Archief - den archivaris

het hoge huis

14 July 2008 - 0 reacties

Het was 1960. Een oude man kwam in gesprek met een journalist, die gehoord had dat het Hoge Huis in Oud-Sabbinge zou worden opgeknapt. De man kende het vervallen huis als geen ander. Als knaapje van dertien jaar had hij eens 250 mud aardappelen uit de kelder van het huis moeten halen. In 1960 had hij de muren van diezelfde kelder afgebikt. Vanzelfsprekend was het huis ouder dan de man. We gaan er vanuit, dat het aanvankelijk kasteel van de heren van Schenge is geweest. Het wordt voor het eerst vermeld in 1321 toen ene Claeys van Schenge er verblijf hield. In 1866 was het meer een boerderij, waarvan men de contouren van grachten nog wel omheen kon herkennen. In die jaren zo rond 1960 reageerde men verdeeld over de toekomst van de vervallen boerderij. De een vond dat de rommel maar opgeruimd moest worden. De ander haakte naar restauratie. Het gemeentebestuur van Wolphaartsdijk was blij met de komst van een rijke Rotterdammer, die bereid bleek om de restauratiekar te trekken. Sterker nog, het werd een echt kasteelachtig gebouwd, terwijl de boerderij niet meer dan een klomp stenen meer was. Vandaag de dag staat het Hoge Huis er nog steeds in zijn sinds 1960 ontvangen glorie. Maar eigenlijk is de boerderij tegenover het Hoge Huis indrukwekkender. Die staat vermoedelijk op een afgevlakte vliedberg en toont aan de argeloze bezoeker zijn zeventiende eeuwse schoonheid. De schuur is negentiende eeuws.

fabeltje

13 July 2008 - 1 reactie

Ik ben, dat zal u niet verwonderen, gek op oude boeken. Ik snuffel graag rond op rommelmarkten en bij boekantiquairs. Rommelmarkten van de plaatselijke kerken of verenigingen zijn het leukst om te doen en daar kom je nog wel eens bijzondere dingen tegen. Op professioneel getinte dag- en nachtmarkten heb ik niet zoveel te zoeken. Laatst was het weer eens prijs. Een vergeeld boekje met allerlei verhaaltjes waaronder enkele fabeltjes. Fabels zijn al heel oud. Dat loopt van Aesopus, een Romein, via Lafontaine naar bijvoobeeld Jan Wolkers. Een van die verhaaltjes wil ik u niet onthouden. Op een tak van een boom aan de rand van een sloot zat een rups, die honger had. En geloof het of niet, maar een halve meter verder zag ze een boomblaadje dat er om vroeg om opgegeten te worden. Rupsen bewegen langzaam, dat weet u en een halve meter is voor zo'n beestje een hele afstand. Een tak hoger zat een merel, die met belangstelling naar de rups keek. Ze dacht: die rups heeft honger en beweegt zich naar dat blaadje en als ze bij dat blaadje is, dan schiet ik er op af en dan heb ik een lekker hapje. Ik heb honger, maar het is beter om nog even te wachten, want als dat rupsje bij het blaadje is, dan heeft ze niet in de gaten wat er gaat gebeuren. Onder aan de boom zat een poes, die naar de merel loerde. De poes had trek en een lekkere merel zou haar wel bevallen. Voorzichtig sloop ze de boom in en keek van achter de stam naar het tafereeltje. Al snel had ze in de gaten dat de merel loerde op de rups en de poes dacht bij zichzelf: ik heb zin in die merel, maar laat ik even wachten totdat die vogel bij de rups is. Dan heeft ze mij zeker niet in de gaten en dan sla ik toe. Het kostte de poes echter moeite om zich in te houden en op zeker moment kon ze het niet houden. Ze sprong naar de merel toe, die verschrikt opfladderde. De poes tuimelde de boom uit en viel in de sloot. En was is nu de moraal? Als de lust het grootst is, wordt de poes nat.

Domela

11 July 2008 - 0 reacties

Voor veel 19e en vroeg 20e eeuwse socialisten was de persoon van Domela Nieuwenhuis een heilige. De bestuurders en de gezagshandhavers uit die tijd dachten daar wat anders over. Op 6 oktober 1885 zond de commissaris des konings, De Brauw, de Zeeuwse burgemeesters een vertrouwelijke brief waarin hij namens de Minister van Binnenlandse Zaken meedeelde, dat in politieke optochten geen vlaggen mochten worden meegevoerd. Vooral rode vlaggen achtte de minister een kwaadaardig symbool tegen de gevestigde orde. Het gistte in Nederland. De heersende elite was beslist geen voorstander van algemeen stemrecht. De arbeiders, die zich emancipeerden, vonden dat wel noodzakelijk. Al op donderdag 24 februari 1881 had Domela Nieuwenhuis een lezing gegeven in Goes. De krant was er bij, en die verwoordde het alsvolgt: Er heerscht veel ellende in onze maatschappij en dit is een gevolg daarvan, dat het kapitaal geconcentreerd is in handen van enkelen. Dat kapitaal regeert en de pers helpt mee en is de momng van dat kapitaal geworden. Maar overal was verzet, betoogde Domela, en was er een socialistische beweging ontstaan, die vooral strijd voerde tegen drie K's, Kapitaal, Kerk en Kroeg. Terzijde: mannen met een slecht huwelijk voegden daar nog een vierde K bij. Domela was van mening, dat er voor de armen geen plaats meer in de wereld was en dat was de schuld van het kapitaal.Rond zestig personen woonden de bijeenkomst bij. Hij bleef de gemoederen bezig houden in Goes en op Zuid-Beveland. In 1891 kwam hij weer eens in de Ganzestad. Nog steeds was hij van mening dat het Groot kapitaal de wereld regeerde. Den Haag was een wettenfabriek en daar deugde ook niets van. Hij sprak: de liberalen zeggen we hebben niets gedaan, de clericalen zeggen wij doen niets en beide tesamen: we zullen niets doen. Daarom was algemeen kiesrecht zo belangrijk. Hij joeg ook nog de grote boeren tegen zich in 't harnas door de pleiten voor landnationalisatie. Bezit van grond was een recht voor iedereen, zoals licht en lucht. In 1894 kwam hij weer en zou optreden in Yerseke en in Heinkenszand. In het laatste dorp op zondag 19 februari. De vroegere dominee die Domela was, deed niet meer aan kerk. Pastoor Aenstoots waarschuwde zijn parochianen nadrukkelijk daar niet heen te gaan. Absolutie voor zo'n zonde was er niet. Socialisten kwamen in de hel. Binnen de kring van de socialisten ontstond er naar goed Nederlands gebruik ruzie en dat leidde in 1894 tot stichting van de SDAP. Domela werd steeds linkser, maar enkele jaren later werd zijn stem nauwelijks meer gehoord.

eerste grote oorlog

10 July 2008 - 0 reacties

In 2014 zal het honderd jaar geleden zijn, dat de eerste wereldoorlog uitbrak. het zal dan aan herinneringsprogramma's niet ontbreken. Een frisse, vrolijke oorlog moest dat worden, waarna duidelijkheid zou zijn over hoe de internationale verhoudingen moesten liggen. Vier jaar later en na vele miljoenen doden, zou de kiem voor de tweede alweer worden gelegd. In die eerste wereldoorlog bleef Nederland buiten schot, wat niet betekende dat men in ons land niets van de oorlog merkte. Alles wat een wapen kon dragen, werd gemobiliseerd. Ter zee kwamen Nederlandse vissers, marinelui en mannen van de grote vaart om het leven. In de grensgebieden liepen smokkelaars tegen de lamp en tegen de draad. Een hoogspanningsleiding, die de Duitsers hadden aangebracht. Een groot aantal vluchtelingen zocht zijn heil in Nederland. Talloze vliegmachines kwamen in ons land neer en steden als Zierikzee en Goes werden gebombardeerd omdat de vliegeniers wat uit de koers waren geraakt. Vier jaar lang stond volgens de regering ons leger paraat om een binnenvallende vijand te kunnen weerstaan. De soldaten verveelden zich te pletter. In 1914 toen ze naar hun bestemming moesten reizen verschenen er van die lollige ansichtkaarten om naar huis te sturen. Een jolige prent met een al even jolig rijmpje er op. We zien een milicien staat met een rond de hals geopende tuniek, wat verboden was. De jonge man heeft een losse paal in de handen en kijkt ondeugend. Het bijbehorend rijmpje luidt: Mobilisatie 1914. Grenzen, rivieren en bruggen worden streng bewaakt/ en boomgaarden, villa's, keukens en keukenmeiden/ met den grond gelijk gemaakt.

eerste grote oorlog

10 July 2008 - 0 reacties

comt nu met sangh

09 July 2008 - 2 reacties

Mijn vader zaliger was vroeger kerkorganist en koordirigent. Als pubers plaagden we hem wel met het zingen van: "Comt nu met sangh, van jubeltenen." Het sloeg natuurlijk nergens op, maar je moest toch wat als puber zijnde. Vele jaren heeft de koorzang in Zeeland gebloeid, nu komt er steeds meer de klad in. Socialitische koren, die vol vuur de Internale of Morgenrood zongen, ze zijn er niet meer. Koren van algemene snit? Niet meer aanwezig. Vroeger had elk bejaardentehuis zijn eigen bibber- en gebarsten stemmenkoor. Daar kwam de dood langs. En dan te bedenken, dat de ledenlijst van de Zeeuwse zangverenigingenbond 23 namen telde, van niet kerkelijk gebonden koren. Daaronder verenigingen met fraaie namen. Het koor "Hoop op Beter"onder leiding van zangmeester Jan de Looff had, vond ik, een eerlijke naam. Dirigent en zangers gaven zelf al aan, dat het allemaal veel beter kon, nee veel beter moest. Die dwang ontbrak toch een beetje bij Tot oefening en Uitspanning uit Borssele. Zeker, de leden wilden daar wel zingen, maar het moest toch ook een lolletje blijven. Zeg maar, elk seizoen een avond met een bingo of een gezamenlijk uitje naar de Kaloot. Dan had "Uitspanning door Inspanning"uit Oost- en West-Souburg toch een wat meer serieuze inslag. Elke oefenavond en tijdens de jaarlijkse uitvoering bereikte men de leut door het op serieuze wijze oefenen van de liederen. Je ziet de dirigent steeds afhameren. Mej Salome uit Kortgene en W.G. Bastiaans uit Sint Maartensdijk leidden beiden een vereniging met de naam "Zaad Veredelt", waarbij we ons bij mejuffrouw Salome wel iets kunnen voorstellen, namelijk de term "het meisje van de zangvereniging." Deze laatste zin nalezend, buig ik me nogmaals over het briefje waarop ik de ledenlijst aantrof, omdat u volgens mij wat anders dacht. Ik maak een betreurenswaardige fout. Het is niet Zaad veredelt, maar "Zang veredelt." Ware de mejuffrouw nog in leven geweest, ik zou op deemoedige wijze mijn excuses gemaakt hebben. Dan nu maar gauw verder. Bij "Nu met Hope" uit Burgh kan ik me niks voorstellen. Waarom niet gisteren, overmorgen of vorige week. Twee verenigingen met de naam Excelsior en twee met Crescendo zeggen me evenmin wat. Ik prijs de lankmoedigheid van dirigent A. Schirris uit Terneuzen, die de roerige, uitzonderlijk zanglustige jongens en meisjes van "Geduld overwint" moest leiden. 1923 was een prima jaar voor de sopranen, alten, tenoren en bassen in Zeeland.

gruwelijke moord

08 July 2008 - 0 reacties

Hoe komt zo'n egyptenaar in onze contreien in het memorabele jaar 1757? Nou ja, was hij wel afkomstig uit Egypte? We weten het niet precies. Hij noemde zich Vader Abraham en was ouder dan vijftig jaar. Op zijn kaak had hij een litteken van een wond veroorzaakt door een pistoolschot. Hij was in gezelschap van Johannes Schruysse, of Joan Kruydt en die was schoenmaker van beroep. Hij sprak niet alleen Egyptisch, maar ook Waals en Nederlands en was een tijdlang huzaar geweest in het leger van Generaal Trips. Hij was klein en dik, had kleine ogen, een rode baard en rood haar. Overal had hij littekens op armen en benen en hij was al eens eerder met de justitie in aanraking geweest, in Brussel, waar hij het brandmerk van die stad op zijn rechterbil had gekregen. Maar dat had hij uitgesneden en nog een litteken als gevolg. Hij was in gezelschap van ene Marie Caudelee, ook Egpytisch, en een bijzit van wijlen Pieter van Nes, heel mager en achttien jaar oud. Kennelijk had ze met Johannes in Brussel gezamenderhand het een en ander uitgespookt want ook zij droeg het brandmerk van die stad. De justitie op de Bevelanden zocht hen, want ze hadden in Coudorpe een gruwelijke moord gepleegd op de landbouwer Johannes van Gamper, waarbij diens vrouw zwaar gewond was geraakt. Ze werden alledrie na een klopjacht in de kraag gepakt. De straffen waren niet mals. De beide mannen werden geradbraakt totdat de dood erop volgde. De achttienjarige dame werd gewurgd met een koord. Hun dode lichamen kwamen op het galgeveld te hangen, zoals dat zo mooi heette: anderen ten voorbeeld.

signalement bekend

07 July 2008 - 2 reacties

In de nacht van 9 op 10 oktober 1732 vond er een brutale inbraak plaats in de parochiekerk van Houttave. Op dit moment ben ik er niet zeker van waar deze kerk gestaan heeft. Het moet in de buurt van Aardenburg zijn geweest, vermoedelijk in Vlaanderen. De dieven hadden alle bussen en het tabernakel opengebroken. Ook hadden ze de geconsacreerde hosties, vier in getal uit de ciborie gehaald. Er was dus ook sprake van heiligschennis. Resten van de meegenomen spullen had men toen het licht was geworden, in de buurt van de kerk gevonden. Natuurlijk deden de justitiedienaars onderzoek en navraag en daaruit kwam vast te staan dat er op de negende twee landlopers waren gesignaleerd, waarvan de een zich als zilversmid had uitgegegeven en de andere voor loodgieter. Op basis daarvan had men een signalement opgemaakt. Dat is ook bewaard gebleven. De ene ging gekleed in een gele Jas, een vest en broek van lijnwaad en blauwe kousen. Hij was een mager man, met een scherp getekend gezicht, waarin bruine ogen. Zijn naam zou Jooren zijn. De tweede ging in het bruin gekleed, waaronder een baluw vest. Hij had dik bruin haar, dat netjes geknipt was. In tegenstelling tot zijn maat was hij dik, had een dik, rood gezicht met een rood ontstoken oog. Hij droeg een trijpen reiszak. Op de aanhouding en voorgeleiding stond een premie van 100 daalders, een vermogen destijds. Al op 15 oktober 1732 kon het bestuur van het Vrije van Sluis, dat om de aanhouding had gevraagd al opgetogen berichten, dat de dieven inderdaad waren opgepakt. Hadden ze maar niet zo stom moeten zijn om met de ciborie rond te lopen. Die heeft hen verraden.

barmahrtigheid

06 July 2008 - 0 reacties

in de middeleeuwen werd er door de mensen, die het konden, onvoorstelbaar veel gegeven aan de armen in de samenleving. Niet alleen in geld maar ook in zorg. kom daar vandaag eens om. alles moet betaald worden. de zeven werken van barmhartigheid - wie kent ze nog? - werden ten volle beoefend. nu zat daar wel wat eigenbelang bij. want door het beoefenen van deze werken bereidde men de eigen zaligheid na de dood voor. juist het zorgen voor weduwe en wees, het begraven van de doden, het zorgen voor de zieken en het bezoeken van gevangenenen deed God glimlachend op een mens zien. men zorgde aldus voor een aangenaam saldo op de creditzijde van het leven. heel lang heeft deze denkwijze in 's mensen geest, natuurlijk met de nodige varianten, bestaan. pas in 1965 werd het ontvangen van bijstand een recht en geen gunst. ook in de negentiende eeuw heerste nog volop het middeleeuwse denken. we kunnen dat afleiden uit gezang 177 van de hervormde kerk. een van de coupletten, die in de kerk werden gezongen, luidde: stedelingen, looft den Heer/ Hoopt op d'ouden welvaart weer, voor den koopman druk vertier, nering voor den winkelier, bezigheid voor handwerkslieden/ en voor schamel' armen brood(!) God die ons zijn vree gebood/ wil Zijn heil daartoe gebieden. een ander couplet vervolgde dan: zoo bidden w'U voor wie regeert/ wie rechter is, wie godsdienst leert/ zoo bidden we'U voor elken stand/ geeft orde, heil zij't vaderland. Vandaag de dag zijn we gelukkig een beetje verder.

vreemde vrouw

04 July 2008 - 0 reacties

U kende vroeger vast wel iemand op uw dorpje van wie bekend was, dat hij of zij geestelijk niet helemaal normaal was. Ja, misschien heeft u als kind wel eens meegedaan aan het plagen van zo iemand. Naar een krankzinnigeninrichting, zoals die instituten toen heetten, ging je alleen maar als je echt niet te handhaven was. Vanuit Zeeland ging je als je protestants was in de negentiende eeuw naar het St. Joris Gasthuis in Delft en vanaf het begin van de twintigste eeuw naar Vrederust in Halsteren, opgericht door de Zeeuwse Gerefomeerde Kerken. De katholieke geesteszieken werden meestal naar de kolonie in Geel in Belgie gebracht. Thans heeft men in Zeeland Emergis, maar die nemen alleen maar op, zoals de verplegers het zelf zeggen: "alleen als het echt erg is." Hoe deed men dit in de achttiende eeuw? Af en toe laten de archieven ons een kijkje nemen. In 1798 kwamen Marinis Keeland, Adriaan Koole, Janis de Vos en Cornelis Geelhoed uit Wissenkerke een verklaring afleggen voor de secretaris van Kortgene. Het ging om de weduwe Anna den Boer-Verhoeve, met wie het steeds slechter ging. Al tien jaar geleden was ze geestelijk ontspoord en daarom was ze opgenomen in het Spinhuis te Middelburg, waar ze tussen volk van velerlei pluimage was komen te zitten, zoals dievegges, weggelopen dienstbodes en ga zo maar door. Op zeker moment hadden de regenten daar haar genezen verklaard en teruggestuurd naar Wissenkerke, maar volgens de verklaring van de mannen had het allemaal meer te maken met geld. Niemand betaalde kosten voor Anna. Ze was teruggekeerd naar Wissenkerke en daar ging het inmiddels van kwaad tot erger. Ze had een uitermate verwilderd uiterlijk gekregen, ze gedoeg zich zonderling, liep te schreeuwen en te schelden over straat en ze verwoestte haar huisraad. De kinderen in het dorp waren bang van haar. Het werd hoog tijd om maatregelen te nemen. Kon ze niet terug naar het spinhuis en wilde de overheid dat dan betalen? Niets van dat alles. Het bestuur nam geen maatregelen. De inwoners van Wissenkerke moesten zelf maar zien wat ze gingen doen. Ten laatste nam de diaconie van de kerk de kosten voor haar rekening. Wat er verder van de beklagenswaardige vrouw is geworden, ligt in de nevelen van de geschiedenis verborgen.

waar er twee ruilen

03 July 2008 - 1 reactie

Huub is een kind van zijn tijd. Het behoeft dan ook geen verwondering te wekken, dat de oppasmoeder een belangrijke rol in zijn leventje speelt. Oppasmoeder heeft nog meerdere kindertjes waarop gepast moet worden. Zo is er nog een jongetje, twee jaar ouder dan Huub. Beide jochies speelden samen buiten, Huub met zijn geliefde bellenblaas. Op zeker moment kwamen de twee jongetjes huilend binnen bij oppasmoeder. Het ene jongetje wilde een autootje ruilen tegen de tegen de bellenblaas van Huub. Maar dat wilde Huub helemaal niet. Oppasmoeder troostte beide jochies en ging aan het oudere jongetje uitleggen wat er nu precies aan de hand was. Je kon dingetjes ruilen, dat was waar, maar dan moesten beide partijen daarmee gelukkig zijn. Huub zou het autootje mooi moeten vinden, en ja, was dat niet het geval dan kon er van een ruiling geen sprake zijn. Jij begrijpt dat allemaal wel he, sprak ze tegen Huub's collega. Huub, die is daar nog te klein voor, die begrijpt dat niet. Daarom moet je nu maar niet meer huilen en met wat anders gaan spelen. Het jongmens veegde zijn traantjes weg, keek verheugd naar de oppasmoeder en zei op vriendelijke toon tegen Huub: Ik de bellenblaas en jij de auto? Huub deed zijn handje met daarin de bellenblaas op zijn rug en antwoordde: Nee, daar ben ik te klein voor.

meneer pastoor

02 July 2008 - 1 reactie

Bij Dishoek had je vroeger de rooms-katholieke toeristenkerk. Het gebouwtje, waarin open luchtkerkdiensten konden worden gehouden, zal er vast nog wel staan. Maar of daar nog de mis gevierd wordt? Ik weet het niet. Vroeger kwamen er pastoors, die op vakantie waren in Zeeland de mis bedienen. Dat is niets bijzonders. Ook in protestantse kring gebeurt dat vaak. Dominee gaat op vakantie en neemt een aantal preken mee. Maar met een van die pastoors liep het niet best af. Hij kwam uit het oosten des lands en was niet bekend met de zeeuwse kust. Op een mooie warme dag ging hij naar het strand om te brevieren. Gewapend met zijn gebedenboek liep hij heen en weer door de branding. Het water was een weldaad aan zijn warme voeten. Het bootje van de reddingsbrigade kwam langs om te waarschuwen, dat het hoog water werd. Bedankt, mompelde de pastoor en brevierde verder. Op zeker moment was het water tot zijn middel gekomen. De vloed zette snel door. Weer kwam het bootje langs. Meneer pastoor, stap in, het wordt giertij. Maar de geestelijke, geheel verdiept in zijn brevier, las rustig verder. Toen het water hem tot de lippen stond, kwam het bootje voor de derde keer langs. Meneer pastoor, het is de hoogste tijd, als u niet meegaat dan verdrinkt u. Maar de pastoor weigerde en verdronk. Het is een waar gebeurd en triest verhaal! De pastoor mocht vanzelfsprekend onmiddellijk naar de hemel, en deed daar bij Petrus gekomen zijn beklag. Ben ik uw kerk van dienst bij Dishoek aan de zee en dan laat gij mij verdrinken. Broeder, sprak Petrus, ik heb driemaal een bootje bij u langs gestuurd, maar u weigerde daarin te klimmen.

woede

01 July 2008 - 0 reacties

Op 28 juni 1800 bevonden Karel van Merris en Frederik van der Bliek zich op de weg langs het land van Johannis Molhoek in de Oostkerkepolder van Wolphaartsdijk. Karel werkte als veldwachter. Johannis was landarbeider. Ze keuvelden wat, over het weer en de van het land te verwachten oogst. Twee knechten van Molhoek waren op het land aan het werk, aan het ploegen, waaronder de eerste knecht Zacharias Lamperse. Molhoek kwam er aan en liep het land op naar Lamperse. De boer greep de lijn van de paarden en de staart van de ploeg en liet zijn eerste knecht gewoon staan. Dat nam Lamperse niet. Hij greep zijn baas bij de kleren en wierp hem op de grond. Karel van Merris haastte zich naar de twee mannen en schreeuwde tegen Lamperse dat hij ophouden moest om Molhoek te maltraiteren. Als die een vent was, dan moest hij maar met hem, Van Merris, gaan vechten. Lamperse zag de veldwachter komen, liep naar de paarden en begon weer te ploegen. Beide toeschouwers hielpen Molhoek weer op de been en constateerden dat zijn kleding van boven tot onder gescheurd was. Toen Molhoek weer een beetje tot zich zelf gekomen was, sprak hij tegen zijn knecht: "Jongen, gij moet voor mij niet meer werken, dat is over." Lamperse kreeg staandebeens de zak. Molhoek vertrok. Lamperse liep met beide mannen van de akker richting Wolphaartsdijk. Ze vroegen hem wat er nu toch precies was voorgevallen. Lamperse antwoordde dat Molhoek bij hem gekomen was met de mededeling, dat hij de paarden mee moest geven voor een andere klus. Daarop was Lamperse kwaad geworden en had tegen zijn baas gezegd, dat die "voor den donder" moest wachten totdat hijzelf klaar was. Het was altijd hetzelfde. Molhoek haalde de paarden steeds weg om zelf mee te werken en dan kon hij, Lamperse van het ene span paarden naar het andere lopen. Hij besefte stom gehandeld te hebben met Molhoek. Het had hem zijn baan gekost.

vliegen vangen

30 June 2008 - 1 reactie

U kent dat verhaaltje vast wel. Chef Jansen komt de werkkamer van ambtenaar Pietersen binnen en zegt: tjongejonge, wat een vliegen, waarop Pietersen een oog opent en meedeelt: zesendertig chef. Dat kleine mannetje, vele jaren geleden, kwam op twaalfjarige leeftijd van school, omdat vader, schoenmaker van beroep, wel wat extra hulp kon gebruiken. Maar werken als twaalfjarige mocht toen al niet meer vanwege de Arbeidswet. De plaatselijke dorpsagent deelde een forse boete uit, die de schoenmaker niet vrolijk deed kijken. Maar zijn goedkope werkkracht kon hij ook niet missen. Het jochie werd met het werk op de zolder neergezet, van waaruit hij uit een eenvoudig zolderraampje net de school kon binnenkijken. Daar was de meester, toen die er achter kwam, niet op gesteld. Zoveel werk had het jochie nu ook weer niet te doen en de schoenmakerslessen van zijn vader werden alleen maar gegeven wanneer het niet druk in de winkel was. Het jochie begon zich daarom te vervelen. Wat had hij graag het zevende en achtste leerjaar op school gedaan. Eens op een zomerdag was 't erg warm en bleek de zolder vergeven van de vliegen. Het jochie bedacht bij zichzelf, dat hij natuurlijk met een krant in de weer kon gaan, maar zou het niet leuker zijn om de vliegen met de nijptang te vangen. Die lag er toch, want hij moest spijkers uit oude schoenen halen. En zo ging hij aan de gang. Achter de vliegen aan om ze met de nijptang te vangen. Pa vond het op zeker moment verdacht stil op de zolder en ging een kijkje nemen. Daar zag hij zoonlief achter de vliegen aangaan. 't Jochie schrok, maar pa kon er gelukkig wel om lachen. De man besefte dat hij met zoonlief niet op de goede weg was. De jongeman is dan ook geen schoenmaker geworden.

veteranen

27 June 2008 - 0 reacties

De gemeente Borsele organiseerde vandaag een bijeenkomst voor veteranen, mannen die meegedaan hadden, of moesten meedoen, in operaties zoals in Nederlands Indie, Korea en Nieuw-Guinea en vredesmissies, zoals in Libanon, de Balkan, Afghanistan. Deelnemers aan acties in de Tweede Wereldoorlog waren er niet. Met de echtgenotes was het een groep van zo'n honderd man. ik mocht een verhaal houden over een bijzondere veteraan, namelijk Charles Forbes, die betrokken was geweest bij de bevrijding van Zuid-Beveland. Eigenlijk moest zijn compagnie al naar het ruststation in Lier(Belgie), maar de uigeputte manschappen moesten eerst nog via de Sloedam het eiland Walcheren bevrijden. Dat werd een groot drama. De Sloedam moest veroverd worden, een smalle toegang tot Walcheren, bestaande uit een spoorlijntje en een tweebaansweg. Eenvoudig te verdedigen door de Duitsers die er in twee dagen tijd 135 Canadezen dood schoten. Een gevolg van blunders van de Canadese legerleiding, die niet wilde luisteren naar Piet Kloosterman, de bekende verzetsman uit Nisse. De Schotten deden dat wel en trokken via een route door het Zuid-Sloe naar Walcheren en vielen de Duitse verdediging vanaf de zuidkant aan. Zo ontsnapten de uitgeputte Canadezen aan de totale vernietiging. De slag om de Sloedam is vele jaren onbespreekbaar geweest, vooral in Canada. In 1984 kwam Forbes naar Zeeland. Hij herkende het oorlogsgebied niet meer terug, betoonde zich bovendien zwaar teleurgesteld over het ontbreken van een monument op de Sloedam. De Heemkundige Kringen De Bevelanden en Walcheren maakten er een project van dat succesvol verliep. Prins Bernhard onthulde het monument, met daarop een tekst van Forbes. Die ontbrak tijdens de onthulling wegens ernstige ziekte, maar twee jaar later was hij gelukkig nog in staat om langs te komen. Gerechtigheid was geschied.

sergeant

25 June 2008 - 0 reacties

het was me wat, die diensttijd. Wat een geluk voor die jongens van vandaag, die niet hoeven. Ach, ik kijk er met een mengeling van gevoelens op terug. Verschrikkelijk veel gelachen, me stierlijk verveeld en af en toe een hoop ellende. Eigenlijk moest ik op voor de sergeantopleiding, maar met een hoop gezanik en gezeur wist ik daaraan te ontsnappen. Want dat betekende langer dienen en dat terwijl het archivariaat wachtte. Wat een flauwekul was het vaak. Mijn dienstmaat salueerde eens puur voor de lol met beide handen tegelijk. Het zag er niet uit en wij lachen natuurlijk. Als beloning mocht hij het weekend niet naar huis. Hij kon gaan zingen, aldus de sergeant van de week. Zelf liedjes maken deden we ook. Dat ging bijvoorbeeld zo: "Sergeant ze gooien met stenen, sergeant ze gooien met stront, van voren tegen me benen, vanachter tegen me kont." Het sloeg helemaal nergens op, maar je was weer even bezig. Natuurlijk zongen we ook de puberliedjes van "toen ik in dienst kwam..." , maar kiesheidshalve moet u die tekst maar op wikipedia opzoeken. Een van mijn maten stond in een bij ons populaire kroeg het volgende te zingen: "toen ik terugkwam van verlof, kwam er een begrafenisstoet langs gereden, oh wat was ik blij want mijn sergeant was overleden." Hij had niet in de gaten dat tijdens dat zingen balken en sterren kwamen binnengelopen. Drie dagen zwaar.

handveger

24 June 2008 - 0 reacties

Vroeger lieten de mannen zich doorgaans eenmaal per week scheren door de barbier en haar knippen vond alleen plaats wanneer het hoog nodig was. Scheren vond meestal op de zaterdagavond plaats, na afloop van het werk en na de schoonmaakbeurt in de teil. De kapsalon zat dan meestal vol en omdat er nog geen televisie was, had men volop tijd om alle nieuwtjes van het dorp met elkaar te bespreken. Op de kleine dorpen hadden de kappers meestal nog een nevenbetrekking, zoals schoenmaker of kleermaker. De schoenmaker/kapper waarover het hier gaat, moest een groot gezin voeden. Elke klant was belangrijk, niet alleen de landarbeiders maar ook de grote boeren. Een van die grote boeren had zich verlaagd tot de gang naar de "kapsalon". Het haar moest hoognodig eens geknipt worden. Vol strijkages liet de kapper hem plaatsnemen en vroeg onderdanig; knippen of scheren? Knippen en scheren, was het bitse antwoord. Na het scheren vatte de kapper moed een begon met knippen. Eerst de ene zijkant van het hoofd en toen de achterkant en daarna de andere zijkant van het hoofd. Knippen met de bloempot op, zeiden we vroeger. Zijn jongste dochtertje stond ademloos naar haar vader te kijken. Hoe deed en die dat en aan wat deed het boerenhoofd denken. Plotseling sprak ze toen vader rondom klaar was en bovenaan wilde beginnen: vaoder, die kop liekent we 'n andveger. Er werd niet gelachen door de landarbeiders, maar de meesten kregen een rood hoofd van de ingehouden lach.

notulen van de gemeenteraad

23 June 2008 - 1 reactie

De voorzitter opende de vergadering en constateerde dat de secretaris en het lid mevrouw M.J. Roodhaer-de Kam nog niet aanwezig waren, wat volgens hem verband hield met het feit, dat de eerste aan de tweede zijn postzegelverzameling liet zien, wat het lid weer Ferdinandusse tot de interruptie bracht: "voorzitter dan zal ze nog een rare postzegel trekken." Hartelijk gelach op de publieke tribune, waar men ook wel wist, dat de secretaris niet alleen zijn postzegels aan mevrouw Roothaer showde. Onverstoorbaar stelde de voorzitter de notulen van de vorige vergadering aan de orde, waarop het raadslid Z. Eurpiet van de socialieste aanhang het woord nam en mededeelde, dat hij, zoals hij zei: "de notulle van de vorige keer niet kon goedkeuren omdat hij niks gezegd had vanwege de plutokratiese achterban van de burregemeester." De voorzitter kon daarmee niet instemmen, omdat de heer Eurpiet voor het eerst in twee jaar raadslidmaatschap eindelijk eens wat te berde had gebracht en dat was nauwgezet in de notulen opgenomen. "Wat is dat?" vroeg zijn fractiegenoot, "te berde brengen? Kannu niet de gewone taal van de man spreken?" "U bedoelt ongetwijfeld de taal van de gewone man," antwoordde de burgemeester. "Iemand bezwaren tegen de notulen?" vroeg hij. Dan worden ze nu vastgesteld. Aan de orde is het voorstel van het college om in het bestemmingsplan Achter den Dijk nutsvoorzieningen te laten aanleggen. Wie wil het woord? Notulist, wilt u de aantekening maken dat mevrouw Roodhaer en de secretaris met een uiterst tevreden gezicht in de vergadering zijn gekomen? Het raadslid De Pieper vroeg het woord en kreeg dat. Hij betoogde na even gehumd te hebben en na even pauze genomen te hebben, zodat zijn woorden zouden inslaan als een bom: "Meneer de voorzitter, we kennen wel stellen, dat het veel kost om achter de dijk te gaan...... leggen." Hier draaide hij zijn papiertje om: "ik bedoel, om achter den dijk nustleidingen, eh.. nutsleidingen te gaan leggen. Het kan niet op. Waterleiding, illektriek, rioolbuizen en ga zo maar door. Volgens onze fractie hep de gemeente er helemaal geen geld voor, net als toen wij met een inti...., intiio... intiat...(fractiegenoot fluistert: initiatiefvoorstel).... met een voorstel kwamen om de brede school wat breder te maken, maar toch moeten de mensen die er gaan wonen natuurlijk riool, elektriek en waterleiding hebben. Het bedrag dat in het voorstel staat vindt mijn fractie echter te hoog. We motte dus naar bezuinigingen zoeken Onze fractie komt daarom met het voorstel om het water en de elektriek door dezelfde buis te laten lopen. Dat is volgens ons de helft goedkoper. Op dit moment ademde de burgemeester zeer diep en sprak: ik schors de vergadering voor een half uur om bij te komen.

bizarre moord

21 June 2008 - 0 reacties

Archivarissen houden zich normaliter met de papieren nalatenschap van ons voorgeslacht bezig. Vroeger fungeerden ze ook vaak parttime als museumdirecteur van zo'm klein plaatselijk museumpje. Maar in onze tijd verwijzen we de vinders van voorwerpen altijd door naar musea. Je maakt wat mee, af en toe. Gisteren kwam men een zwaar verroest wapen brengen uit de Tweede Wereldoorlog, dat in een bouwput was gevonden. Dat moet van Duitse makelij geweest zijn, want in 1944 gooiden de geallieerden bij de bevrijding van Zeeland hun wapens niet weg. Deze vondst bracht me de bizarre moord, eind 1944, op een Duits soldaat te binnen. Goes was 29 oktober 1944 bevrijd en daar was dat meisje, dat verkering had met een Duits soldaat. Had die zich nu maar gewoon overgegeven aan de geallieerden, maar hij wilde zijn vriendinnetje niet kwijt. In samenspraak met het meisje en haar ouders, verborg de soldaat zich op de zolder van de woning van zijn geliefde, totdat betere tijden zouden aanbreken. Goes vierde echter uitgelaten feest, waaraan de geallieerde soldaten dapper meededen en toen het meisje dat in de gaten kreeg, ging ze de stad in en vree naar hartelust met de geallieerde uniformen. Dat vond haar Duitse vriend bepaald niet leuk. Hij zat de hele dag binnen, meisje lief was er niet en had wanneer ze laat thuis kwam nergens zin meer in. Dat werd ruzie in de hut, zodanig, dat de familie tot de beslissing kwam om de Duitser maar om zeep te helpen. En dat gebeurde danook. De jongeman werd met knuppels afgemaakt. Het lijk werd in de tuin begraven en waar uitrusting en wapens werden weggemaakt, blijkt niet uit het proces-verbaal. De zaak kwam uit omdat de buren het een en ander gehoord hadden en die lichtten de politie in. Misschien houdt de vondst van gisteren wel verband met de moord van 64 jaar geleden. Zeker is dat natuurlijk niet.

drie ezels

20 June 2008 - 1 reactie

Een oud vergeeld boekje, volgeschreven met gedichtjes, af en toe zeer stichtelijk, soms een glimlach opwekkend. Hieronder het gedicht van de drie ezels.

Drie studentjes, even dartel/zoo als meest studenten zijn/ liepen langs de weg tesamen/ braaf verhit door ouden wijn/ nu was deze, dan weer gene/ 't doelwit hunner spotternij/ nu eens was 't een boeren deerne/ dan weer een juffer in het zij/ nu de steek van d'ouden leeraar/ dan weer de staartpruik van den schout/ alles moest hun spot verduren/ klein en groot en jong en oud/ in de verte kwam een landman/ die van 't veld naar huis zou gaan/ met zijn zeisen op zijn schouder/ recht tevreden, lachend aan/ Ha! riep d' oudste van het drietal/ daar komt juist de rechte man/ die ons met zijn boerenuitzicht/ degelijk vermaken kan/ Goedenavond vader Abram/ sprak de eerste en lachte luid/ goeden avond vader Izak/ sprak de tweede en lachte hem uit/ Goeden avond vader Jacob/ sprak de derde en keek hem aan/ 't Drietal schudde van het lachen/ om den oude, die bleef staan/ en hen aanzag, op hen toetrad/ en hen goedig aansprak: "Ziet/ ik ben Abraham, noch Izak/ Jacob, heusch, die ben ik niet/ dus gij hebt het niet geraden/ 'k zeg het u, gij hebt het mis/ want ik ben het geen van drie-en/ maar ik ben Saul, de zoon van Kis/ die reeds vroeg werd uitgezonden/ naar het bosch en in het dal/ om drie ezels op te zoeken/ weggelopen uit den stal/ Maar ik behoef niet meer te zoeken/ daar ik de beestjes voor mij zie/ ik kan dus gerust naar huis gaan/ goeden avond, alle drie.

Recente posts