11 uur geleden