Beginselen rechtstaat geschonden in toeslagenaffaire
DEN HAAG (ANP) - Het kabinet, de Tweede Kamer, de Belastingdienst én de rechtsspraak hebben ervoor gezorgd dat de grondbeginselen van de rechtstaat zijn geschonden in de affaire met de kinderopvangtoeslag. Dat staat in een explosief rapport van de ondervragingscommissie van Kamerleden die het overheidsschandaal heeft onderzocht. Daarin werden tal van ouders "ten onrechte gebrandmerkt als opzettelijke fraudeurs".
Bewindspersonen en topambtenaren tuigden na politieke druk een harde fraudeaanpak op. Signalen dat deze aanpak voor sommige ouders ernstige en onterechte gevolgen had, werden jarenlang door de volledige politieke top gemist. De Belastingdienst ging ook in de fout. De commissie concludeert dat de fiscus de fraudejacht als "massaproces" aanvloog, zonder oog voor individuele gevallen.
Oud-staatssecretarissen Frans Weekers en Eric Wiebes (beiden VVD), voormalig minister Lodewijk Asscher (PvdA-leider) en premier Mark Rutte (VVD) worden specifiek genoemd als grondleggers van de fraudeaanpak. Zij sloegen allemaal onvoldoende aan op de signalen die naar boven kwamen. Ook voormalig staatssecretaris Menno Snel, vanaf oktober 2017 staatssecretaris op Financiën, vroeg niet genoeg door na berichten die hij hierover ontving. De commissie oordeelt bovendien snoeihard over de informatievoorziening vanuit het ministerie van Financiën.
Fraudeur
Zo kon het gebeuren dat duizenden ouders onterecht als fraudeur bestempeld en behandeld werden. De meesten moesten grote bedragen aan toeslagen in korte tijd terugbetalen, soms omdat de Belastingdienst een gastouderbureau of kinderopvangbedrijf indirect in de portemonnee wilde raken.
"Ongekend onrecht", heet het rapport van de ondervragingscommissie, naar de gevolgen van de affaire voor de slachtoffers. De groepsgewijze aanpak waarmee de Belastingdienst fraudeurs te lijf wilde gaan, heeft "grove inbreuk gemaakt op het rechtstatelijke principe dat optimaal recht gedaan moet worden aan individuele situaties van mensen", zegt de commissie. Die ruimte voor individuele gevallen ontbrak ook in wetgeving, vastgesteld door beide Kamers en de kabinetten onder leiding van premier Mark Rutte.
Machteloos
De rechtspraak heeft op zijn beurt de harde invulling van de wet in stand gehouden door verschillende uitspraken. "Daarmee heeft de bestuursrechtspraak zijn belangrijke functie van (rechts)bescherming van individuele burgers veronachtzaamd."
De slachtoffers van deze aanpak, de toeslagenouders, "stonden machteloos tegenover machtige instituten van de rechtstaat, die hen niet de bescherming boden die zij verdienden". De manier waarop ouders zijn behandeld stond in geen verhouding tot "wat hen - veelal onterecht - door de Belastingdienst werd verweten". Het aangedane onrecht wordt nu meer onderkend, ziet de commissie. "Maar is nog niet rechtgezet. Excuses zijn gemaakt. Nu het herstel nog." Van de vele duizenden gedupeerden in beeld bij de Belastingdienst, is slechts een handjevol ouders gecompenseerd.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - Demissionair onderwijsminister Gouke Moes maakte na afloop van de ministerraad in eerste instantie grappen over doodsbedreigingen aan het adres van Niels van der Laan, de acteur die de Hoofdpiet speelt in het Sinterklaasjournaal. De mensen die dat doen, krijgen volgens de BBB-bewindsman op pakjesavond "gewoon een zakje zout".
28 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - Informateur Sybrand Buma vindt dat er een "grote verantwoordelijkheid rust bij de vijf partijen" die hij vrijdag heeft ontvangen. Hij ziet dat er een coalitie gevormd moet worden door een combinatie van meerdere partijen uit het gezelschap van D66, VVD, GroenLinks-PvdA, CDA en JA21. "Er is een beweging nodig om uit alle afgestreepte coalities er toch een te gaan bouwen."
32 minuten geleden
DEN HAAG (ANP) - Een gesprek tussen informateur Sybrand Buma en de partijleiders van D66, VVD, GroenLinks-PvdA, CDA en JA21 heeft nog geen doorbraak opgeleverd in de kabinetsformatie. Dat heeft D66-voorman Rob Jetten gezegd na afloop van het overleg. Dat was volgens Buma noodzakelijk, omdat hij onder meer door onderlinge blokkades op dit moment geen coalitiemogelijkheden ziet.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Demissionair minister Foort van Oosten (Justitie en Veiligheid) vindt het "terecht" dat burgemeester Femke Halsema van Amsterdam gevraagd heeft om onderzoek naar het vuurwerkincident bij de voetbalwedstrijd Ajax - FC Groningen. Het duel in de Johan Cruyff ArenA werd al na vijf minuten gestaakt omdat Ajax-fans massaal vuurwerk afstaken op de tribunes.
1 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De partijleiders van D66, VVD, GroenLinks-PvdA, CDA en JA21 zijn aangeschoven bij informateur Sybrand Buma (CDA) om te praten over het vervolg van de formatie. De politici herhaalden bekende standpunten tegenover de verzamelde pers voordat ze naar binnen gingen.
3 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - De invoering op 1 januari van een soepelere stikstofgrens is nog altijd zeer onzeker. Het demissionaire kabinet kan dit plan om Nederland van het stikstofslot te halen alleen doorzetten als aan harde voorwaarden is voldaan. Dat is sinds de plannen in oktober werden aangekondigd nog niet erg opgeschoten, bevestigen ingewijden na een bericht van RTL Nieuws.
4 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Dat de machthebbers in Afghanistan stelselmatig vrouwen onderdrukken en vervolgen als zij zich niet aan hun leefregels houden, geeft niet iedere Afghaanse vrouw recht op asiel. Demissionair asielminister David van Weel staat achter de manier waarop de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) dit per geval beoordeelt. Dat laat de VVD-bewindsman weten in antwoord op Kamervragen die D66, SP en Volt hem stelden.
5 uur geleden