Bijzonder document te zien op expo over christendom en slavernij
UTRECHT (ANP) - Museum Catharijneconvent in Utrecht kan eind deze maand een zeer bijzonder stuk tonen: een heel vroeg voorbeeld van de emancipatie van tot slaaf gemaakten. Het is een brief uit 1739, geschreven namens 650 tot slaaf gemaakten. Die werd opgesteld op het Caraïbische eiland Saint Thomas, waar Nederlandse kolonisten waren opgevolgd door Denen.
De afzenders vroegen, in creools-Nederlands, aan de Deense koning om te regelen dat de zendelingen van de Evangelische Broedergemeente, die hen veel steun boden, op Saint Thomas konden blijven. "Hieruit blijkt dat tot slaaf gemaakten lezen en schrijven leerden en dat ze voor zichzelf opkwamen", aldus Madelon Grant van het Catharijneconvent. Ze is een van de samenstellers van de expositie Christendom en slavernij, die vanaf 29 juni te zien is. Het museum toont de brief in een kopie die de Broedergemeente er in 1739 zelf van maakte.
Het verhaal over slavernij, christendom en Bijbel kent vele kanten. Christenen die vonden dat slavernij geoorloofd was, wezen volgens Grant nogal eens op het Bijbelverhaal over de 'vloek van Cham'. Chams vader Noach vervloekte de zoon van Cham, Kanaän: "Een knecht der knechten zal hij zijn voor zijn broeders". In de Bijbel is er geen directe oorzaak voor te vinden, maar mensen begonnen in het verhaal toch een verband tussen Cham en Kanaän en zwart Afrika te zien en misbruikten het als rechtvaardiging voor slavernij.
Praktijk
Het verhaal Exodus, over de uittocht van de Joden uit Egypte waar ze in slavernij leefden, werd juist weer volop gebruikt als tegenargument. Sommige christelijke voorgangers verzetten zich nadrukkelijk tegen "mensendieverij", maar anderen lieten het op zijn beloop, legt Grant uit. Het was nu eenmaal de praktijk en er zaten immers ook slavenhandelaren en -eigenaren in de kerk. "Kerken hadden zelf ook wel plantages en geld dat in de koloniën met tot slaaf gemaakten was verdiend, werd soms geschonken aan de kerk om in Nederland liefdadigheid mee te bekostigen".
Grant vindt het belangrijk om helder te maken "dat voor en tegen niet fifty-fifty was. De soms zwijgende meerderheid ging mee in het systeem van slavernij".
Het museum heeft kunstenaars gevraagd de expositie aan te vullen. Zo maakte Kenneth Aidoo een portret van Leonora, die zich op een boot in de haven van Curaçao verstopte en naar Middelburg wist te komen, waar ze werk vond. Haar eigenaar wilde haar terug, maar Middelburgers verzetten zich daartegen en de tot het christendom bekeerde Leonora mocht blijven.
Meer uit Binnenland
DEN HAAG (ANP) - Na een kort ziekbed is zondagavond in Den Haag de schrijfster Yvonne Keuls (93) overleden. Dat maakte haar familie bekend.
3 uur geleden
MIDDELHARNIS (ANP) - Tijdens het gecontroleerd uitbranden en nablussen van een oude zeilmakerij aan de Westhavendijk in Middelharnis zijn roetdeeltjes en brandresten in de omgeving terechtgekomen. Dat meldt de veiligheidsregio.
3 uur geleden
DE BILT (ANP) - Het KNMI heeft code geel afgegeven voor het Waddengebied maandagochtend tussen 06.00 en 10.00 uur. Er kunnen bij buien windstoten voorkomen van rond de 90 kilometer per uur uit noordelijke richting. Hiervan kunnen verkeer en buitenactiviteiten hinder ondervinden.
5 uur geleden
DE BILT (ANP) - Ook in De Bilt is de temperatuur zondagavond onder nul gezakt. Daarmee is de eerste officiële vorst van het najaar gemeten, meldt Weeronline. Het vroor in De Bilt voor het laatst op 27 maart.
6 uur geleden
MIDDELHARNIS (ANP) - Voor de brand in een leegstaand pand in Middelharnis (Zuid-Holland) is zondagavond een tweede NL-Alert verstuurd. Het vuur kan door draaiende wind opnieuw oplaaien. Dat kan zorgen voor extra rookoverlast, meldt de veiligheidsregio.
8 uur geleden
HILVERSUM (ANP) - Lokaal is de eerste vorst van dit najaar gemeten. Buienradar meldt dat op het weerstation in het Drentse Eelde de temperatuur zondag om 18.40 uur daalde naar -0,1 graad.
9 uur geleden
GRONINGEN (ANP) - Het aantal schademeldingen bij het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) na de aardbeving bij Zeerijp vrijdag is opgelopen tot boven de duizend. Tot 16.00 uur kreeg het IMG 1077 meldingen.
12 uur geleden