Afstappen van toeslagen kan, maar is duur, moeilijk en risicovol
DEN HAAG (ANP) - De politieke wens om van het toeslagenstelsel af te stappen, kan worden waargemaakt. Maar aan elk alternatief kleven nadelen, zo staat in een rapport in opdracht van het kabinet waarin achttien opties zijn uitgewerkt. Bovendien duurt het, afhankelijk van de variant waar de politiek voor kiest, in elk geval meerdere kabinetsperiodes voordat zo'n alternatief goed en wel werkt. Daarnaast is vrijwel elke variant minder gericht en daardoor vaak duurder. Juist mensen met een kleine portemonnee, die het meest afhankelijk zijn van toeslagen, kunnen geraakt worden.
Veel partijen willen af van het toeslagenstelsel. Mede door het toeslagenschandaal is de afkeer tegen het ingewikkelde systeem gegroeid. Het stelsel zorgt ervoor dat mensen uiterst gericht inkomensondersteuning van de overheid krijgen. In 2024 ontvangen 8 miljoen mensen in totaal 20 miljard euro aan toeslagen. Maar juist door die precisie is het stelsel erg complex. Als iemand onverwacht te veel toeslagen ontvangt, moet die persoon bovendien voorgeschoten toeslagen terugbetalen.
Omdat het alternatief voor de kinderopvangtoeslag (bijna gratis kinderopvang) verder is uitgewerkt, is die toeslag als enige niet meegenomen in het rapport.
Drie richtingen
Een nieuw kabinet kan volgens het rapport grofweg drie richtingen kiezen: het afschaffen van het hele stelsel met een volledig alternatief voor toeslagen, specifieke opties voor elk van de drie toeslagen (huurtoeslag, zorgtoeslag en het kindgebonden budget) en het fundamenteel aanpassen van het huidige stelsel. De toeslagen kunnen bijvoorbeeld vervangen worden door een grote belastingkorting, of ze kunnen worden gebundeld in één centrale "basisbehoeftetoeslag".
Maar het rapport geeft een nieuw kabinet ook een breed scala aan andere mogelijkheden. In plaats van huurtoeslag kunnen de huren bijvoorbeeld worden gematigd. De overheid compenseert dan verhuurders hiervoor. Het herzien, aanpassen of afschaffen van toeslagen is hoe dan ook "makkelijker gezegd dan gedaan", wordt duidelijk uit het rapport. In veel gevallen wordt de steun minder gericht. De doelgroep wordt groter, en mensen met de kleinste portemonnee krijgen niet altijd meer de meeste steun. Nieuwe regelingen zijn vaak duurder, en het overstappen zal de overheid sowieso veel geld kosten. Dit zal bovendien lang duren.
Eén genoemd alternatief voor de huurtoeslag zal zeker dertig jaar duren. Hoewel dit een uitschieter is, eisen bijna alle varianten jaren aan voorbereidingstijd en invoering. Daarbij moet de wet die zo'n hervorming mogelijk maakt ook nog worden behandeld in beide Kamers.
Meer uit Politiek
HILVERSUM (ANP) - VVD, D66 en JA21 kruipen in zeteltal naar elkaar toe in een nieuwe peiling van Ipsos I&O. De drie liberale partijen staan ongeveer op gelijke hoogte, nu de VVD is gezakt naar 14 virtuele zetels (nu 24 in de Kamer). De sociaalliberale D66 stijgt naar 13 zetels (nu 9) en het conservatief-liberale JA21 volgt met 12 zetels. De partij van de huidige eenling Joost Eerdmans blijft flink in de lift met weer 3 zetels erbij sinds begin september.
5 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Partijen vallen CDA-leider Henri Bontenbal aan omdat hij extra belastingen wil heffen bij burgers en bedrijven om de hogere defensie-uitgaven te betalen. Frans Timmermans van GroenLinks-PvdA vreest voor een hogere btw op boodschappen en dat dit mensen met een kleine portemonnee zal raken. Bontenbal vindt het beter om voor de verkiezingen eerlijk te zijn hierover en de kiezer niet daarna te verrassen.
5 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het zal wennen zijn voor NSC. Als lid van de coalitie lag de partij met nu nog negentien zetels veelvuldig onder vuur in de Kamer. Maar woensdag tijdens het debat over de begrotingsplannen voor volgend jaar kon NSC-leider Eddy van Hijum ongestoord zijn verhaal doen. Hij was de eerste fractievoorzitter die helemaal niet werd onderbroken.
6 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - BBB-leider Caroline van der Plas weigerde tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen in te gaan op kritische vragen van oppositiepartijen over Gaza. "Ik ga er geen Gazadebat van maken", reageerde ze toen Rob Jetten vroeg of ze harder stelling wilde nemen tegen de Israëlische premier Benjamin Netanyahu. Daar namen de D66-leider en ook de Partij voor de Dieren, DENK en Volt geen genoegen mee.
7 uur geleden
AMSTERDAM (ANP) - Het opheffen van handelsvoordelen die Israël heeft rond het exporteren van onder meer groente en fruit naar Europa, zoals de Europese Commissie voorstelt, zijn geen echte sancties. Hoewel dit na twee jaar "een historische stap vooruit is", is "het weghalen van voordelen of een voorkeursbehandeling geen echte boycot", reageert een woordvoerder van de beweging Boycot, Desinvestering, Sancties (BDS) in Nederland.
9 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Linkse oppositiepartijen stoorden zich tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen aan de in hun ogen te afwachtende houding van VVD-leider Dilan Yeşilgöz over het Israëlische geweld in Gaza. PvdD en Volt riepen de liberale politica op om te spreken van een genocide, nu ook een VN-commissie tot dat oordeel is gekomen. Maar daarin ging ze niet mee. Ze wilde ook niet instemmen met het verzoek om gewonde kinderen uit Gaza naar Nederlandse ziekenhuizen te halen.
10 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Het aantal gemeenten in Zuid-Holland dat al te lang te weinig statushouders huisvest, loopt hard op. Zeventien gemeenten hebben al zeker twee jaar te weinig woonruimte geregeld voor asielzoekers met een verblijfsvergunning. De provincie moet eigenlijk ingrijpen, maar ziet daar voorlopig van af. Zuid-Holland wil wel een verbeterplan hebben van deze gemeenten, met daarin een deadline waarop ze hun achterstand hebben weggewerkt.
11 uur geleden