Bijzonder document te zien op expo over christendom en slavernij
UTRECHT (ANP) - Museum Catharijneconvent in Utrecht kan eind deze maand een zeer bijzonder stuk tonen: een heel vroeg voorbeeld van de emancipatie van tot slaaf gemaakten. Het is een brief uit 1739, geschreven namens 650 tot slaaf gemaakten. Die werd opgesteld op het Caraïbische eiland Saint Thomas, waar Nederlandse kolonisten waren opgevolgd door Denen.
De afzenders vroegen, in creools-Nederlands, aan de Deense koning om te regelen dat de zendelingen van de Evangelische Broedergemeente, die hen veel steun boden, op Saint Thomas konden blijven. "Hieruit blijkt dat tot slaaf gemaakten lezen en schrijven leerden en dat ze voor zichzelf opkwamen", aldus Madelon Grant van het Catharijneconvent. Ze is een van de samenstellers van de expositie Christendom en slavernij, die vanaf 29 juni te zien is. Het museum toont de brief in een kopie die de Broedergemeente er in 1739 zelf van maakte.
Het verhaal over slavernij, christendom en Bijbel kent vele kanten. Christenen die vonden dat slavernij geoorloofd was, wezen volgens Grant nogal eens op het Bijbelverhaal over de 'vloek van Cham'. Chams vader Noach vervloekte de zoon van Cham, Kanaän: "Een knecht der knechten zal hij zijn voor zijn broeders". In de Bijbel is er geen directe oorzaak voor te vinden, maar mensen begonnen in het verhaal toch een verband tussen Cham en Kanaän en zwart Afrika te zien en misbruikten het als rechtvaardiging voor slavernij.
Praktijk
Het verhaal Exodus, over de uittocht van de Joden uit Egypte waar ze in slavernij leefden, werd juist weer volop gebruikt als tegenargument. Sommige christelijke voorgangers verzetten zich nadrukkelijk tegen "mensendieverij", maar anderen lieten het op zijn beloop, legt Grant uit. Het was nu eenmaal de praktijk en er zaten immers ook slavenhandelaren en -eigenaren in de kerk. "Kerken hadden zelf ook wel plantages en geld dat in de koloniën met tot slaaf gemaakten was verdiend, werd soms geschonken aan de kerk om in Nederland liefdadigheid mee te bekostigen".
Grant vindt het belangrijk om helder te maken "dat voor en tegen niet fifty-fifty was. De soms zwijgende meerderheid ging mee in het systeem van slavernij".
Het museum heeft kunstenaars gevraagd de expositie aan te vullen. Zo maakte Kenneth Aidoo een portret van Leonora, die zich op een boot in de haven van Curaçao verstopte en naar Middelburg wist te komen, waar ze werk vond. Haar eigenaar wilde haar terug, maar Middelburgers verzetten zich daartegen en de tot het christendom bekeerde Leonora mocht blijven.
Meer uit Binnenland
DEN HAAG (ANP) - Dick Schoof heeft de Sierra Leoonse president Julius Maada Bio eerder deze week gevraagd om de uitlevering van Jos Leijdekkers, ook wel Bolle Jos. Dat bevestigt een woordvoerder van de demissionaire premier na berichtgeving door het AD.
21 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - Defensie treft geen maatregelen tegen medewerkers die betrokken waren bij het mortierongeval in Mali, waarbij in 2006 twee militairen om het leven kwamen en een derde zwaargewond raakte. Defensieminister Ruben Brekelmans (VVD) vindt het niet passend om "rechtspositionele maatregelen" te nemen. Want, zo redeneert hij in een Kamerbrief, veel van de onderliggende problemen zijn veroorzaakt door de manier waarop zijn ministerie is georganiseerd.
25 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - Asielminister Mona Keijzer (BBB) wil dat Oekraïense vluchtelingen met een baan huur en premie voor de ziektekostenverzekering gaan betalen, bevestigen ingewijden na berichtgeving van RTL Nieuws. Ook krijgen zij een speciale vluchtelingenstatus die erop gericht is dat ze terugkeren naar hun moederland als daar vrede is. Dat moet de Europese regeling voor deze groep vervangen, die in maart 2027 verloopt. Dat staat in een voorstel dat de demissionaire bewindsvrouw vrijdag voorlegt in de ministerraad.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De avondspits van donderdag is volgens de ANWB de drukste spits van het jaar. Op het hoogtepunt, rond 17.30 uur, stond 1218 kilometer file. Het is vooral druk op de A27 tussen Utrecht en Breda en op de wegen rond Rotterdam.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De NAM moet honderden miljoenen bijdragen aan de schadeafhandeling en versterkingsoperatie in Groningen. Dat heeft de rechter beslist in een tussenuitspraak, in de rechtszaak die het gaswinningsbedrijf begon om de heffingen aan te vechten. Energieminister Sophie Hermans (VVD) en staatssecretaris Eddie van Marum (Groningen, BBB) hebben de vonnissen in de rechtszaken hierover donderdag naar de Tweede Kamer verstuurd.
1 uur geleden
ROTTERDAM (ANP) - Het Openbaar Ministerie gaat in hoger beroep in de zaak over het Vlaardingse pleegmeisje. Na strafeisen van elf jaar cel en tbs met dwangverpleging legde de rechtbank in Rotterdam acht jaar cel op aan de pleegouders Johnny van den B. en Daisy W., omdat ze het meisje sloegen en opsloten in een kooi.
2 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Premier Dick Schoof heeft donderdag telefonisch overlegd met president Volodymyr Zelensky van Oekraïne over het vredesplan dat op tafel ligt. "De gesprekken rondom het vredesplan voor Oekraïne volgen elkaar snel op. Er zijn positieve stappen gezet", liet Schoof na afloop op X weten.
3 uur geleden