Advies: arbeidsongeschiktheidsstelsel kan en moet veel simpeler
DEN HAAG (ANP) - Inkomensregelingen voor mensen die door een aandoening of beperking niet (meer) kunnen werken, moeten hoe dan ook veel simpeler worden. Er zijn verschillende varianten nodig, maar juist voor een groep voor wie het stelsel "onevenredig slecht uitpakt", de vroeggehandicapten, kan de commissie nog geen structurele oplossing aanbevelen. In totaal ontvingen vorig jaar ruim 790.000 mensen een arbeidsongeschiktheidsuitkering.
Voor werkenden zijn er grofweg drie paden te bewandelen door een nieuw kabinet, waarbij versimpeling sowieso nodig zal zijn, stelt de Onafhankelijke Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheidsstelsel (OCTAS) in een rapport dat donderdag is aangeboden aan het demissionaire kabinet. Complexiteit is vaak het gevolg van "regeldrift en doelmatigheidsdrang" vanuit de politiek, aldus de commissie. Bijna iedereen die het stelsel nodig heeft, loopt hier tegenaan. Mensen vallen buiten de boot of durven niet weer te gaan werken uit angst inkomen te verliezen.
Vooral mensen die vanaf hun geboorte of jeugd al een beperking hebben waardoor ze niet (goed) kunnen werken (vroeggehandicapten) raken verstrikt in een "doolhof aan regelingen". Vroeggehandicapten kunnen afhankelijk van hun situatie een Wajong-uitkering of een WIA aanvragen, of ze belanden in de Participatiewet.
Begeleiding
Voor deze groep moet het systeem vooral worden bijgestuurd, zodat ze met begeleiding een weg door het doolhof vinden. Het UWV moet bijvoorbeeld contact houden met Wajong-ontvangers, en gemeenten moeten één vast contactpersoon hebben. Gemeenten moeten daarnaast dagbesteding en scholing aanbieden om deze mensen te helpen wel aan het werk te kunnen. Werkgevers moeten meer geld krijgen als ze mensen met arbeidsbeperkingen in dienst nemen, om hen goed te begeleiden. Dit alles zal gemeenten geld kosten, verwacht de commissie.
Het huidige stelsel kan verbeterd worden, door van alle regelingen, waaronder de Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten (IVA) en de Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten naar één "uitkeringsregime" te gaan. Nog steeds wordt gemeten hoeveel procent iemand minder kan verdienen door diens aandoening, maar mensen komen wel sneller in aanmerking.
In de tweede optie staat werk centraal. In de eerste drie tot vijf jaar krijgen mensen een re-integratie-uitkering van 70 procent van hun oude loon. In die tijd wordt actief gezocht naar een (nieuwe) werkgever. Pas als blijkt dat iemand niet meer (helemaal) aan het werk kan, krijgt diegene een arbeidsongeschiktheids-einduitkering. In de laatste variant wordt één regeling gezocht voor alle werkenden, in loondienst of zelfstandig. Vooral voor mensen die een flexibele en onzekere baan hebben, biedt dit meer zekerheid.
Meer uit Binnenland
HILVERSUM (ANP) - De NPO respecteert het besluit van AVROTROS om in 2026 niet deel te nemen aan het Eurovisie Songfestival in Wenen. Dat laat een woordvoerder donderdagavond weten. "We onderzoeken op dit moment de mogelijkheden om het Eurovisie Songfestival alsnog bij de Nederlandse kijkers te brengen en hopen daar snel op terug te komen", meldt de NPO.
1 uur geleden
LEEUWARDEN (ANP) - De vijf verdachten die donderdag voor de rechtbank verschenen in een groot proces dat draait om een groep vermeende soevereinen, blijven in de cel tot de volgende zitting. Dat heeft de rechtbank in Leeuwarden beslist. Justitie verdenkt de mannen ervan onderdeel te zijn van een groep die een anti-institutioneel gedachtegoed aanhangt en vanuit die overtuiging aanslagen wilde plegen. De verdachten ontkennen dit.
2 uur geleden
HILVERSUM (ANP) - Nederland gaat volgend jaar voor het eerst in 24 jaar niet naar het Eurovisie Songfestival. AVROTROS houdt vast aan het voornemen niet deel te nemen als Israël erbij is. De omroep heeft die beslissing genomen in nauwe afstemming met de NPO, heeft de omroep bekendgemaakt. Volgens de omroep is "deelname onder de huidige omstandigheden niet te verenigen met de publieke waarden die voor ons essentieel zijn".
2 uur geleden
GRONINGEN (ANP) - De rechtbank in Groningen heeft tbs met dwangverpleging opgelegd aan Curtly E. (46) uit Groningen voor het doodsteken van zijn 12-jarige zoon Gianny-Davey op 29 december vorig jaar. E. handelde in een psychose en was volledig ontoerekeningsvatbaar, oordeelt de rechtbank.
5 uur geleden
DEN HAAG (ANP) - Maak Europese regels voor kleine voertuigen zoals e-steps. Die oproep doet demissionair minister Robert Tieman (Infrastructuur en Waterstaat) donderdag in een overleg met EU-ministers. Zijn verklaring wordt gesteund door vijftien andere landen waaronder Duitsland, Polen en België.
6 uur geleden
LEEUWARDEN (ANP) - Drie verdachten in een grote zaak die draait om een groep veronderstelde soevereinen hebben donderdag de rechtbank in Leeuwarden gevraagd of zij hun proces in vrijheid mogen afwachten. Het Friese trio maakt volgens het Openbaar Ministerie deel uit van een netwerk dat een anti-institutioneel gedachtegoed aanhangt en vanuit die overtuiging aanslagen wilde plegen. De verdachten ontkennen.
6 uur geleden
HILVERSUM (ANP) - De Dutch Directors Guild (DDG) en Netwerk Scenarioschrijvers, die opkomen voor de belangen van filmmakers, scenarioschrijvers en regisseurs, vinden dat de NPO "onevenredig bezuinigt op kunst en cultuur". Dat laat DDG-voorzitter Mark Winkler weten aan het ANP.
7 uur geleden