Beginselen rechtstaat geschonden in toeslagenaffaire
DEN HAAG (ANP) - Het kabinet, de Tweede Kamer, de Belastingdienst én de rechtsspraak hebben ervoor gezorgd dat de grondbeginselen van de rechtstaat zijn geschonden in de affaire met de kinderopvangtoeslag. Dat staat in een explosief rapport van de ondervragingscommissie van Kamerleden die het overheidsschandaal heeft onderzocht. Daarin werden tal van ouders "ten onrechte gebrandmerkt als opzettelijke fraudeurs".
Bewindspersonen en topambtenaren tuigden na politieke druk een harde fraudeaanpak op. Signalen dat deze aanpak voor sommige ouders ernstige en onterechte gevolgen had, werden jarenlang door de volledige politieke top gemist. De Belastingdienst ging ook in de fout. De commissie concludeert dat de fiscus de fraudejacht als "massaproces" aanvloog, zonder oog voor individuele gevallen.
Oud-staatssecretarissen Frans Weekers en Eric Wiebes (beiden VVD), voormalig minister Lodewijk Asscher (PvdA-leider) en premier Mark Rutte (VVD) worden specifiek genoemd als grondleggers van de fraudeaanpak. Zij sloegen allemaal onvoldoende aan op de signalen die naar boven kwamen. Ook voormalig staatssecretaris Menno Snel, vanaf oktober 2017 staatssecretaris op Financiën, vroeg niet genoeg door na berichten die hij hierover ontving. De commissie oordeelt bovendien snoeihard over de informatievoorziening vanuit het ministerie van Financiën.
Fraudeur
Zo kon het gebeuren dat duizenden ouders onterecht als fraudeur bestempeld en behandeld werden. De meesten moesten grote bedragen aan toeslagen in korte tijd terugbetalen, soms omdat de Belastingdienst een gastouderbureau of kinderopvangbedrijf indirect in de portemonnee wilde raken.
"Ongekend onrecht", heet het rapport van de ondervragingscommissie, naar de gevolgen van de affaire voor de slachtoffers. De groepsgewijze aanpak waarmee de Belastingdienst fraudeurs te lijf wilde gaan, heeft "grove inbreuk gemaakt op het rechtstatelijke principe dat optimaal recht gedaan moet worden aan individuele situaties van mensen", zegt de commissie. Die ruimte voor individuele gevallen ontbrak ook in wetgeving, vastgesteld door beide Kamers en de kabinetten onder leiding van premier Mark Rutte.
Machteloos
De rechtspraak heeft op zijn beurt de harde invulling van de wet in stand gehouden door verschillende uitspraken. "Daarmee heeft de bestuursrechtspraak zijn belangrijke functie van (rechts)bescherming van individuele burgers veronachtzaamd."
De slachtoffers van deze aanpak, de toeslagenouders, "stonden machteloos tegenover machtige instituten van de rechtstaat, die hen niet de bescherming boden die zij verdienden". De manier waarop ouders zijn behandeld stond in geen verhouding tot "wat hen - veelal onterecht - door de Belastingdienst werd verweten". Het aangedane onrecht wordt nu meer onderkend, ziet de commissie. "Maar is nog niet rechtgezet. Excuses zijn gemaakt. Nu het herstel nog." Van de vele duizenden gedupeerden in beeld bij de Belastingdienst, is slechts een handjevol ouders gecompenseerd.
Meer uit Politiek
DEN HAAG (ANP) - 50PLUS wil wel meewerken aan een minderheidskabinet, zei partijleider Struijs nadat hij met informateur Sybrand Buma had gepraat. "Dan heb je per onderwerp invloed. Dat is een veel gunstigere situatie voor ons."
9 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Minister David van Weel (Asiel, VVD) heeft schriftelijk antwoord gegeven op de 277 vragen van Kamerleden over de strafbaarstelling van illegaliteit. Vlak voor de zomervakantie leidde een voorstel van de PVV hierover tot veel ophef, waarop Van Weel een tegenvoorstel deed. Nu de vragen daarover zijn beantwoord, is een Tweede Kamerdebat over zijn zogeheten 'novelle' een stap dichterbij.
9 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - SP-leider Jimmy Dijk wil een meerderheidskabinet, zei hij voordat hij met informateur Sybrand Buma in gesprek ging. "Zodat er ook wat stabiliteit is, de komende tijd. En niet nog meer ruzie en gedoe." Zelf wil Dijk oppositie voeren, herhaalde hij woensdag.
10 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - SGP-leider Chris Stoffer heeft nog steeds een voorkeur voor een "centrumrechts meerderheidskabinet", zei hij woensdag voor een gesprek met informateur Sybrand Buma. De christelijke politicus vindt het goed dat D66 en CDA hun aanzet voor een coalitieakkoord hebben afgerond, al kan hij zich hier niet volledig in vinden.
12 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Volt-leider Laurens Dassen staat open voor het gedogen van een minderheidsregering, mits de plannen van dat kabinet voldoen aan de wensen van Volt. Hij noemde een kabinet met JA21 "erg moeilijk" voorafgaand aan zijn gesprek met informateur Sybrand Buma.
13 uur geleden
BRUSSEL (ANP) - Buitenlandminister David van Weel is teleurgesteld over de afhoudende reactie van Rusland op de Amerikaanse vredesvoorstellen. "Dat is niet geheel onverwacht. Wel teleurstellend", zei Van Weel bij aankomst voor overleg met NAVO-collega's in Brussel.
13 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Nederlandse overheidsorganisaties maken steeds meer gebruik van AI, zo blijkt uit onderzoek door onderzoeksinstituut TNO. Waar bij ministeries, gemeenten, provincies en agentschappen vorig jaar nog slechts 8 AI-toepassingen werden geteld, zijn dat er dit jaar 81.
14 uur geleden