Bijzonder document te zien op expo over christendom en slavernij
UTRECHT (ANP) - Museum Catharijneconvent in Utrecht kan eind deze maand een zeer bijzonder stuk tonen: een heel vroeg voorbeeld van de emancipatie van tot slaaf gemaakten. Het is een brief uit 1739, geschreven namens 650 tot slaaf gemaakten. Die werd opgesteld op het Caraïbische eiland Saint Thomas, waar Nederlandse kolonisten waren opgevolgd door Denen.
De afzenders vroegen, in creools-Nederlands, aan de Deense koning om te regelen dat de zendelingen van de Evangelische Broedergemeente, die hen veel steun boden, op Saint Thomas konden blijven. "Hieruit blijkt dat tot slaaf gemaakten lezen en schrijven leerden en dat ze voor zichzelf opkwamen", aldus Madelon Grant van het Catharijneconvent. Ze is een van de samenstellers van de expositie Christendom en slavernij, die vanaf 29 juni te zien is. Het museum toont de brief in een kopie die de Broedergemeente er in 1739 zelf van maakte.
Het verhaal over slavernij, christendom en Bijbel kent vele kanten. Christenen die vonden dat slavernij geoorloofd was, wezen volgens Grant nogal eens op het Bijbelverhaal over de 'vloek van Cham'. Chams vader Noach vervloekte de zoon van Cham, Kanaän: "Een knecht der knechten zal hij zijn voor zijn broeders". In de Bijbel is er geen directe oorzaak voor te vinden, maar mensen begonnen in het verhaal toch een verband tussen Cham en Kanaän en zwart Afrika te zien en misbruikten het als rechtvaardiging voor slavernij.
Praktijk
Het verhaal Exodus, over de uittocht van de Joden uit Egypte waar ze in slavernij leefden, werd juist weer volop gebruikt als tegenargument. Sommige christelijke voorgangers verzetten zich nadrukkelijk tegen "mensendieverij", maar anderen lieten het op zijn beloop, legt Grant uit. Het was nu eenmaal de praktijk en er zaten immers ook slavenhandelaren en -eigenaren in de kerk. "Kerken hadden zelf ook wel plantages en geld dat in de koloniën met tot slaaf gemaakten was verdiend, werd soms geschonken aan de kerk om in Nederland liefdadigheid mee te bekostigen".
Grant vindt het belangrijk om helder te maken "dat voor en tegen niet fifty-fifty was. De soms zwijgende meerderheid ging mee in het systeem van slavernij".
Het museum heeft kunstenaars gevraagd de expositie aan te vullen. Zo maakte Kenneth Aidoo een portret van Leonora, die zich op een boot in de haven van Curaçao verstopte en naar Middelburg wist te komen, waar ze werk vond. Haar eigenaar wilde haar terug, maar Middelburgers verzetten zich daartegen en de tot het christendom bekeerde Leonora mocht blijven.
Meer uit Binnenland
ROTTERDAM (ANP) - De politie heeft zeven demonstranten aangehouden bij het protest tegen de wapenbeurs in Rotterdam. De betogers, die hun gezichten hadden bedekt, waren op een stellage met reclameborden geklommen op het plein bij evenementencomplex Ahoy. Toen ze niet luisterden naar de oproep om hiervan af te komen, werden ze opgepakt.
38 minuten geleden
GRONINGEN (ANP) - De dood van Gianny-Davey (12) in Groningen leidt tot veel emoties bij nabestaanden in de rechtbank in Groningen. Daar staat zijn vader Curtly E. (46) donderdag terecht voor het doodsteken van zijn zoon op 29 december vorig jaar. De vader zou onder invloed van een psychose de jongen uit Amsterdam om het leven hebben gebracht, omdat hij zijn medicatie tegen schizofrenie niet innam.
40 minuten geleden
ARNHEM (ANP) - Ook de provincie Gelderland bereidt zich voor op een toekomstige uitbraak van de Afrikaanse varkenspest (AVP). Er wordt onder meer gewerkt aan het opdelen van de Veluwe in compartimenten die afgesloten kunnen worden voor wilde zwijnen, mocht de ziekte daar opduiken.
1 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Neuropsycholoog Erik Scherder van de Vrije Universiteit in Amsterdam gaat aangifte doen van deepfakevideo's waarin hij het gebruik van bepaalde medicijnen zou aanraden. Dat laat de hoogleraar donderdag weten aan het ANP. Scherder reageert op een uitzending van Pointer Checkt over dit onderwerp, die zondag op YouTube verschijnt.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - In de Grote Kerk in Den Haag vierden politici dat het precies tachtig jaar geleden is dat het parlement voor de eerste keer na de Tweede Wereldoorlog weer bijeenkwam. Ook koning Willem-Alexander en prinses Amalia waren donderdagochtend aanwezig bij de Bijzondere Verenigde Vergadering van de Eerste en de Tweede Kamer samen.
3 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - Demissionair minister David van Weel (Buitenlandse Zaken) gaat donderdag in Brussel pleiten voor sancties tegen Soedan. Dat gaat hij doen tijdens de vergadering van de EU-ministers van Buitenlandse Zaken. "Ik denk dat we het er wel over eens zijn dat we in ieder geval de hoofddaders van het gruwelijke geweld in Soedan moeten aanpakken", zei hij voor het begin van de vergadering in Brussel. Het opleggen van sancties tegen hen is "wel het minste wat we kunnen doen", zei Van Weel.
3 uur geleden
GRONINGEN (ANP) - De Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD) heeft eerder deze week vijf mannen opgepakt op verdenking van subsidiefraude rondom aardbevingsschade in Groningen. Ze zouden onterecht ruim driehonderd subsidieaanvragen hebben ingediend en daarmee meer dan 1 miljoen euro hebben ontvangen.
4 uur geleden